1.Đặc điểm và công dụng của cây đơn buốt
Dân gian sử dụng 2 loài đơn buốt:
- Đơn buốt 3 lá (Bidens pilosa L. thuộc họ cúc), còn có tên là đơn kim, cúc áo, rau bộ binh. Đông y Trung Quốc gọi là hoàng hoa thảo... Là một loại cỏ mọc hàng năm, thân cao 0,40-1m. Thân và cành đều có những rãnh chạy dọc, có lông. Lá mọc đối, cuống dài, phiến lá kép gồm 3 lá chét. Lá chét hình mác, phía đáy hơi tròn, cuống ngắn, mép lá chét có răng cưa to thô. Cụm hoa hình đầu, màu vàng, mọc đơn độc hay từng đôi một ở nách lá hay đầu cành. Quả bế hình thoi, 3 cạnh, không đều, dài 1cm, trên có rãnh chạy dọc.
Đơn buốt 3 lá vị ngọt nhạt, tính bình; có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tán ứ, tiêu thũng. Dùng chữa cảm, cúm, viêm họng, vàng da, viêm ruột, kiết lỵ, trẻ nhỏ kinh phong, cam tích, viêm loét mẩn ngứa.
- Đơn buốt 5 lá (Bidens bipinnata L. cùng họ cúc), cụm hoa cũng hình đầu, màu vàng, chỉ khác đơn buốt 3 lá chét ở chỗ số lá kép nhiều hơn
Đơn buốt 5 lá vị đắng, tính bình, không độc; có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tán ứ, tiêu thũng. Dùng chữa sốt rét, viêm họng, yết hầu sưng đau, viêm gan, viêm thận cấp, đau dạ dày, nghẹn, nấc, viêm ruột, tiêu chảy, chấn thương, rắn và côn trùng cắn.
2.Bài thuốc từ cây đơn buốt
-Chữa viêm họng cấp tính: Đơn buốt 3 lá 60-90g giã nát, lọc lấy nước cốt chia 3 phần uống trong ngày. Khi uống có thể cho thêm 1 thìa cà phê mật ong.
-Chữa đau nửa đầu: Đơn buốt 5 lá 60g, đại táo 6g, sắc nước uống trong ngày.
-Chữa cảm tả, đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn: Đơn buốt 3 lá 120g, sắc nước uống hoặc đơn buốt ba lá 60g giã nát, lọc lấy nước pha thêm một chút muối nhạt, uống ấm.
Đơn buốt 5 lá
-Hỗ trợ điều trị đau nhức do phong thấp, vàng da do thấp nhiệt: Đơn buốt 5 lá 90g, đại táo 120g, nước vừa đủ, nấu nhỏ lửa. Chia uống trong ngày.
-Hỗ trợ điều trị viêm thận cấp tính: Ngọn hoặc lá non đơn buốt 5 lá 25g thái nhỏ, sắc lấy nước, đập 1 quả trứng gà vào trộn đều, thêm 1 thìa dầu vừng vào nấu chín ăn ngày 1 lần .
-Hỗ trợ điều trị viêm dạ dày, viêm ruột: Đơn buốt 3 lá nấu thành cao đặc, mỗi lần uống 6g, hòa với nước gừng tươi.
-Chữa dạ dày trướng đau: Đơn buốt 5 lá 45g, thịt lợn 100g, hầm chín, thêm chút rượu và gia vị, ăn trước bữa cơm.
-Chữa đại, tiểu tiện xuất huyết: Đơn buốt 5 lá 30g, sắc nước uống.
-Chữa lỵ: Ngọn non đơn buốt 5 lá 30g, sắc nước uống ngày 3 lần.
-Chữa chứng cam tích ở trẻ nhỏ: Đơn buốt 3 lá 15g, gan lợn 30g. Đặt lá xuống đáy nồi, đổ ngập nước, đặt gan lên trên vỉ hấp chín, uống nước thuốc, ăn gan lợn.
-Chữa mẩn ngứa: Đơn buốt 3 lá 200-300g, nấu nước tắm.
-Giảm đau răng: Đơn buốt ba lá 50g, ngâm với 250ml rượu trắng, xúc miệng, ngậm trong miệng một lúc rồi bỏ.
Theo suckhoedoisong.vn