Tương tác giữa thực phẩm và thuốc, có nghĩa là một chất dinh dưỡng hoặc hợp chất cụ thể trong thực phẩm làm thay đổi cách cơ thể chuyển hóa thuốc. Điều này có thể tăng hoặc giảm liều lượng thuốc mà cơ thể nhận được, làm ảnh hưởng tới kết quả điều trị bệnh.
Kết quả tiềm ẩn là làm tăng nguy cơ mắc các tác dụng phụ, gặp nhiều tác dụng phụ hơn, trong số đó có thể nguy hiểm hoặc thuốc không hoạt động tốt như dự kiến.
Trước khi dùng một loại thuốc, hãy trao đổi với dược sĩ hoặc bác sĩ về bất kỳ tương tác nào với thực phẩm, bao gồm cả với rượu và bất kỳ điều chỉnh nào bạn có thể phải thực hiện đối với chế độ ăn uống của mình.
Dưới đây là một số loại thuốc tương tác với thực phẩm phố biến cần lưu ý:
1. Tương tác thuốc giảm đau, hạ sốt acetaminophen + rượu
Nếu bạn uống acetaminophen (tylenol) sau khi uống rượu, để làm giảm cảm giác nôn nao, hoặc đau đầu (khi uống rượu), bạn có thể đang tự đặt mình vào tình trạng nguy hiểm.
Khi kết hợp acetaminophen với rượu, sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm độc gan. Nguy cơ này là cao nhất nếu người uống rượu thường xuyên và sử dụng acetaminophen hàng ngày. Do đó, cần đặc biệt tránh sự kết hợp này nếu uống nhiều hơn ba loại đồ uống có cồn mỗi ngày.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ khuyến cáo rằng, nam giới và phụ nữ chỉ nên uống tối đa hai và một ly (tương ứng) mỗi ngày.
Tăng nguy cơ nhiễm độc gan khi dùng thuốc hạ sốt, giảm đau acetaminophen cùng với rượu.
2. Một số loại thuốc kháng sinh + sữa
Không nên dùng một số loại thuốc kháng sinh cùng với sữa, sữa chua hoặc pho mát. Các sản phẩm từ sữa liên kết với thuốc và cản trở sự hấp thụ của thuốc trong máu. Điều này xảy ra đối với các fluoroquinolon như ciprofloxacin, levofloxacin, moxifloxacin và một số tetracyclin nhất định.
Nếu phải dùng, nên tránh ăn các sản phẩm sữa ít nhất hai giờ trước và sáu giờ sau khi uống thuốc kháng sinh.
3. Thuốc chẹn kênh canxi và statin + bưởi
Thuốc chẹn kênh canxi được sử dụng cho bệnh cao huyết áp và đau thắt ngực. Một số, bao gồm felodipine, nifedipine… được biết là tương tác với nước bưởi.
Điều này cũng xảy ra với statin được sử dụng điều trị cholesterol cao, chẳng hạn như: Atorvastatin, simvastatin…
Bưởi có chứa một hợp chất ức chế một loại enzym chuyển hóa thuốc thông thường được gọi là CYP3A4. Uống nhiều bưởi hoặc uống nước bưởi sẽ ức chế enzym này và làm cho thuốc tích tụ trong cơ thể, có thể gây nguy hiểm.
4. Thuốc trị trầm cảm + thức ăn giàu tyramine
Nếu bạn dùng thuốc chống trầm cảm là chất ức chế monoamine oxidase (MAOI) như: Isocarboxazid, phenelzine, selegiline, tranylcypromine… cần phải theo dõi thực phẩm giàu tyramine trong chế độ ăn uống của mình.
Tyramine là một axit amin có liên quan đến việc điều chỉnh huyết áp. Sự kết hợp này có thể gây ra tình trạng tăng huyết áp.
Thực phẩm giàu tyramine bao gồm pho mát, dưa chua, thực phẩm lên men, các loại rượu cụ thể, cá trích ngâm, men bia…
Mặc dù MAOI không được kê đơn thường xuyên như các loại thuốc chống trầm cảm khác (như thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc hoặc SSRI), và nếu tương tác này khiến bạn lo lắng, hãy trao đổi với bác sĩ có thể chuyển sang lựa chọn điều trị khác.
5. Thuốc trị suy giáp levothyroxine + bất kỳ thực phẩm nào
Đối với người mắc chứng suy giáp (tuyến giáp hoạt động kém), có thể phải dùng thuốc levothyroxine để điều trị. Tuy nhiên, cần uống thuốc này trước khi ăn bất kỳ thực phẩm nào khoảng 30-60 phút.
Uống thuốc cùng với bất kỳ thức ăn nào có thể làm giảm sự hấp thu thuốc, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến giáp.
6. Thuốc lợi tiểu spironolactone + cam thảo
Spironolactone là một loại thuốc lợi tiểu được sử dụng để điều trị suy tim hoặc tăng huyết áp.
Cam thảo cạnh tranh với các thụ thể tương tự như spironolactone, làm cho thuốc không hiệu quả. Do đó, nên tránh dùng cam thảo ở dạng thực phẩm hoặc thực phẩm bổ sung nếu bạn đang dùng spironolactone.
7. Thuốc trị trầm cảm + rượu
Dùng thuốc chống trầm cảm cùng với rượu nguy cơ huyết áp tăng đột ngột.
Các thuốc điều trị trầm cảm, rối loạn lo âu khi sử dụng cùng rượu có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng.
Các thuốc MAOI khi uống cùng với rượu có thể dẫn đến chóng mặt, buồn ngủ, khó tập trung, nguy hiểm hơn có thể khiến huyết áp tăng cao, gây đột quỵ, tử vong.
Vì cả hai chất đều có tác dụng làm thay đổi chất hóa học của não, nên rất khó để biết được phạm vi tác dụng phụ nghiêm trọng có thể xảy ra. Đây là lý do tại sao không dùng rượu khi đang uống thuốc chống trầm cảm.
8. Thuốc chống đông máu warfarin + cải xoăn
Warfarin là chất làm loãng máu để điều trị cục máu đông. Các loại rau như cải xoăn và bông cải xanh chứa nhiều vitamin K. Vấn đề nằm ở chỗ vitamin K ‘phủ nhận’ những gì mà warfarin đang cố gắng thực hiện.
Nếu không có warfarin, nguy cơ hình thành cục máu đông sẽ tăng lên. Do đó, đối với người đang phải dùng thuốc chống đông máu như warfarin hãy cẩn trọng với các thực phẩm giàu vitamin K.
9. Metronidazole + rượu
Metronidazole được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng, bao gồm cả viêm âm đạo do vi khuẩn (gây nhiễm trùng âm đạo). Khi sử dụng metronidazole cùng với rượu, metronidazol sẽ làm ngưng sự chuyển hóa rượu và tạo ra acetaldehyd là chất độc gây ra triệu chứng buồn nôn, nôn, đỏ da, đau bụng, nhịp tim nhanh, tụt huyết áp, khó thở, nhức đầu dữ dội (phản ứng tương tự disulfiram).
Do đó, không nên uống rượu khi sử dụng metronidazole và ít nhất 48 giờ sau khi ngưng sử dụng thuốc.
Theo suckhoedoisong.vn