iáo sư Lạc Tụng Bình là một chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm về chăm sóc sức khỏe phụ nữ và trẻ em. Hiện bà đang giữ chức vụ Giám đốc Trung tâm Sinh sản Phụ nữ và Trẻ em, đồng thời là Trưởng khoa Phụ sản tại Bệnh viện trực thuộc đầu tiên của Đại học Y học Cổ truyền Quảng Châu (Trung Quốc).
Bà cho biết, buồng trứng là một trong những cơ quan sinh sản quan trọng nhất ở phụ nữ. Nó vừa có chức năng nội tiết là tiết ra các hormone sinh dục nữ quyết định giới tính như estrogen và progesteron, nhưng lại đồng thời có chức năng ngoại tiết là sự rụng trứng.
Chỉ khi buồng trứng khỏe mạnh, phụ nữ mới có thể dễ dàng thụ thai, mang thai và sinh con. Chưa kể, sức khỏe buồng trứng có ảnh hưởng trực tiếp tới ngoại hình, tốc độ lão hóa và trạng thái tinh thần của chị em phụ nữ.
Nhưng buồng trứng cũng lại rất mỏng manh và dễ bị tổn thương. Giáo sư Lạc cho biết, đa số chị em phụ nữ đều chưa quan tâm đúng mực tới buồng trứng. Ngược lại, không ít người còn làm những hành vi gây tổn thương buồng trứng, khiến buồng trứng lão hóa sớm một cách thường xuyên mà không hề biết.
Bà nhắc nhở rằng, nếu muốn buồng trứng khỏe mạnh, mỗi chị em cần học cách tránh xa 6 việc dễ làm tổn thương buồng trứng sau đây:
1. Thường xuyên lo lắng buồn phiền
Cuộc sống hiện đại với nhiều áp lực khiến nam giới hay nữ giới đều thường xuyên rơi vào căng thẳng, lo lắng. Tuy nhiên, phụ nữ thường nhạy cảm hơn và suy nghĩ nhiều hơn, nhớ đến những điều tiêu cực lâu hơn đàn ông. Trong khi đó, buồng trứng lại là một trong những bộ phận dễ bị ảnh hưởng bởi tâm trạng nhất.
Giáo sư Lạc cho biết, rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự căng thẳng, áp lực hay buồn phiền kéo dài có thể khiến buồng trứng “chết dần chết mòn”. Bởi vì tình trạng này sẽ tác động trực tiếp đến chức năng điều tiết của trục hạ đồi - tuyến yên - buồng trứng. Từ đó ức chế sự phát triển của các nang noãn trong buồng trứng, giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, gây suy yếu chức năng rụng trứng. Tâm trạng bất ổn cũng ảnh hưởng rất lớn tới nội tiết tố, gây rối loạn chức năng buồng trứng.
Ngoài ra, y học cổ truyền còn cho rằng sức khỏe của buồng trứng có mối liên hệ với kinh mạch. Nếu chị em ở trong trạng thái lo lắng và tiêu cực trong một thời gian dài, khí trong gan sẽ bị đình trệ, điều này không chỉ gây hại cho quá trình bài tiết, thải độc mà còn làm hỏng buồng trứng.
2. Thường xuyên thức khuya
Thời kỳ vàng của quá trình trao đổi chất là vào ban đêm. Do đó, thức khuya thường xuyên, thiếu ngủ và chất lượng giấc ngủ kém là những kẻ thủ phạm lớn nhất làm giảm chất lượng buồng trứng. Bởi vì việc thức khuya khiến buồng trứng phải làm việc quá sức, lại không được nghỉ ngơi và hoạt động theo đúng đồng hồ sinh học.
Nếu không muốn buồng trứng lão hóa sớm và mắc bệnh, dù có bận rộn đến mấy thì bạn cũng nên cố gắng gạt bỏ công việc và lên giường đi ngủ trước 23 giờ mỗi ngày. Hơn nữa, hãy đảm bảo ngủ ít nhất 6 tiếng vào ban đêm và ngủ đủ 7 - 8 giờ mỗi ngày.
3. Ít vận động trong thời gian dài
Theo Giáo sư Lạc, việc ít vận động lâu ngày có thể khiến cho tất cả các bộ phận của cơ thể bị ảnh hưởng xấu và dễ mắc bệnh, bao gồm cả buồng trứng.
Đặc biệt, nếu chị em phụ nữ phải ngồi nhiều, ngồi lâu một chỗ thì buồng trứng sẽ càng nhanh bị lão hóa, tổn thương. Đó là do ngồi lâu ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu của chi dưới, quá trình lưu thông máu vùng chậu cũng bị cản trở. Như vậy, buồng trứng sẽ không được lưu thông máu và cung cấp dinh dưỡng và nhanh chóng bị suy yếu, mắc bệnh.
Đồng thời, sức khỏe của buồng trứng cũng phụ thuộc rất nhiều vào hệ miễn dịch. Trong khi đó, việc lười vận động hay ngồi lâu một chỗ khiến hệ miễn dịch bị suy giảm nhanh hơn. Vì vậy, Giáo sư Lạc khuyên chị em hãy rèn luyện thói quen tập thể dục 15 - 30 phút một ngày hoặc ít nhất là 3 lần mỗi tuần. Nếu đặc thù công việc phải ngồi nhiều, hãy đứng dậy đi lại hoặc giãn cơ đơn giản tại chỗ mỗi 30 - 45 phút một lần.
4. Chế độ ăn uống không lành mạnh
Chế độ ăn uống cũng là một trong những yếu tố quyết định sức khỏe của buồng trứng.
Giáo sư Lạc cho biết, ăn quá nhiều hay ăn kiêng quá mức cũng có thể gây tổn thương buồng trứng. Ăn quá nhiều dễ dẫn đến béo phì, béo phì dễ bị rối loạn nội tiết tố, ảnh hưởng đến chức năng buồng trứng. Việc thừa cân, béo phì cũng đồng thời có thể gây ra các bệnh nội tiết, chẳng hạn như hội chứng buồng trứng đa nang. Ăn kiêng quá mức thì khiến buồng trứng thiếu dinh dưỡng, rối loạn nội tiết, suy giảm miễn dịch nên dễ mắc bệnh về buồng trứng.
Ngoài ra, thường xuyên ăn đồ cay nóng, kích thích, các món chiên rán nhiều dầu mỡ, quá nhiều đường… cũng là nguyên nhân khiến buồng trứng “chết dần chết mòn”.
5. Đời sống tình dục không lành mạnh
Đời sống tình dục hợp lý có thể tăng cường tình cảm các cặp đôi và khiến buồng trứng hoạt động tốt hơn. Tuy nhiên, nếu rất lâu không quan hệ tình dục hoặc quan hệ tình dục quá thường xuyên đều có thể gây tổn thương buồng trứng.
Hay quan hệ tình dục quá mạnh bạo, quan hệ tình dục trong những ngày hành kinh, cùng lúc quan hệ tình dục với nhiều người, quan hệ tình dục khi đang tức giận, trạng thái tinh thần không ổn định… đều có thể làm tăng nguy cơ tổn thương, mắc bệnh về buồng trứng.
Đặc biệt, Giáo sư Lạc nhắc nhở chị em phụ nữ tuyệt đối đừng phá thai nhiều lần, phá thai thường xuyên. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng khoảng 20% phụ nữ phá thai bằng phẫu thuật sẽ bị rối loạn chức năng buồng trứng, biểu hiện bằng chức năng hoàng thể không đủ hoặc không phóng noãn. Tỷ lệ giảm kinh sau phá thai nhân tạo ngày càng gia tăng và việc điều trị khó khăn hơn.
6. Lạm dụng thuốc
Nhiều người cho rằng lạm dụng thuốc chỉ có hại cho gan nhưng thực ra thói quen này còn khiến buồng trứng bị tổn thương, “chết dần chết mòn” lúc nào không hay.
Nhất là nếu chị em có thói quen lạm dụng thuốc bổ và thuốc tránh thai khẩn cấp. Giáo sư Lạc giải thích, việc lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến chức năng của trục hạ đồi - tuyến yên - buồng trứng, tăng chảy máu tử cung bất thường, gây rối loạn nội tiết và tăng nguy cơ mắc bệnh phụ khoa, khó thụ thai.
Các loại thuốc bổ có công dụng tăng cường nội tiết tố, làm đẹp da hay tóc có chứa hormone nữ cũng không được uống bừa bãi. Như vậy sẽ gây rối loạn nội tiết tố, đồng thời kích thích buồng trứng và dễ gây u nang buồng trứng.
Ngọc Ái/Nguồn: Family Doctor, Women’s Health