    |
 |
| Ông Haru Miyagi đã 100 tuổi và có con trai làm việc tại Tokyo. |
Tại làng Ogimi ở phía bắc hòn đảnh chính thuộc quần đảo Okinawa, du khách sẽ thấy một tấm bia đá nhỏ được đặt trong làng với dòng chữ “80 tuổi vẫn đầy thanh xuân. 90 tuổi có thể bị tổ tiên gọi tên. Nhưng hãy bảo tổ tiên chờ đúng 100 năm rồi mới có thể cân nhắc xem có đi hay không”.
Câu nói này không ngoa một chút nào vì làng Ogimi có dân số 3.000 người nhưng lại có đến 15 người trên 100 tuổi và tận 171 người trên 90 tuổi. Ogimi nằm khá xa tuyến đường du lịch thế nhưng danh tiếng trường thọ của làng đã thu hút không ít du khách tò mò đến thăm quan. Ai cũng tò mò về bí quyết sống lâu của người dân trong làng.
Okinawa cũng từng là 1 trong 5 địa điểm “blue zone” (vùng xanh) được nhà thám hiểm Dan Buettner của tờ National Geographic mệnh danh là nơi có người dân sống hạnh phúc và trường thọ nhất thế giới. Các vùng xanh khác bao gồm Sardinia ở Ý, Nicoya ở Costa Rica, Ikaria ở Hy Lạp và Loma Linda ở Mỹ.
Dan cho biết, “Mỗi nền văn hoá trường thọ trên thế giới đều đã phải trải qua thời kỳ khó khăn gian khổ. Họ phải trải qua chiến tranh, đói nghèo và căng thẳng”.
Craig Willcox, giáo sư trường Đại học Quốc tế Okinawa và một trong những nhà nghiên cứu chính của Nghiên cứu về những cư dân trăm tuổi ở Okinawa, cho biết 3 yếu tố chính đóng góp cho sự trường thọ ở Okinawa là chế độ ăn uống, tập quán xã hội và di truyền.
“Chế độ ăn và phong cách sống đóng góp 2/3 vào sự trường thọ và phần còn lại do do di truyền. Nhìn chung, bạn cần di gen tốt nếu muốn sống hơn trăm tuổi chứ không chỉ dựa vào chế độ ăn. Chúng tôi vẫn chưa nghiên cứu xem Okinawa có lợi thế về gen so với những vùng còn lại ở Nhật không, nhưng sự trường thọ ở đây rất có tính di truyền”, Craig cho biết.
Hãy để thức ăn là thuốc
Nếu bạn đến một nhà hàng chuyên nấu các món Okinawa bất kỳ ở Tokyo hay ở chính Okinaway, bạn sẽ thấy thực đơn hầu hết đều là thịt lợn và rượu mạnh. Chế độ ăn Okinawa còn cho bạn ăn 5 lần hoa quả và rau xanh mỗi ngày và chuộng cá hơn thịt.
|
 |
| Bà Misako Miyagi, 88 tuổi, vẫn còn rất trẻ theo quan niệm ở làng. |
Người Okinawa có câu “nuchi gusui” nghĩa là “hãy để thức ăn là thuốc”. Khoai lang, mướp đắng và hải sản giàu carotene như rong biển và hoa quả có tác dụng chống lão hoá, giảm sưng và chống oxy hoá. Khoai lang, chứ không phải gạo trắng, từng là món chính ở đây trước những năm 1960.
“Chế độ ăn truyền thống của người Okinawa giàu dinh dương nhưng ít calo”, Craig cho biết.
Chăm sóc lẫn nhau
Cuộc sống trên đảo khác hẳn với những nơi khác ở Nhật. Nơi đây có khí hậu cận nhiệt đới và mùa đông ôn hoà. Người dân Okinawa sống giữa khung cảnh nên thơ của hòn đảo và nổi tiếng là người hòa nhã.
Cấu trúc xã hội ở đây cũng cho người lớn tuổi mục đích sống và làm việc. Những người phụ nữ lớn tuổi ở đảo phụ trách việc làm sạch sợi và cuộn chỉ để dệt vải basho-fu vốn là công việc rất tốn thời gian. Họ vừa có thể kiếm thêm thu nhập, vừa đóng góp thêm cho kinh tế của làng. Người đứng đầu Trung tâm vải dệt basho-fu đã 98 tuổi và gia đình cũng toàn người đã trên 100 tuổi.
|
 |
| Phong cảnh thanh bình ở làng Ogimi. |
Nhận định cô đơn là ảnh hưởng đến sự trường thọ và có hại cho sức khoẻ không khác gì hút thuốc, người Okinawa có sở thích giống nhau thường tụ tập lại thành các nhóm moai để giao lưu và trao đổi. Takashi Inafuku, một người dân ở Ogimi cho biết ông tham gia hai nhóm, một nhóm là bạn cùng trường và một nhóm toàn đồng nghiệp.
“Đây là những nơi bạn đến để trao đổi thông tin và giao lưu với mọi người. Tôi nghĩ các nhóm moai giúp giảm căng thẳng và tăng tuổi thọ”, ông cho biết.
Sự hỗ trợ cả về vật chất lẫn tinh thần như vậy đặc biệt quan trong khi đại dịch Covid-19 ập đến. Trong thời kỳ này, các nhóm cũng tuỳ cơ ứng biến và tuân thủ đúng các điều luật giãn cách của chính phủ như không tụ tập quá đông người hay tụ tập ở nơi khép kín.
Một số nhóm còn thay đổi phong cách tổ chức bằng cách gặp mặt trực tuyến và khắp thế giới. Từ đó, thuật ngữ moai lan rộng ra bên ngoài Nhật Bản với các sáng kiến cộng đồng, chẳng hạn như các nhóm thay phiên nhau đi bộ trong khu phố và các cuộc họp câu lạc bộ ảo để mọi người giữ liên lạc với nhau.
Phong cách sống của người Okinawa đã thực sự chứng minh được sức hút và hiệu quả rộng rãi của nó.
Theo thoidai