Cho bú vô kinh để tránh thai

Chỉ định và chống chỉ định biện pháp

Biện pháp cho bú vô kinh để tránh thai chỉ được chỉ định sử dụng cho phụ nữ đang cho con bú sữa mẹ hoàn toàn, chưa có kinh nguyệt trở lại và con dưới 6 tháng tuổi. Bên cạnh đó, biện pháp này chống chỉ định sử dụng tuyệt đối ở người mẹ đang sử dụng những loại thuốc chống chỉ định khi cho con bú sữa mẹ như các loại thuốc chống đông máu, chống chuyển hóa, bromocriptin, corticosteroid liều cao, cyclosporin, ergotamin, lithium, thuốc trầm cảm và thuốc có chất đồng vị phóng xạ; đồng thời cũng chống chỉ định sử dụng tuyệt đối khi tình trạng của đứa trẻ sơ sinh có ảnh hưởng đến việc cho bú sữa mẹ như trẻ có dị tật ở vùng miệng và hầu họng, trẻ sinh non tháng hoặc quá nhỏ so với tuổi thai cần được chăm sóc đặc biệt, trẻ bị một số tình trạng rối loạn chuyển hóa; ngoài ra cũng cần chống chỉ định sử dụng biện pháp tương đối trong trường hợp người mẹ bị nhiễm HIV.

Phương pháp thực hiện

Nhân viên y tế phải lắng nghe và tìm hiểu nhu cầu cần tránh thai cụ thể của người phụ nữ sau khi sinh con, nêu rõ hiệu quả, sự thuận lợi và không thuận lợi của biện pháp cho bú vô kinh để tránh thai. Biện pháp này không nên sử dụng cho phụ nữ nhiễm HIV cũng như không có tác dụng phòng tránh các bệnh nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục và HIV/AIDS. Lưu ý dặn dò phụ nữ sau khi sinh con thực hiện biện pháp cho bú vô kinh tránh thai quay trở lại để được hướng dẫn áp dụng biện pháp tránh thai khác có hiệu quả hơn nếu bắt đầu cho con ăn bổ sung hoặc có kinh nguyệt trở lại hay con trên 6 tháng tuổi. Đồng thời hẹn gặp lại ít nhất 1 lần trong vòng 3 tháng và hỏi những thông tin liên quan đến thời gian có kinh nguyệt trở lại, trẻ sơ sinh ăn những thức ăn khác ngoài sữa mẹ, những khó khăn trong việc cho con bú để hướng dẫn giúp đỡ, các loại thuốc sử dụng trong thời gian cho con bú sữa; mới mắc những bệnh nhiễm khuẩn như viêm gan do virút với dấu hiệu vàng da, vàng mắt; nhiễm HIV mới phát hiện... Trên cơ sở này, sẽ thảo luận về thời điểm bắt đầu thực hiện biện pháp tránh thai khác.

Thời điểm thực hiện biện pháp cho bú vô kinh để tránh thai bắt đầu áp dụng ngay sau khi sinh, cho trẻ sơ sinh bú sữa mẹ sau khi sinh càng sớm càng tốt và cho bú đúng cách. Cho trẻ bú sữa bất kỳ lúc nào trẻ đói bụng kể cả ngày và đêm, bú khoảng 8 - 10 lần mỗi ngày, nếu ban ngày không được cách quá 4 giờ, nếu ban đêm không được cách quá 6 giờ giữa hai lần bú sữa. Cần duy trì cho trẻ sơ sinh bú sữa mẹ ngay cả khi người mẹ ốm hoặc trẻ bị ốm. Lưu ý ngoài việc bú sữa mẹ, không cho trẻ ăn uống thêm một thứ gì khác.

Trong quá trình áp dụng biện pháp, cần chuyển ngay sang một biện pháp tránh thai hiệu quả khác nếu có một trong những dấu hiệu như: có kinh nguyệt trở lại, không tính trường hợp ra máu trong 6 tuần đầu sau khi sinh; người mẹ không cho con bú sữa hoàn toàn hoặc trẻ sơ sinh đã được cho ăn uống bổ sung; trẻ đã hơn 6 tháng tuổi và người mẹ không muốn áp dụng biện pháp cho bú vô kinh để tránh thai.

Trường hợp phụ nữ nhiễm HIV

Phụ nữ bị nhiễm HIV hoặc mắc bệnh AIDS hay đang điều trị thuốc kháng virút không nên sử dụng biện pháp tránh thai cho bú vô kinh. Vì vậy, nhân viên y tế cần khuyến cáo cho phụ nữ bị nhiễm HIV các phương thức nuôi con phù hợp nhất như: không cho trẻ bú sữa mẹ khi có đầy đủ điều kiện để sử dụng sữa thay thế với điều kiện kinh tế đầy đủ, khả năng cung ứng sản phẩm thuận tiện và luôn sẵn có; nếu không có đủ điều kiện để sử dụng sữa thay thế, phụ nữ bị nhiễm HIV có thể cho con bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời, trường hợp này có thể sử dụng biện pháp tránh thai cho bú vô kinh nhưng yêu cầu người mẹ phải sử dụng bao cao su kèm theo khi sinh hoạt tình dục, nếu sử dụng đúng cách và thường xuyên thì bao cao su có thể giúp ngăn ngừa sự lây nhiễm HIV và các bệnh nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục, khi cho con bú xen kẽ giữa bú sữa mẹ và các loại sữa khác có thể làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV, cần rút ngắn thời gian cai sữa khi chuyển tiếp từ bú sữa mẹ hoàn toàn sang chế độ ăn dặm; có thể giảm tối đa khả năng lây nhiễm HIV bằng cách vắt sữa mẹ và đun sôi trước khi cho trẻ uống bằng thìa. Cần khuyến cáo cho phụ nữ bị nhiễm HIV về chế độ dinh dưỡng và vệ sinh; các tình trạng nhiễm khuẩn như viêm tuyến vú, ápxe vú và nứt núm vú... đều có thể làm tăng nguy cơ lây nhiễm.