Táo bón là tình trạng đi đại tiện phân cứng và khô gây đau đớn, khó chịu, mệt mỏi. Thuốc nhuận tràng thường được sử dụng trong khoảng thời gian ngắn để giúp giải quyết tình trạng táo bón cấp tính hoặc tạm thời.
Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc nhuận tràng cần theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Tự ý sử dụng hoặc lạm dụng thuốc nhuận tràng có thể gây hại.
Táo bón là tình trạng đi đại tiện phân cứng và khô, gây đau đớn, mệt mỏi.
1. Các thuốc nhuận tràng trị táo bón
Hầu hết những người bị táo bón nhẹ thường không cần dùng thuốc nhuận tràng. Đối với những người đã thay đổi lối sống mà vẫn bị táo bón, căn cứ vào tình trạng cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc nhuận tràng trong một thời gian ngắn.
- Thuốc nhuận tràng tạo khối: Thường được coi là an toàn nhất nhưng có thể cản trở sự hấp thu của một số loại thuốc. Những thuốc nhuận tràng này, còn được gọi là chất bổ sung chất xơ, được uống cùng với nước, hấp thụ nước trong ruột và làm cho phân mềm hơn.
- Thuốc nhuận tràng kích thích: Gây ra các cơn co thắt cơ nhịp nhàng trong ruột. Sử dụng thuốc nhuận tràng kích thích trong thời gian dài (nhiều hơn 3 lần/tuần trong 1 năm) có thể gây phụ thuộc. Do đó, tránh sử dụng loại thuốc này trong thời gian dài.
- Thuốc làm mềm phân: Cung cấp độ ẩm cho phân và ngăn ngừa tình trạng mất nước. Thuốc thường dùng để ngăn ngừa táo bón hơn là điều trị. Những thuốc nhuận tràng này cũng thường được khuyên dùng sau khi sinh con hoặc phẫu thuật.
- Thuốc nhuận tràng bôi trơn: Giúp phân di chuyển qua ruột dễ dàng hơn. Dầu khoáng là chất bôi trơn phổ biến nhất. Tuy nhiên thuốc không nên dùng quá 1 tuần.
- Thuốc nhuận tràng thẩm thấu: Thường được dùng để làm sạch đường ruột chuẩn bị cho phẫu thuật, nội soi hay loại bỏ chất độc.
2. Vì sao không nên lạm dụng thuốc nhuận tràng trị táo bón?
Không nên lạm dụng thuốc nhuận tràng trị táo bón.
Những lầm tưởng về táo bón đã dẫn đến việc nhiều người lạm dụng thuốc nhuận tràng. Điều này thường xảy ra ở người cao tuổi. Tuy nhiên, lạm dụng thuốc nhuận tràng khi không cần thiết có thể hình thành thói quen gây tổn hại đại tràng và đại tràng bắt đầu phải dựa vào thuốc nhuận tràng để đi tiêu.
Ở người bình thường (không dùng thuốc nhuận tràng), sau khi thải phân, không gian từ đại tràng xuống trực tràng sẽ trống. Thời gian giữa các lần đi đại tiện sẽ được quyết định bằng tốc độ lấp đầy khoảng trống này.
Khi dùng thuốc nhuận tràng, toàn bộ đại tràng sẽ được làm trống chỉ sau 1 lần thải phân. Như vậy phải cần thời gian lâu hơn mới đến lần đi đại tiện tiếp theo. Người dùng thuốc nhuận tràng lại thường lầm tưởng mình vẫn chưa hết táo bón và dùng thêm thuốc nhuận tràng, tạo thành vòng luẩn quẩn khiến người bệnh phụ thuộc vào thuốc nhuận tràng. Điều này cũng tương tự như việc sử dụng thuốc xổ thường xuyên.
Ngoài ra, lạm dụng thuốc nhuận tràng để trị táo bón còn có thể gây ra nhiều vấn đề và nguy cơ cho sức khỏe, bao gồm:
- Giảm hiệu quả của thuốc: Lạm dụng thuốc nhuận tràng có thể làm cho ruột dần quen với tác động của thuốc, dẫn đến việc cần sử dụng liều lượng cao hơn để đạt được cùng hiệu quả ban đầu. Điều này có thể làm cho tình trạng táo bón sau này trở nên khó khăn hơn để điều trị.
- Mất cân bằng điện giải: Thuốc nhuận tràng thường hoạt động bằng cách tăng cường sự chuyển động của ruột, gây mất cân bằng trong điện giải của cơ thể. Điều này có thể dẫn đến tình trạng mất nước và điện giải quan trọng cho hoạt động cơ thể.
- Tác dụng phụ khác: Lạm dụng thuốc nhuận tràng có thể gây ra các tác dụng phụ khác như đau bụng, buồn ngủ, mất ngủ, và tăng nguy cơ tương tác không mong muốn với các loại thuốc khác.
Thay vì lạm dụng thuốc nhuận tràng, nên tìm cách điều chỉnh chế độ ăn uống, tăng cường vận động, và thay đổi lối sống để giảm tình trạng táo bón một cách tự nhiên. Nếu tình trạng táo bón trở nên nghiêm trọng hoặc kéo dài, nên tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia y tế.
Theo suckhoedoisong.vn