Sự xuất hiện kinh nguyệt chính là bước ngoặt đánh dấu việc các bạn bước vào lứa tuổi dậy thì, cho thấy sự trưởng thành của cơ quan sinh dục. Bình thường chu kỳ kinh nguyệt sẽ được lặp lại sau mỗi khoảng thời gian đều đặn. Do đó, sự bất thường và kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì thực sự là vấn đề khiến các bạn nữ rất lo lắng.
1. Kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì là gì?
Kinh nguyệt là một hiện tượng bình thường của cơ thể các bạn nữ xảy ra khi hệ sinh dục trưởng thành, gây nên bởi sự biến động nồng độ của các loại hormone sinh dục theo một chu kỳ nhất định. Sự biến động hormone này dẫn tới nhiều đáp ứng khác nhau của hệ sinh dục nữ như rụng trứng, tăng sinh nội mạc tử cung, bong tróc nội mạc tử cung, hành kinh,...
Thời gian lặp lại chu kỳ kinh nguyệt ở các bạn nữ khác nhau có thể khác nhau. Tuy nhiên, chu kỳ kinh nguyệt thường gặp trên thực tế hay dao động trong khoảng 28-30 ngày. Mặc dù cũng có những trường hợp chu kỳ kinh nguyệt lặp lại sớm hơn hay muộn hơn, nhưng số lượng này thường ít hơn nhiều.
Như đã nói, do mang tính chu kỳ nên đặc điểm dễ thấy nhất của kinh nguyệt chính là sự lặp lại đều đặn sau mỗi khoảng thời gian cố định. Khi thời gian để lặp lại các chu kỳ kinh nguyệt thay đổi bất thường sẽ gây nên hiện tượng kinh nguyệt không đều, đặc biệt rất hay gặp khi các bạn nữ trong lứa tuổi dậy thì.
Kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì không phải là một tình trạng hiếm gặp - Ảnh: Internet
2. Nguyên nhân gì gây kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì
Có khá nhiều nguyên nhân khác nhau có thể dẫn tới hiện tượng kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì, bao gồm cả những nguyên nhân do sinh lý bình thường hoặc cũng có thể là những nguyên nhân do bệnh lý.
- Buồng trứng chưa hoàn toàn trưởng thành: Mặc dù buồng trứng ở các bạn nữ trong lứa tuổi dậy thì đã bắt đầu hoạt động nhưng chức năng của nó vẫn chưa thực sự hoàn thiện. Điều này dẫn tới sự bất thường trong điều hòa hormone sinh dục nữ và gây ra hiện tượng chu kỳ kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì.
- Yếu tố tâm lý: Các bạn nữ trong lứa tuổi dậy thì thường rất dễ bị căng thẳng, chẳng hạn như sợ hãi do lần đầu hành kinh, áp lực từ việc học tập quá lớn,... Tất cả những sự căng thẳng này đều có thể gây tác động ức chế lên hoạt động của hệ nội tiết tố nữ, gây ảnh hưởng đến thời gian và chu kỳ hành kinh.
Có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng tới kinh nguyệt ở tuổi dậy thì (Ảnh: Internet)
- Yếu tố dinh dưỡng: Dinh dưỡng là một yếu tố quan trọng trong lứa tuổi dậy thì, tác động trực tiếp đến sự vận hành bình thường của các cơ quan, trong đó có hoạt động hệ sinh dục nữ. Do đó, ăn uống thiếu chất, nhịn ăn, bỏ bữa,... đều có thể là yếu tố nguy cơ dẫn đến kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì.
- Bệnh lý phụ khoa: Một số bệnh lý phụ khoa xảy ra ở các bạn nữ trong giai đoạn dậy thì có thể làm tổn thương đến các cơ quan khác nhau trong hệ sinh dục nữ. Và đó cũng chính là một trong những nguyên nhân có thể dẫn đến kinh nguyệt không đều lứa tuổi dậy thì.
- Thuốc tránh thai: Vấn đề quan hệ tình dục hiện nay đang có xu hướng trẻ hóa, các bạn trẻ quan hệ tình dục từ khá sớm. Thuốc tránh thai được nhiều bạn nữ lựa chọn để phòng tránh mang thai ngoài ý muốn. Tuy nhiên tất cả các loại thuốc tránh thai đều có tác dụng tương tự như hormone sinh dục nữ. Do đó chúng có thể tác động lên chu kỳ kinh nguyệt và khiến kinh nguyệt trở nên không đều.
3. Chu kỳ kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì có nguy hiểm không?
Bởi bị gây ra do nhiều nguyên nhân khác nhau (cả sinh lý và bệnh lý) nên khó có thể đưa ra câu trả lời chung cho vấn đề kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì có nguy hiểm hay không?
Nếu trường hợp các bạn nữ bị kinh nguyệt không đều do chức năng buồng trứng chưa trưởng thành hoàn toàn thì đây là vấn đề không đáng ngại. Theo thời gian khi các bạn nữ trưởng thành thêm thì buồng trứng sẽ ngày càng hoàn thiện, hoạt động ổn định hơn. Từ đó thì chu kỳ kinh nguyệt cũng dần đi vào quỹ đạo và diễn ra đều đặn.
Còn trong trường hợp kinh nguyệt không đều tuổi dậy thì xảy ra do viêm nhiễm phụ khoa, sử dụng thuốc tránh thai không đúng cách,... thì những hậu quả để lại có thể là rất nghiêm trọng. Tình trạng viêm nhiễm có thể làm tổn thương tử cung, vòi trứng,... hay nội tiết tố trong các loại thuốc tránh thai có thể làm rối loạn hoạt động buồng trứng. Tất cả những điều này đều có thể gây ảnh hưởng lớn đến khả năng sinh sản của bạn trẻ trong tương lai.
Do đó, kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì có nguy hiểm không phụ thuộc chủ yếu vào nguyên nhân gây ra nó là gì và việc can thiệp có được diễn ra kịp thời hay không.
4. Cần làm gì khi bị kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì?
Bản thân hiện tượng chu kỳ kinh nguyệt không đều vốn đã là một sự bất thường. Mặc dù có những trường hợp chu kỳ kinh nguyệt có thể được tự điều chỉnh về thời gian bình thường như do nguyên nhân buồng trứng chưa hoàn thiện, nhưng kèm theo đó cũng có không ít các trường hợp do bệnh lý gây nên cần phải được xử trí ngay.
Do đó, khi có hiện tượng kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì thì các bạn nữ và các bậc phụ huynh không nên có tâm lý chủ quan. Thay vào đó, hãy đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám, chẩn đoán nguyên nhân và có hướng điều trị thích hợp.
Tại đây, tùy vào nguyên nhân gây kinh nguyệt không đều tuổi dậy thì là gì mà bác sĩ sẽ có những phương án điều trị khác nhau như kê thuốc nội tiết tố nếu nguyên nhân do buồng trứng hoạt động không ổn định, thuốc bổ nếu dinh dưỡng kém, thuốc đặc trị nếu bị viêm nhiễm,...
Trên đây là một số thông tin cơ bản về tình trạng kinh nguyệt không đều tuổi dậy thì mà các bạn nữ trong lứa tuổi này cùng với phụ huynh nên biết. Nếu có thêm các thắc mắc liên quan, hãy liên hệ với bác sĩ chuyên khoa để được giải đáp đầy đủ và chi tiết hơn.
QN