Phụ nữ ở mọi lứa tuổi đều có thể bị lạc nội mạc tử cung, nhưng lạc nội mạc tử cung thường được chẩn đoán ở độ tuổi từ 20-40. Ở một số người, triệu chứng có thể sớm hơn từ tuổi dậy thì. Theo thống kê trong số những phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung thì có đến 30-40% phụ nữ bị vô sinh.
Nội mạc tử cung bình thường là lớp tế bào lót trong lòng tử cung. Chúng chịu sự chi phối của nội tiết tố nữ là Estrogen và Progesterone. Dưới sự tác động của các nội tiết này, sẽ xảy ra hiện tượng tăng sinh và bong tróc những tế bào nội mạc tử cung và gây ra kinh kỳ mỗi tháng ở người phụ nữ.
Những mô nội mạc tử cung lạc chỗ cũng chịu sự chi phối của nội tiết tố nữ tương tự như nội mạc tử cung ở vị trí bình thường. Hiện tượng này gây nên các tổn thương viêm, xơ hóa, tạo sẹo hoặc tích tụ dịch tạo thành các u nang.
|
|
Đau bụng hoặc đau lưng theo chu kỳ kinh là một trong biểu hiện lạc nội mạc tử cung. |
Nguyên nhân gây lạc nội mạc tử cung
Nguyên nhân gây nên lạc nội mạc tử cung vẫn chưa được biết chính xác. Một số chuyên gia cho rằng khi máu kinh chứa các tế bào nội mạc tử cung trào ngược từ lòng tử cung qua ống dẫn trứng vào khoang phúc mạc chậu sẽ tạo cơ hội cho các tế bào này cấy vào và phát triển ở các vị trí lạc chỗ tại bề mặc phúc mạc chậu và thanh mạc tạng của một số cơ quan gần đó như buồng trứng, tử cung, vòi trứng.
Bộ gen của bạn cũng đóng vai trò quan trọng trong việc góp phần hình thành các sang thương nội mạc tử cung lạc chỗ. Nếu mẹ hoặc chị gái của bạn có lạc nội mạc tử cung, bạn cũng có khả năng mắc phải bệnh lý này. Nghiên cứu cho thấy tình trạng bệnh có xu hướng nặng dần qua các thế hệ.
Biểu hiện lạc nội mạc tử cung
Khoảng 1/3 phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung không có triệu chứng. Số khác có triệu chứng từ nhẹ, trung bình đến nặng. Mức độ của cơn đau không cho biết mức độ nghiêm trọng hoặc giai đoạn của bệnh.
Một số người có thể cảm thấy rất đau đớn nhưng bệnh ở thể nhẹ, trong khi số khác có thể bị dạng nặng nhưng chỉ có triệu chứng nhẹ.
Các triệu chứng có thể gặp ở phụ nữ có lạc nội mạc tử cung bao gồm:
- Đau bụng hoặc đau lưng theo chu kỳ kinh.
- Đau khi đi đại tiện hoặc tiểu hoặc khi quan hệ tình dục.
- Đau vùng chậu mạn tính.
- Ra máu kinh nhiều hoặc hành kinh bất thường.
- Có máu lẫn trong phân hoặc nước tiểu, đặc biệt là trong chu kỳ kinh.
- Tiêu chảy hoặc táo bón.
- Hiếm muộn hoặc khó thụ thai.
Bệnh lý lạc nội mạc tử cung có thể rất nặng và ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Một số người bệnh rơi vào trạng thái lo âu hoặc trầm cảm bởi vì bệnh lý tồn tại kéo dài. Điều trị bằng thuốc có thể giúp giảm đau và chăm sóc về sức khỏe tâm thần là rất cần thiết.
Lạc nội mạc tử cung có thể làm tăng nguy cơ ung thư buồng trứng và các ung thư tuyến dạng nội mạc tử cung.
|
|
Tập thể dục là một cách tuyệt vời để kiểm soát bệnh lạc nội mạc tử cung. |
Chẩn đoán lạc nội mạc tử cung bằng cách nào?
Ngoài việc thăm khám vùng chậu các bác sĩ yêu cầu siêu âm, CT-scan hoặc MRI vùng chậu có thể giúp phát hiện các tổn thương của lạc nội mạc tử cung.
Nội soi ổ bụng chẩn đoán nhận diện được các tổn thương lạc nội mạc tử cung trên bề mặt phúc mạc và các cơ quan vùng chậu. Sinh thiết thường được thực hiện thông qua nội soi ổ bụng chẩn đoán bằng cách thu thập mẫu mô có tổn thương và gửi xét nghiệm mô học.
Vì đây là một phẫu thuật xâm lấn nên người bệnh thường không được chỉ định với mục tiêu chẩn đoán bệnh ban đầu mà thường được áp dụng khi người bệnh đã có chỉ định phẫu thuật nội soi điều trị bệnh lý lạc nội mạc tử cung hoặc điều trị tình trạng phụ khoa khác.
Các phương pháp điều trị bệnh lạc nội mạc tử cung
Không có biện pháp chữa khỏi hoàn toàn lạc nội mạc tử cung. Mục tiêu của việc điều trị là giải quyết các triệu chứng và các vấn đề sức khỏe gây ra bởi lạc nội mạc tử cung như đau, vô sinh, khối u…
Tùy từng cá nhân mà các bác sĩ xác định các mục tiêu điều trị ngắn hạn và dài hạn cho từng người bệnh. Nguyên tắc điều trị là sử dụng một số loại thuốc không cần kê toa như NSAIDs (ibuprofen, naproxen) có thể giúp ích trong việc giảm đau tạm thời trong chu kỳ kinh.
Nếu những thuốc này không giúp giảm đau, thì các bác sĩ sẽ có các lựa chọn khác như: Liệu pháp hormone; Phẫu thuật. Tuy nhiên, đôi khi phẫu thuật cũng được chỉ định cho những trường hợp hiếm muộn để chẩn đoán hoặc sửa chữa ống dẫn trứng. Với những trường hợp nặng, người bệnh có thể cần phẫu thuật cắt bỏ tử cung và/hoặc buồng trứng.
Thay đổi lối sống có thể giúp ích cho người bệnh lạc nội mạc tử cung
Việc thay đổi lối sống có thể giúp ích cho người bệnh lạc nội mạc tử cung cụ thể:
Nghiên cứu cho thấy có mối liên quan giữa bệnh lý lạc nội mạc tử cung với một chế độ ăn ít rau quả và nhiều thịt đỏ. Một số chuyên gia cho rằng hấp thu lượng mỡ động vật cao khiến cơ thể tăng tổng hợp một chất gọi là Prostaglandins, một chất trung gian dẫn đến tăng sản xuất Estrogen.
Người bệnh lạc nội mạc tử cung được khuyến cáo ăn chế độ nhiều rau củ quả và trái cây. Bởi nghiên cứu cũng cho thấy thực phẩm giàu acid béo omega-3, như cá hồi và các loại hạt, cũng có ích cho người bệnh. Ngược lại, ăn nhiều chất béo no (trans fat) làm tăng gấp đôi nguy cơ phát triển lạc nội mạc tử cung. Người bệnh cũng cần tránh thức uống chứa cồn và caffeine.
Có rất nhiều lý do khiến tập thể dục là một cách tuyệt vời để kiểm soát bệnh lạc nội mạc tử cung. Theo nghiên cứu tập thể dục sẽ giúp tim bơm máu đến tất cả các cơ quan, cải thiện tuần hoàn, giúp các chất dinh dưỡng và oxy lưu thông đến tất cả các hệ thống của cơ thể.
Những phụ nữ tập thể dục cũng có thể có ít Estrogen hơn và có lượng kinh nguyệt ít hơn, điều này có thể giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh lạc nội mạc tử cung theo thời gian. Các nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng càng dành nhiều thời gian cho các bài tập cường độ cao như chạy bộ hoặc đi xe đạp... càng ít có khả năng bị lạc nội mạc tử cung.
Tập thể dục giúp giảm căng thẳng và giải phóng các chất hóa học trong não, trong đó có Endorphin, có thể giúp giảm đau.
Theo suckhoedoisong.vn