Khoảng 70% cholesterol trong cơ thể do gan tự tổng hợp và 30% còn lại được cung cấp nhờ vào thực phẩm hàng ngày. Chế độ ăn uống chưa hợp lý là một trong những nguyên nhân chủ yếu khiến khoảng 30% người Việt thừa cholesterol như hiện nay.
Những sai lầm trong cách ăn uống làm tăng cholesterol xấu như ăn thiếu rau, chuộng nội tạng động vật, sử dụng nhiều chất béo có hại, uống ít nước... Thừa cholesterol làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, mắc các bệnh lý tim mạch, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm theo thông tin từ Lễ phát động "Tháng hành động đẩy lùi tình trạng thừa cholesterol trong cơ thể" do Bộ Y tế tổ chức tháng 10 vừa qua.
Ăn ít rau quả
Các chuyên gia dinh dưỡng cho biết, khoảng 50% phụ nữ và 63% đàn ông Việt ăn không đủ lượng rau quả khuyến nghị (400 gram) một ngày. Trong khi rau quả cung cấp các vitamin, chất khoáng, nhất là chất khoáng kiềm giúp cho chế độ ăn hợp lý hơn. Chất xơ trong rau quả còn hạn chế tích tụ cholesterol xấu trong cơ thể.
Trong đó, rau quả chứa nhiều chất xơ có thể đào thải cholesterol thừa ra khỏi cơ thể. Rau màu xanh, đỏ tốt hơn các loại ít màu vì chứa nhiều chất chống ôxy hóa, giảm các gốc tự do sinh ra do quá trình chuyển hóa lipid máu.
Ăn nhiều thịt mỡ, nội tạng động vật
Nhiều người Việt ăn ít rau nhưng lại tiêu thụ nhiều thịt, chuộng thịt ba rọi. Mỡ trong thịt ba rọi không có lợi cho sức khỏe vì chứa nhiều chất béo không no. Không ít người còn thích ăn nội tạng động vật như tim, cật..., trong khi đây là bộ phận chứa nhiều cholesterol. Hạn chế thực phẩm nhiều cholesterol như thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh, nội tạng động vật... giúp giảm tình trạng dư thừa cholesterol.
Thiếu hụt chất béo có lợi cho cơ thể
Bên cạnh một số người sử dụng chất béo chưa hợp lý, số khác bị tăng cholesterol thì kiêng hẳn chất béo, thường chỉ ăn các món luộc. Trong chất béo có chứa các axit béo không no cần thiết mà cơ thể không thể tự tổng hợp. Vấn đề không phải bỏ hẳn chất béo là tốt mà phải lựa chọn chất béo có lợi, sử dụng liều lượng phù hợp.
Axit béo không no như omega-3 trong thực phẩm như cá hồi, cá trích... rất có lợi cho cơ thể. Omeg-6 có trong chất béo thực vật nên bổ sung vào thực đơn bằng cách sử dụng hạt nguyên cám hoặc dầu thực vật như dầu đậu nành, dầu hạt cải, dầu hướng dương. Đặc biệt, trong gạo lứt chứa dưỡng chất Gamma - Oryzanol và Phytosterol còn góp phần giảm hấp thụ cholesterol trong thực phẩm.
Chất béo trong thực vật và chất béo động vật nên cân đối theo tỷ lệ 50-50. Tuy nhiên, theo các chuyên gia dinh dưỡng, bữa ăn của người Việt hiện nay còn thiếu chất béo thực vật nên cần tăng cường bổ sung.
Chế độ ăn nhiều muối
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo mỗi người trưởng thành không ăn quá 5 gram muối một ngày. Trong khi, người Việt đang dùng nhiều muối xấp xỉ gần 10 gram mỗi ngày. Ăn nhiều muối làm tăng nguy cơ thừa cholesterol, mắc các bệnh như cao huyết áp, tim mạch...
81% lượng muối trong khẩu phần là do chúng ta nêm nếm vào các món ăn. Chị em phụ nữ nên điều chỉnh lượng muối phù hợp khi nấu nướng. Một gram muối tương đương 1,5 thìa bột canh, tương đương 5 ml nước mắm. Nếu chỉ sử dụng nước mắm thì có thể sử dụng 25 ml nước mắm mỗi ngày gồm cả nêm nếm, chấm...
Chế độ ăn giảm muối có lợi cho sức khỏe các thành viên trong gia đình, nhất là với trẻ nhỏ. Trong năm đầu tiên, thậm chí năm thứ hai, không cần thiết phải thêm gia vị mặn vào thức ăn của trẻ. Hướng tới hình thành một thế hệ ăn ít muối là một trong những cách hiệu quả để đẩy lùi tình trạng thừa cholesterol.
Uống ít nước
Lượng nước trung bình trong cơ thể chiếm khoảng 55-70% tùy theo lứa tuổi. Nước rất cần thiết cho cơ thể, giúp điều hòa thân nhiệt, các quá trình chuyển hóa trong cơ thể diễn ra thuận lợi. Nhiều người không uống đủ lượng nước mỗi ngày. Ruột đáng lẽ phải được dọn sạch, đào thải các chất cặn bã ra ngoài mỗi ngày nhưng ít uống nước khiến chúng bị tồn đọng lại, làm tái hấp thu, trong đó có hấp thu cholesterol.
Theo vnexpress