Thành phần và công dụng của đậu đen
Đậu đen bổ dưỡng, làm mát cơ thể.
Món ăn có đậu đen vừa có giá trị bổ dưỡng, vừa giúp thanh lọc và làm mát cơ thể. Hạt đậu đen giàu chất dinh dưỡng: Protid, lipid, glucid, chất xơ thực phẩm, các khoáng chất (calcium, hosphor, sắt; caroten, các vitamin: B1, B2, PP...) và nhiều acid amin cần thiết.
Ngoài ra, đậu đen còn có genistin, chrysanthemin, các soyayasaponin I, II, III và stigmasterol. Vì vậy, để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể người dân nên tăng cường sử dụng đậu đen trong mùa dịch bệnh.
Theo Đông y, đậu đen vị ngọt, tính bình; vào tỳ, thận.
Tác dụng hoạt huyết lợi thủy, khu phong giải độc.
Trị vàng da, phù nề, đầy trướng bụng ngực, gân cơ co cứng, viêm sưng do ngộ độc thuốc và hóa chất...
Làm phụ liệu chế biến thuốc:
+ Đậu đen nấu với hà thủ ô sẽ hạn chế tác dụng phụ và tăng tác dụng bổ thận thủy, làm giảm đắng chát của hà thủ ô.
+ Đậu đen làm thuốc giải độc ban miêu, ba đậu.
Vị thuốc đậu xị.
+ Làm nguyên liệu chế biến đậu xị: Đậu đen đồ chín, ủ lên men có màu vàng, phơi hay sấy khô thành vị thuốc đậu xị.
Tùy theo cách ủ men với các phụ liệu (thanh cao, dâu...) mà có đậu xị chất lượng khác nhau.
Đậu xị có các chất dinh dưỡng như đậu đen, đồng thời khi bào chế thành đậu xị có công dụng kháng sinh tự nhiên.
Đậu xị có hai loại: Đạm đậu xị là đậu đen ủ lên men đơn thuần không có muối (đạm – nhạt); Đậu xị là đậu đen, muối đồ chín, ủ lên men.
Đậu xị vị đắng tính hàn, vào kinh phế và vị.
Tác dụng tán nhiệt giải biểu, điều hòa dạ dày, trừ chứng bứt rứt. Tùy cách chế mà tính vị có thể đắng hàn hay cay ôn. Đắng hàn dùng cho các chứng cảm mạo phong nhiệt hoặc tim hồi hộp không ngủ. Cay ôn dùng cho các chứng cảm mạo phong hàn.
Vị thuốc đậu xị trị ôn bệnh
Bài thuốc Ngân kiều tán.
+ Bài thuốc uống: Ngân kiều tán gia giảm (Ôn bệnh điều biện).
+ Thành phần: Liên kiều 8 - 12g, cát cánh 6 - 12g, đạm trúc diệp 6 - 8g, kinh giới tuệ 4 - 6g, đạm đậu xị 8 - 12g, ngưu bàng tử 8 - 12g, kim ngân hoa 8 - 12g, bạc hà 8 - 12g, cam thảo 2 - 4g.
Gia: Xuyên tâm liên 12g, thanh cao hoa vàng 12g (Theo Công văn 1306/BYT-YDCT ngày 17/3/2020 về hướng dẫn sử dụng thuốc y học cổ truyền, phương pháp y học cổ truyền trong phòng và hỗ trợ điều trị viêm đường hô hấp cấp do SARS-CoV-2 của Bộ trưởng Bộ Y tế).
+ Công dụng của bài thuốc: Thanh ôn giải độc, thăng dương ích khí.
+ Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang, uống chia đều 3 lần, sau ăn.
+ Chủ trị: Ôn bệnh ở thời kỳ đầu, do phong tà xâm phạm vào bì mao và phế vệ, tương đương với bệnh truyền nhiễm trong giai đoạn ủ bệnh, khởi phát. Có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh COVID-19.
Theo suckhoedoisongvn