Minh bạch phí xuất khẩu lao động

Việc khởi tố các vụ án liên quan đến doanh nghiệp (DN) dịch vụ đưa người lao động (NLĐ) ra nước ngoài làm việc theo hợp đồng gần đây, đã phản ánh quyết tâm lập lại trật tự trong lĩnh vực xuất khẩu lao động (XKLĐ).

Vi phạm nghiêm trọng

Bộ Công an đã khởi tố và bắt tạm giam nhiều lãnh đạo của các công ty Hoàng Long, Sona và Incoop3. Các DN này bị cáo buộc nâng khống phí dịch vụ, ép buộc NLĐ, nhất là những người có hoàn cảnh khó khăn phải nộp các khoản phí vượt định mức, nhằm chiếm đoạt tài sản và trốn thuế.

Hành vi này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây tổn hại nghiêm trọng đến quyền lợi của NLĐ, những người vốn đã phải đối mặt với nhiều khó khăn khi tìm kiếm cơ hội làm việc ở nước ngoài. Theo luật sư Trần Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Luật Nhật Việt, Luật NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng ghi rõ NLĐ có quyền được cung cấp thông tin đầy đủ, được tư vấn, hỗ trợ và được bảo vệ quyền lợi hợp pháp trong suốt quá trình làm việc ở nước ngoài.

Việc xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong lĩnh vực này không chỉ nhằm bảo vệ NLĐ mà còn góp phần tạo dựng môi trường XKLĐ minh bạch, lành mạnh. Đây cũng là thông điệp rõ ràng từ phía chính quyền rằng mọi hành vi trục lợi trên sự khó khăn của NLĐ sẽ bị trừng trị thích đáng.

Luật sư Tuấn cho biết việc các DN thu tiền trái quy định, không thực hiện đúng cam kết hợp đồng hoặc lừa đảo chiếm đoạt tài sản là hành vi vi phạm nghiêm trọng các quy định tại Bộ Luật Hình sự, Luật NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Đây là những hành vi không chỉ gây thiệt hại kinh tế cho NLĐ mà còn ảnh hưởng đến uy tín quốc gia trên trường quốc tế.

"Bên cạnh trách nhiệm hình sự của các cá nhân, tổ chức vi phạm, cần làm rõ trách nhiệm liên đới của các cơ quan quản lý trong khâu cấp phép, kiểm tra, giám sát. Nhiều trường hợp, DN sai phạm đã tồn tại lâu năm nhưng không bị xử lý, cho thấy sự buông lỏng quản lý hoặc có dấu hiệu tiếp tay" - luật sư Tuấn nhấn mạnh.

Trong khi đó, luật sư Nguyễn Minh Tâm, Trưởng Văn phòng Luật sư Đắc Nhân Tâm, thì quan tâm đến việc bảo vệ quyền lợi chính đáng của NLĐ. Theo luật sư Tâm, trong khi DN bị khởi tố, tài sản có thể bị phong tỏa, người đứng đầu bị bắt thì NLĐ đã nộp hàng trăm triệu đồng vẫn mòn mỏi đòi lại tiền. Nhiều người trong số đó thậm chí đang phải chịu mức lãi suất cao vì đã vay nóng để đóng tiền đi XKLĐ.

"Các DN được cấp phép đều phải ký quỹ theo mức được quy định rõ trong Nghị định 112/2021/NĐ-CP. Vì vậy, cần có cơ chế hỗ trợ pháp lý, trích quỹ để bảo vệ quyền lợi NLĐ, bảo đảm họ không trở thành nạn nhân kép - vừa bị lừa vừa không được bồi thường" - luật sư Tâm đề xuất.

Giúp người lao động tự bảo vệ

Theo nhiều chuyên gia XKLĐ, để ngăn chặn triệt để các hành vi tương tự trong tương lai, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng trong giám sát, kiểm tra hoạt động của các DN dịch vụ XKLĐ. Đồng thời, nâng cao nhận thức và cung cấp thông tin đầy đủ cho NLĐ về quyền lợi và nghĩa vụ của họ cũng là yếu tố quan trọng giúp họ tự bảo vệ mình trước những rủi ro tiềm ẩn.

Chị Jima Tien Nguyen, admin một diễn đàn cộng đồng người Việt tại Nhật Bản, bày tỏ sự vui mừng trước các thông tin khởi tố hình sự các vụ án liên quan đến hoạt động XKLĐ. Chị Jima cho biết hơn 10 năm trước, chị đã bỏ ra gần 250 triệu đồng để sang Nhật Bản làm việc. Khi đó, gia đình chị đã phải vay mượn rất nhiều nguồn để có đủ số tiền. "Sang đây tôi làm 2 năm mới trả hết nợ. Nghĩ lại vẫn còn thấy sợ khoản phí quá cao đó. Người Nhật họ cũng bất ngờ khi NLĐ Việt Nam phải bỏ ra mức phí cao như vậy" - chị Jima nói.

Trước sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan công an Việt Nam, chị Jima nói NLĐ sẽ được hưởng lợi, thị trường XKLĐ sẽ ngày một minh bạch và phát triển bền vững. Đặc biệt, các nước đang và sẽ hợp tác lao động với Việt Nam an tâm và mở rộng hợp tác hơn.

Cục Quản lý lao động ngoài nước (Dolab - Bộ Nội vụ) cho biết thời gian qua, cơ quan này đã nhận được nhiều phản ánh và kiến nghị từ NLĐ cũng như các DN hoạt động dịch vụ đưa NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài về tình trạng một số đối tượng mạo danh cán bộ, nhân viên DN để lừa đảo, thu tiền trái phép của NLĐ.

Trước thực trạng trên, nhằm phòng tránh hành vi lừa đảo, trục lợi cũng như bảo vệ quyền lợi và uy tín của các DN hợp pháp, Dolab khuyến cáo NLĐ khi có nhu cầu đi làm việc ở nước ngoài cần liên hệ trực tiếp với các DN dịch vụ được cấp phép hoặc cơ quan lao động tại địa phương để được tư vấn, hỗ trợ và làm thủ tục theo đúng quy định pháp luật.

Danh sách các DN có giấy phép hoạt động dịch vụ được cập nhật công khai trên Cổng thông tin điện tử của Dolab tại địa chỉ: http://dolab.molisa.gov.vn (mục Danh sách DN XKLĐ). Dolab cũng lưu ý NLĐ chỉ nộp tiền dịch vụ trực tiếp tại trụ sở chính của DN sau khi đã ký hợp đồng đi làm việc ở nước ngoài. Tuyệt đối không nộp tiền tại chi nhánh hay qua môi giới không rõ danh tính.

Khi nộp tiền, NLĐ cần yêu cầu DN cấp phiếu thu hoặc hóa đơn ghi đầy đủ các thông tin (tên đầy đủ của DN; ngày lập chứng từ; tên người nộp tiền; số tiền và nội dung nộp; họ tên và chức danh và chữ ký của kế toán, thủ quỹ; đóng dấu DN xác nhận). Ngoài ra, NLĐ cần kiểm tra và đối chiếu thông tin DN (tên, địa chỉ, mã số thuế…) để bảo đảm đây là đơn vị được cấp phép hợp pháp theo quy định của pháp luật. 

Theo nld