Một gái mại dâm người Ấn Độ thắp nến thành hình dải ruy băng nhân dịp Ngày Thế giới phòng chống AIDS ở Siliguri. Ảnh: AFP.

 

Dịch Antonine (năm 165 – 180): 5 triệu người chết

Giống như Covid-19, dịch Antonine được cho là có nguồn gốc từ Trung Quốc. Những người lính hành quân từ Rome đến vùng Lưỡng Hà vào cuối năm 165 đã bị ốm. Galen, bác sĩ nổi tiếng thời kỳ này, mô tả họ có các triệu chứng như: tiêu chảy, ho, sốt, khô họng, cơ thể xuất hiện những nốt sần đỏ và đen.

Bệnh dịch nhanh chóng lan rộng khắp Đế quốc La Mã, nhưng không phải ai nhiễm virus cũng chết, những người sống sót có khả năng miễn dịch. Các nhà nghiên cứu tin rằng có lẽ đây là bệnh đậu mùa. Năm 180, dịch bệnh được kiểm soát nhưng nó đã giết chết hàng triệu người và quét sạch 150.000 binh lính của quân đội Rome.

Dịch hạch Justinian (540 – 542): Không có số liệu cụ thể

Dịch hạch Justinian được đặt theo tên của hoàng đế Byzantine giai đoạn đó. Các nhà nghiên cứu tin rằng nó bắt nguồn từ các tàu buôn chứa chuột bị nhiễm bệnh cập bến vào Ai Cập. Căn bệnh được cho là đã giết chết trung bình 100.000 người mỗi ngày.

Con số này từng bị nghi ngờ nhưng các nhà nghiên cứu cho biết dịch hạch Bubonic lan rộng khắp châu Âu, châu Á, châu Phi và giết chết hàng triệu người trong nhiều năm sau khi xuất hiện vào năm 541.

Procopius, học giả Hy Lạp Byzantine, đã ghi lại sự khởi đầu của dịch bệnh: "Nó bắt đầu từ những người Ai Cập sống ở Pelusium. Sau đó lan đến Alexandria – phần còn lại của Ai Cập, và ‘gõ cửa’ người hàng xóm Palestine; kể từ đó tràn ra toàn bộ trái đất".

HIV/AIDS (đỉnh điểm 2005 – 2012): 36 triệu người chết

HIV - loại virus gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch ở người - được cho là có nguồn gốc từ Congo và truyền từ tinh tinh sang người vào năm 1920. HIV bắt đầu lây lan ở Mỹ đầu thập niên 1980, mặc dù một số nhà nghiên cứu dự đoán rằng nó xuất hiện từ những năm 1970, lan từ Haiti sang thành phố New York.

Năm 1981, những người đồng tính nam bắt đầu nhập viện vì ung thư hiếm gặp và nhiễm trùng phổi. Các bác sĩ biết một vài nguyên nhân gây bệnh, nhưng không biết làm thế nào để điều trị căn bệnh này. Năm 1982, những người sử dụng heroin cũng mắc bệnh tương tự, và trong năm đó họ đặt tên cho nó là AIDS. HIV được phân lập và xác định trong phòng thí nghiệm ở Pháp năm 1983.

WHO mô tả HIV/AIDS là dịch bệnh toàn cầu, trong khi CDC coi nó là một đại dịch. Theo UNAIDS, ước tính có khoảng 36 triệu người chết vì các tác nhân liên quan đến AIDS, đỉnh điểm xảy ra vào năm 2005 với 2,3 triệu ca tử vong. Nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là châu Phi cận Sahara, khu vực này ghi nhận khoảng 2,7 triệu người nhiễm HIV và 2 triệu người lớn, trẻ nhỏ chết vì AIDS.

Đại dịch cúm Tây Ban Nha (1918 – 1920): 50 triệu người chết

Dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918 là đại dịch tồi tệ nhất trong lịch sử gần đây, với 1/3 dân số thế giới nhiễm virus H1N1 và 50 triệu người chết. Các nhà nghiên cứu không thể xác định chính xác nguyên nhân khiến virus trở nên nguy hiểm như vậy.

Mọi người được hướng dẫn cách ly, duy trì khoảng cách xã hội, rửa tay và khử trùng. Đó là tất cả những gì họ có thể làm khi không có vaccine tại thời điểm đó. Một số thành phố của Mỹ như San Francisco đã thông qua các sắc lệnh buộc mọi người phải đeo khẩu trang.

Căn bệnh được cho là xuất hiện lần đầu vào năm 1916 tại một bệnh viện quân đội Anh, ở Étaples, Pháp. Tương tự như H5N1, virus này có thể bắt nguồn từ chim. Bệnh cúm Tây Ban Nha bùng phát và lan rộng ở những nơi lạnh và ẩm ướt trong Thế chiến I, từ đó lan ra khắp toàn cầu. Theo nghiên cứu công bố năm 2013 trên tạp chí PLOS ONE, cúm Tây Ban Nha giết chết "nhiều người hơn Thế chiến I".

Dịch Cái chết Đen (1347 – 1353): 50 triệu hoặc 200 triệu người chết

Nhiều học giả tin rằng, giống như Covid-19, Cái chết Đen bắt nguồn từ châu Á, sau đó các thương nhân mang nó qua Biển Đen. Cơn ác mộng thực sự bắt đầu ở châu Âu vào tháng 10 năm 1347, khi 12 con tàu từ Biển Đen đến Sicily. Những người bốc vác đã nhìn thấy một cảnh tượng khủng khiếp: cơ thể của một vài thủy thủ xấu số bị phá hủy bởi những bong bóng màu đen rỉ ra từ vết thương. Các tàu sớm bị trục xuất khỏi cảng, nhưng căn bệnh lây lan như cháy rừng, tàn phá dân số châu Âu cho đến năm 1353.

Các triệu chứng bao gồm sốt cao, ớn lạnh, nôn mửa và tiêu chảy; còn có các bong bóng đầy mủ khiến nhiều bộ phận của cơ thể trở nên đen và hoại tử. Một số tài liệu cho biết dịch bệnh đã giết chết 50 triệu người, nhưng một số khác cho rằng con số khoảng 200 triệu hoặc cao hơn. Đây được xem là đại dịch nguy hiểm nhất trong lịch sử thế giới.

Theo ione