Malala Yousafzai đã nỗ lực không ngừng để thúc đẩy quyền được đi học cho phụ nữ và cho rằng đây là quyền cơ bản mà phụ nữ đáng được hưởng - Ảnh: AFP

"Chúng ta đều cảm thấy sốc khi Taliban nắm quyền kiểm soát Afghanistan. Tôi vô cùng lo lắng cho phụ nữ Afghanistan, những người thúc đẩy nhân quyền và các nhóm thiểu số khác ở đó", Yousafzai viết trên Twitter cá nhân ngày 17-8.

Yousafzai bị Taliban ở Pakistan bắn vào đầu vào năm 2012 khi thúc đẩy quyền học tập cho phụ nữ. Cô may mắn sống sót, hồi phục một cách thần kỳ và trở thành người trẻ nhất đoạt giải Nobel hòa bình năm 2014 khi mới 17 tuổi.

Yousafzai đã chuyển đến Anh sau khi bị bắn. Tại đây cô được điều trị và định cư sau khi bình phục. Năm 2020, cô tốt nghiệp Đại học Oxford với bằng triết học, chính trị và kinh tế, theo Đài Al Arabiya của Saudi Arabia.

"Các quốc gia nên mở cửa biên giới của mình. Mỗi quốc gia hiện nay đều có vai trò và trách nhiệm. Đề nghị của tôi với tất cả các nước, đặc biệt là Mỹ, Anh và các nước phương Tây, là họ hãy bảo vệ tất cả các nhà hoạt động nhân quyền và phụ nữ Afghanistan ngay lập tức", Yousafzai kêu gọi trong cuộc phỏng vấn với Đài BBC ngày 17-8.

Yousafzai, người bắt đầu viết bài cho BBC từ năm 11 tuổi về cuộc sống dưới sự cai trị của Taliban Pakistan, cho rằng tình hình hiện tại ở Afghanistan tương đương một cuộc khủng hoảng nhân đạo.

"Tôi đã có cơ hội nói chuyện với một vài nhà hoạt động nhân quyền ở Afghanistan, bao gồm những người đấu tranh cho quyền của phụ nữ. Tất cả họ đều đang lo lắng không biết cuộc sống sắp tới sẽ ra sao", Yousafzai nói với BBC.

Yousafzai cho biết cô đã gửi thư cho Thủ tướng Pakistan Imran Khan, đề nghị ông tiếp nhận người tị nạn Afghanistan và đảm bảo cho tất cả trẻ em tị nạn "được tiếp cận giáo dục, được an toàn và bảo vệ, để các em không bị mất tương lai".

Trong một bài viết khác đăng trên báo New York Times ngày 17-8, Yousafzai cho rằng những lời trấn an của Taliban không xoa dịu được nỗi sợ hãi của người dân.

"Một số thành viên của Taliban nói họ sẽ đảm bảo quyền được giáo dục và làm việc của phụ nữ, trẻ em gái Afghanistan.

Nhưng với lịch sử của Taliban là đã đàn áp bạo lực các quyền của nữ giới, nỗi sợ hãi của phụ nữ Afghanistan là có thật. Hiện tại, chúng tôi đã nghe báo cáo về việc các nữ sinh viên bị ngăn cản đến trường, những người khác bị từ chối khi đến nơi làm việc", Yousafzai viết.

Một nhóm phụ nữ Afghanistan biểu tình tại Kabul ngày 17-8, kêu gọi Taliban đảm bảo các quyền cơ bản của họ - Ảnh: REUTERS

Taliban đang thể hiện một hình ảnh khác so với trước đây trong bối cảnh thế giới đang theo dõi sát Afghanistan, sau khi thủ đô Kabul rơi vào tay lực lượng này ngày 15-8.

Phát ngôn viên Zabihullah Mujahid của Taliban nhấn mạnh lực lượng này sẽ không trả thù những người đã từng làm việc cho chính quyền Afghanistan trước đây. 

Ông này cũng cam kết phụ nữ sẽ tiếp tục có vai trò trong xã hội, được làm việc và học tập nhưng phải trong khuôn khổ Hồi giáo cho phép.

Tại một số thành phố đang do Taliban kiểm soát, lực lượng này tuyên bố ân xá và kêu gọi các quan chức, nhân viên nhà nước, trong đó có phụ nữ, trở lại làm việc.

Trong bài viết trên New York Times, Yousafzai cho rằng "đi học" là một khái niệm chung chung và Taliban vẫn chưa nói cụ thể họ sẽ cho phép những gì được dạy tại trường học.

Theo cô, một số nhà hoạt động Afghanistan lo ngại dưới thời Taliban, chương trình giáo dục cho phụ nữ và trẻ em gái chỉ thiên về giáo lý khiến họ không được trang bị các kỹ năng cần thiết để làm việc, thực hiện ước mơ của bản thân và xây dựng đất nước.

"Nói rằng 'phụ nữ có thể đi học' là chưa đủ. Cần phải có những cam kết cụ thể cho phép phụ nữ hoàn thành việc học, được học toán và các môn khoa học khác, được vào đại học, tham gia lực lượng lao động và làm những công việc do chính họ chọn", Yousafzai viết trên New York Times.

Theo tuoitre