Mariel Sander
Khóc vì thương cảm
Dịch Covid-19 đã làm hơn 200.000 người dân New York bị thiệt mạng, gây ra tình trạng quá tải cho các bệnh viện, nhà tang lễ. Trước tình hình này, các bệnh viện, nhà tang lễ đã thuê hơn 100 nhân viên xử lý xác tạm thời. Mariel Sander là một trong số những nhân viên được thuê để xử lý xác. Cô dành thời gian cuối cùng tại trường đại học để khiêng xác chết khỏi giường bệnh, chất lên những thùng xe đông lạnh. Từ thời điểm Đại học Columbia đóng cửa, Sander chuyển về nhà tại bang New Jersey. Sau khi đọc được tin tuyển tình nguyện viên, cô đã đăng ký và được nhận với mức lương 25 USD/giờ.
Một tháng sau đó, cô đã liên lạc với báo New York Times, kể lại trải nghiệm làm việc với mong muốn chia sẻ công việc còn xa lạ với cộng đồng. Công việc kéo dài trong 1 tháng nhưng đủ khiến cô gái gặp phải những ám ảnh khi hàng ngày phải tiếp xúc với xác người. Tuy nhiên, Sander khẳng định nhờ đó mà cô có những suy nghĩ khác về cái chết. Đồng nghiệp đã dạy cô cách chăm sóc từng thi thể, như một cách để an ủi những người xấu số khi họ không có người thân ở bên lúc ra đi.
Ngày 14/4 là ngày Sander bắt đầu làm việc tại nhà xác thuộc một bệnh viện ở quận Brooklyn. Đó cũng là lần đầu tiên trong đời, cô bước chân vào nơi người chết nằm chờ chôn cất. Ở nhà xác nằm dưới tầng hầm có cả những túi chứa xác trẻ sơ sinh, những thi thể cụt tay, chân, nhau thai, mẫu vật, tiêu bản... được cất tại đây để phục vụ nghiên cứu. Sander được yêu cầu đeo hai lớp khẩu trang gồm loại N95 và mặt nạ phẫu thuật, găng tay hai lớp, mặc hai bộ đồ bảo hộ và búi tóc cao.
Căn phòng vốn chỉ có sức chứa cho hơn 10 thi thể, giờ đây ngổn ngang khi con số cần bảo quản lên tới 90. Hai xe đông lạnh đỗ bên ngoài bệnh viện để làm nhà xác tạm thời. Những cơ thể được đặt vào túi màu trắng, bên ngoài ghi tên tuổi người đã khuất, giúp những nhân viên của nhà tang lễ không nhầm lẫn. Trước kia, Sander từng theo học một khóa kỹ thuật viên y tế khẩn cấp, giúp cô lần này có khả năng xoay xở với những cơ thể to lớn hơn cô.
Nhân viên y tế đang đưa một thi thể
Có những khi, công đoạn khiêng xác bằng cáng gặp trục trặc khiến cơ thể người chết lộ ra, làm nguy cơ những người làm việc như Sander tiếp xúc với virus cao hơn. Nhiều ngày, kết thúc ca làm việc lúc 19 giờ tối, Sander trở về nhà và bật khóc vì sợ hãi và thương cảm cho những người chết vì Covid-19.
2 ngày sau khi làm tình nguyện viên nhà xác, Sander cho biết vẫn chưa quen khi phải đứng một mình tại nơi đây. Không gian làm việc xung quanh mang nặng mùi chết chóc khiến cô gái ở độ tuổi 21 như Sander không ít lần ớn lạnh, rùng mình. Một lần, cô đứng một mình trong xe đông lạnh. Bên trong, chỉ có ánh đèn lờ mờ từ chiếc đèn pin mang theo chiếu sáng. Những gương mặt thấp thoáng sau chiếc túi xác nhiều lần làm Sander thót tim. Để giữ bình tĩnh, cô phải tự nói to một mình, xua đuổi cảm giác hoảng sợ vây quanh.
Tôn trọng người đã khuất
Ngày 21/4, Sander chứng kiến cảnh một nam nhân viên y tế ở bệnh viện bàn giao xác của cha mình cho lực lượng xử lý. Nhìn thấy sự bình tĩnh lạ kỳ nơi người con trai, Sander bỗng chốc nhận ra một điều: Mỗi cơ thể cô xử lý đều thuộc về một gia đình nào đó. Từ đó, cô cố ngăn cảm giác xúc động của bản thân để tập trung vào việc chăm sóc từng thi thể.
Sau 1 tuần làm việc, cô đã thay đổi suy nghĩ, cô hiểu được rằng chăm sóc thi thể là một cách thể hiện sự tôn trọng với người chết và thay gia đình tiễn biệt họ về thế giới bên kia. Ngày 23/4, cô vẫn không thể ngủ ngon giấc. Mỗi khi nhắm mắt, hình ảnh về những thân người nằm bất động lại ám ảnh cô. Cùng với đó, phần lưng cô mỏi nhừ, đau đớn vì phải khiêng cáng nặng, khiến không ít lần cơ thể cô đập mạnh vào tường. Có hôm Sander xử lý liên tục 6 thi thể vào một buổi sáng.
Xe đông lạnh chứa thi thể người bệnh tử vong ở New York nối hàng dài
Thông thường, chỉ khoảng 40-50 người được chuyển đến nhà xác trong một tháng tại bệnh viện. Đến ngày 1/5, số người chết tăng gấp 7 lần trong tháng 4. So với trước kia, thi thể được trữ đông từ 2 đến 3 ngày, còn giờ số ca tử vong tăng nhanh chóng khiến quá trình giữ xác có thể lên tới 3-4 tuần. Các gia đình muốn thuê người chôn cất cũng bất lực khi không ai ở nhà xác có thể xử lý kịp.
Hôm đó, một người quen của đồng nghiệp cô qua đời, mọi người vệ sinh thân thế và trang điểm cho bệnh nhân, cho phép gia đình gặp lần cuối. Đồng nghiệp của Sander đặt một vòng hoa vàng hy vọng trên cơ thể người thân. "Sắp tới, rất có thể là mẹ, là em gái hay họ hàng của tôi", Sander nói. Cô hạn chế trò chuyện với bạn bè vì không biết chia sẻ gì về công việc ảm đạm, khó khăn của mình.
Đến ngày 6/5, không khí trong bệnh viện có phần lạc quan hơn khi những chiếc giường trống trong phòng cấp cứu bắt đầu xuất hiện. Số người tử vong vì dịch đã không còn tăng phi mã như tháng trước. Có những ngày, nữ sinh viên cảm thấy thảnh thơi, nhẹ nhõm khi không một ca tử vong nào mới xuất hiện, đồng nghĩa với việc không có thêm xác người nào chuyển đến chỗ cô. Một chiếc xe đông lạnh rời đi, chỉ còn một chiếc tiếp tục nhiệm vụ.
Những tấm bảng hình trái tim ghi lời cảm ơn các nhân viên y tế trên tuyến đầu cứu chữa bệnh nhân Covid-19
Ngày 15/5, Sander bước vào ngày làm việc cuối. Kết thúc mọi việc, cô quay trở lại cuộc sống thường nhật, sau khi xét nghiệm âm tính với virus. Sau đó 3 ngày, Sander trở về nhà tại bang New Jersey, quay về với nhịp sống thường nhật. Cuối tuần, cô đi dạo cùng bạn bè trong khuôn viên trường như bao sinh viên khác.
Trước kia, ưu tiên của một sinh viên chuẩn bị ra trường như Sander chỉ loanh quanh ở việc kiếm điểm cao, tham gia các hoạt động ngoại khóa, những thứ chẳng còn ăn nhập chút nào với thực tế hiện tại cô đang trải qua. Quãng thời gian làm việc tại nhà xác là trải nghiệm ý nghĩa, khó quên. Sau một tháng, giờ Sander cảm thấy chắc chắn cô muốn tiếp tục ghi danh vào trường y để tìm hiểu về cơ chế hoạt động của cơ thể con người và học cách trị bệnh cứu người.
"Cuộc sống tôi một tháng qua như bước vào một giấc mơ kỳ lạ. Nó thực sự xảy ra khi tôi chọn làm việc trong nhà xác và những người duy nhất tôi chạm vào đều đã qua đời trước đó", Sander tâm sự.
Nhu Thụy (Nguồn: New York Times, Science and Society)