Nuôi dạy con là một hành trình dài đầy khó khăn. Muốn nuôi dạy một đứa trẻ hạnh phúc, khỏe mạnh, thông minh, cha mẹ cần bỏ thời gian và công sức dạy dỗ con mình một cách nghiêm túc.
Văn hóa nuôi dạy con của người Nhật không giống với bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Họ ít khi nuông chiều con cái mà khuyến khích con biết tự lập từ sớm. Dưới đây là một số quy tắc nuôi dạy con kiểu Nhật.
1. Khuyến khích con tự lập
Trẻ em Nhật Bản ngay từ nhỏ đã được cha mẹ và nhà trường chú trọng việc dạy tính tự lập. Trẻ em tự tới trường mà không có phụ huynh đi kèm, chúng tự sử dụng các phương tiện giao thông công cộng.
Vì tỷ lệ tội phạm ở Nhật Bản thấp nên các bậc cha mẹ Nhật an tâm khi để con mình tự đến trường.
2. Ít đề cập con mình với người khác
Trong khi hầu hết các bậc cha mẹ thường chia sẻ những khó khăn trong việc nuôi dạy con cái, cha mẹ Nhật lại khác. Họ chỉ chia sẻ vấn đề con cái với người thân trong gia đình.
Ngoài ra, họ có xu hướng không nói nhiều về các hoạt động của con mình cho người khác biết. Việc kể cho người khác nghe con mình đang học trường này, chơi cho đội bóng kia… có thể bị xem là đang khoe khoang, chỉ cần người ta nhìn thấy đồng phục trẻ mặc là sẽ tự hiểu.
3. Cha mẹ ít thể hiện tình cảm với con cái một cách công khai
Dù cha mẹ Nhật thích con cái gắn bó, thân thiết với mình nhưng họ không thể hiện tình cảm một cách công khai.
Các bà mẹ đưa con đi khắp nơi bằng địu hoặc xe đẩy. Sự gần gũi này là cách thể hiện tình cảm, không hôn hay ôm ở nơi công cộng.
Khi ngủ hầu hết cha mẹ Nhật thích con cái nằm giữa, cha một bên, mẹ một bên, truyền thống này được duy trì trong giai đoạn trẻ còn nhỏ.
4. Khuyến khích trẻ học cách kìm chế cảm xúc
Một trong những yếu tố quan trọng trong văn hóa nuôi dạy con cái của người Nhật là sự kìm chế.
Ngay từ nhỏ, cha mẹ đã khuyến khích con mình duy trì không khí hòa thuận trong nhà, hòa đồng với mọi người xung quanh. Điều đó có nghĩa là kìm chế sự tức giận ở mức tối đa.
Ở bất kỳ nơi nào ở Nhật Bản như nhà hàng, viện bảo tàng, khu mua sắm, dù có đông trẻ con nhưng lại không ồn ào. Trẻ con học cách kiên nhẫn xếp hàng chờ đợi tới lượt mình và không làm ảnh hưởng tới người khác.
5. Việc chuẩn bị bữa ăn rất quan trọng đối với người mẹ
Trong nhiều gia đình Nhật, người chồng chịu trách nhiệm kinh tế, vợ ở nhà chăm sóc con cái. Vì thế, họ rất chú trọng tới việc nuôi con, đảm bảo con cái luôn khỏe mạnh, điều đó thể hiện rõ trong từng hộp bento người mẹ chuẩn bị mỗi ngày.
Người mẹ thường thức dậy sớm để nấu bữa sáng và chuẩn bị bữa trưa cho chồng con mang đi học, đi làm. Họ cố gắng chuẩn bị một bữa ăn với nhiều món ăn công phu và hấp dẫn, đảm bảo đủ màu sắc để khiến con mình ăn hết.
6. Coi trọng giá trị gia đình
Văn hóa nuôi dạy con của người Nhật coi trọng các giá trị thiên nhiên và gia đình. Họ coi một buổi dã ngoại dưới gốc cây anh đào là một sự kiện quan trọng.
Công viên và khu vườn ở Nhật được thiết kế công phu và quản lý tỉ mỉ. Trẻ em có thể chạy nhảy vô tư. Dù cha mẹ bận rộn tới đâu thì cuối tuần họ thường dành thời gian cho gia đình.
7. Truyện cổ tích không phải trò đùa
Người Nhật thích chia sẻ những câu chuyện thần thoại, những truyền thuyết cho con cái nghe. Có rất nhiều lễ hội thú vị được tổ chức quanh năm, ví dụ Tengu Matsuri tôn vinh một con yêu tinh mũi dài, Setsubun - lễ hội xua đuổi ma quỷ bằng cách ném các nắm đậu.
8. Trẻ em được nuôi dạy một cách bình đằng
Trẻ em được dạy về sự bình đẳng khi còn nhỏ, không có gì lạ khi thấy những đứa trẻ hoàng gia học cùng trường với người bình thường, hoặc tham gia các hoạt động như những người khác.
Trẻ em Nhật Bản được dạy phải biết gạt bỏ đi lợi ích cá nhân vì cộng đồng. Bằng cách này, trẻ học được các giá trị quan trọng trong cộng đồng và sự bình đẳng trong những năm đầu đời.
Phan Hằng