Ảnh minh họa
Tôi đã sống với bà nội, với mẹ, với chị, với vợ rồi con gái... Nghĩa là tôi đã chứng kiến một lịch sử ngắn về hành trình của những người phụ nữ trong đời sống nhân loại, ít nhất qua gia đình mình. Dù chỉ như vậy, tôi cũng đủ nhận ra những thay đổi lớn lao trong đời sống của những người phụ nữ. Và đó cũng là những thay đổi lớn lao trong hành trình tới văn minh của nhân loại.
Bà tôi là một người nông dân không biết chữ, sống hầu như quanh quẩn trong làng, suốt đời đi bộ và phụ thuộc hoàn toàn vào những người đàn ông trong gia đình. Mẹ tôi, người phụ nữ của thế hệ sau đó, tham gia Hội Phụ nữ cứu quốc, rồi dạy bình dân học vụ và trở thành bà giáo. Chị tôi học cao hơn và làm cán bộ nhà nước. Vợ tôi có bằng thạc sĩ và biết ngoại ngữ rồi làm lãnh đạo một sở ở Hà Nội. Con gái tôi giỏi 2 ngoại ngữ, đi nhiều nước trên thế giới, dịch sách, lái xe hơi và tự quyết các công việc liên quan đến cá nhân mình giữa một xã hội có thể nói văn minh nhất và cũng thách thức nhất. Đấy chỉ là những người phụ nữ nhỏ bé trong gia đình nhỏ bé của tôi. Nhưng nhìn vào học vấn và đời sống cá nhân, mỗi thế hệ những người phụ nữ trong gia đình tôi là mỗi thay đổi có tính bước ngoặt. Mỗi một thế hệ phụ nữ đã tạo ra một bước ngoặt lớn trong cuộc đời họ và nghĩa là họ đã tạo ra những vị thế mới trong xã hội.
Ai đã làm nên những bước ngoặt đó? Đó chính là các cuộc các mạng lớn trong lịch sử nhân loại nói chung và lịch sử mỗi dân tộc nói riêng. Theo tôi, có hai cuộc cách mạng quan trọng nhất cho sự tiến bộ của phụ nữ là cuộc cách mạng giải phóng nô lệ và sau này là cuộc cách mạng nữ quyền... Nhưng nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến hai cuộc cách mạng đó và sự thay đổi vị thế của những người phụ nữ trong xã hội ở tất cả các dân tộc là chính những người phụ nữ. Bằng khát vọng chân chính của mình, bằng ý chí của mình, bằng tri thức của mình và bằng một sự kiên nhẫn hơn tất cả những người đàn ông, những người phụ nữ đã từng bước tự thay đổi số phận và vị thế của họ trong đời sống nhân loại. Ở Việt Nam, những người phụ nữ đã tham gia vào chính các cuộc cách mạng để giải phóng họ chứ họ không phải chỉ là những người được người khác giải phóng. Cuộc cách mạng tháng Tám là cuộc cách mạng vĩ đại để giải phóng dân tộc. Những người phụ nữ Việt Nam đã tham gia vào cuộc cách mạng này như một bộ phận quan trọng làm nên thắng lợi của cuộc cách mạng. Dân tộc thoát khỏi ách nô lệ của chế độ phong kiến, sự thống trị của ngoại bang và những người phụ nữ thoát khỏi thân phận nô lệ của mình sau cả một lịch sử dài.
Ảnh minh họa
Có một sự thay đổi mà tôi cho rằng vô cùng quan trọng đối với những người phụ nữ là họ đã từng bước "nhấc" mình ra khỏi những chính sách ưu tiên như một thứ quyền lợi dành cho "phái yếu". Họ đã bước vào cuộc "cạnh tranh" công bằng của trí tuệ, của bản lĩnh với nam giới. Chưa bao giờ, những người phụ nữ Việt Nam lại có mặt ở những vị trí cao trong chính trị, trong khoa học và trong mọi lĩnh vực khác. Sự thật, họ đang là yếu tố quan trọng nhất trong tạo dựng hạt nhân quan trọng nhất của mọi xã hội: đó là gia đình. Họ quyết định cách sống của một gia đình, họ định hướng tương lai cho con cháu. Người Việt Nam có câu: "Con hư tại mẹ, cháu hư tại bà". Câu nói đó là nói về sự ảnh hưởng vô cùng quan trọng của người phụ nữ trong một gia đình để dẫn dắt các thế hệ tương lai cho một quốc gia. Khi ai thiết kế được một gia đình với yêu thương, chia sẻ, với các nguyên tắc sống nhân văn, với sự công bằng và trật tự, người đó có thể thiết kế được cả thế giới.
Trong lịch sử nhân loại, có những phụ nữ đã được phong Thánh bởi sự dâng hiến quả cảm của họ cho con người. Có những phụ nữ đã làm nên những câu chuyện lớn lao của nhân loại. Năng lực điều hành một quốc gia một cách thông minh và đầy bản lĩnh của không ít những người phụ nữ đã xóa tan bóng tối của chủ nghĩa phân biệt giới tính trong xã hội. Đã có lúc, những người đàn ông chúng tôi đặt ra một giả thiết là: Nếu hầu hết những người phụ nữ lãnh đạo các quốc gia thì thế giới sẽ ra sao? Tôi nghĩ, thế giới sẽ đi theo con đường của hòa bình và sự chia sẻ. Những phẩm chất của người phụ nữ do Thượng đế sinh ra có lẽ sẽ phù hợp hơn với thế giới ngày nay. Cái thế giới chúng ta đang sống, bên cạnh những điều tốt đẹp, vẫn còn đó lòng tham vô độ, sự vô cảm, sự thiếu tha thứ, thiếu chăm sóc và đầy hiếu thắng thì những phẩm chất ngược lại với những điều tồi tệ này lại đang trú ngụ trong con người của những người phụ nữ. Những người phụ nữ sẽ làm dịu đi và cân bằng lại cái thế giới đang có nhiều bức bối, đe dọa này.
Nhà văn Nguyễn Quang Thiều