Truyện của 2 tác gia vừa đoạt Nobel Văn chương đã được dịch ở Việt Nam

Trái với những đồn đoán ban đầu cho rằng nhiều khả năng 2 chủ nhân Nobel văn chương 2018 và 2019 sẽ là người của hai châu lục, hai tác giả cùng của châu Âu vừa được tôn vinh là nhà văn nữ người Ba Lan Olga Tokarczuk và nhà văn người Áo - ông Peter Handke.

Về chủ nhân Nobel văn chương 2018 - nữ nhà văn Torkarczuk, thông cáo của Viện Hàn lâm Thụy Điển dẫn nhận định của Ủy ban Nobel, ca ngợi "trí tưởng tượng thuật chuyện với niềm đam mê uyên bác tiêu biểu cho một dạng thức sống vượt qua mọi ranh giới".

Các thành viên ban giám khảo giải thưởng Nobel mô tả bà là "một nhà văn luôn bận lòng với cuộc sống xung quanh...", "tác phẩm của bà đầy vẻ trí tuệ và duyên dáng". Họ cũng nhấn mạnh tới xu hướng "tập trung vào di cư và những dịch chuyển văn hóa" trong tác phẩm của bà.

Bà Olga Tokarczuk, sinh năm 1962, tại Sulechów (Ba Lan), hiện đang sống tại Wrocław. Cha mẹ bà là giáo viên, riêng cha bà còn kiêm nhiệm luôn công việc thủ thư trong trường. Bởi thế từ nhỏ bà đã gắn bó với thư viện, đọc thỏa thích mọi sách vở trong đó và nó cũng là nơi đã khơi dậy niềm đam mê văn chương trong bà từ rất sớm.

Cuốn sách đầu tay năm 1993 của bà là tiểu thuyết Podróz ludzi Księgi (tạm dịch: Cuộc du hành của những người tìm sách). Ở quê nhà Ba Lan, bà Olga là một tác giả có sách bán chạy, sau khi giành giải International Booker với cuốn tiểu thuyết thứ 6 Flights (Những chuyến bay), bà cũng đã nổi tiếng hơn tại Anh và các nước nói tiếng Anh khác.

Chủ nhân giải Nobel 2019 - nhà văn người Áo Peter Handke, sinh năm 1942, trong ngôi làng Griffen thuộc vùng Kärnten miền nam nước Áo.

Ông từng học luật ở ĐH Graz nhưng rồi ngưng theo đuổi việc học này vài năm sau đó khi cuốn tiểu thuyết đầu tay của ông Die Hornissen (1966) xuất bản.

Hơn 55 năm đeo đuổi nghiệp văn chương, sau khi cho ra đời một số lượng lớn tác phẩm ở nhiều thể loại khác nhau, ông đã trở thành một trong những nhà văn có ảnh hưởng nhất tại châu Âu sau Thế chiến thứ 2.

Hiện ông sống tại xã Chaville, cách trung tâm Paris khoảng 12km, thuộc vùng ngoại ô phía tây nam thủ đô nước Pháp.

Thông cáo của Ủy ban Nobel ca ngợi tác giả Peter Handke "vì tác phẩm có sức ảnh hưởng với sự tài hoa trong ngôn ngữ đã khám phá vùng ngoại biên và sự đặc trưng của trải nghiệm con người".

Có một điều đáng chú ý là giải Nobel trao cho ông Handke ngay lập tức gây tranh cãi. Đại sứ Kosovo tại Mỹ, bà Vlora Çitaku, gọi quyết định này là chuyện "xúc phạm, ngớ ngẩn và đáng xấu hổ".

Ông Handke gây tranh cãi vì quan điểm chính trị của ông ủng hộ cựu tổng thống Serbia, ông Slobodan Milošević. Ủy ban Nobel biết trước về những vấn đề liên quan ông Handke, họ thừa nhận "ông ấy đôi khi đã gây tranh cãi", song vẫn quyết định trao giải thưởng cho ông.

Một điều trớ trêu hơn nữa với Ủy ban Nobel khi năm 2014 chính ông Handke từng kêu gọi bãi bỏ giải Nobel văn chương, gọi đó là "sự phong thánh giả tạo" của văn chương.

Ông từng trả lời phỏng vấn báo Die Presse của Áo: "Giải Nobel rốt cuộc nên bị loại bỏ". Ông nói thêm mặc dù giải đó cũng "tạo được một khoảnh khắc quan tâm, 6 trang báo", nhưng ông không ngưỡng mộ những người được giải.

Bìa tác phẩm duy nhất của Peter Handke tính đến nay được dịch tại Việt Nam Dịch giả Ngụy Hữu Tâm: Tôi đã say mê dịch sách của Peter Handke Tiếng Đức vốn được dân nhiều nước nói, nhưng là tiếng mẹ đẻ thì chỉ có ba nước được kể đến là Đức, Thụy Sĩ và Áo. Văn học Đức dĩ nhiên được người Việt ta biết từ lâu, văn học Áo không được như vậy, nhưng từ khi bắt đầu nghề dịch thuật với truyện cổ tích, tôi cũng đã mê không chỉ truyện Đức mà cả Áo nữa. Và từ truyện cổ tích sang truyện ngắn và tiểu thuyết không phải là quá xa, tôi bắt đầu quan tâm tới văn học hiện đại Áo và không phải ngẫu nhiên mà lưu ý đến Peter Handke. Văn Peter Handke mượt mà, kiến thức ông sâu và rộng. Ông chỉ hơn tôi một tuổi, lớn lên ở Berlin. Tôi có cái may lớn là lớn lên ở Dresden chỉ cách Berlin hơn 200km, nhưng rồi cũng ở Berlin cả 4 năm để làm luận án tiến sĩ nên những kỷ niệm về Berlin không xa vời, chắc với Peter Handke cũng vậy dù sau này ông về sống ở Salzburg - thành phố lớn thứ hai của Áo và là bối cảnh của câu chuyện Trong một đêm tối trời tôi ra khỏi ngôi nhà tịch mịch của mình - cuốn sách đầu tiên của ông ra mắt độc giả Việt Nam. Vậy là tôi đã giải thích được phần nào vì sao tôi chọn dịch tác phẩm của Peter Handke chứ hoàn toàn chẳng phải muốn "ăn theo" khi ông nhận giải Nobel. Mong các bạn say mê đọc Trong một đêm tối trời tôi ra khỏi ngôi nhà tịch mịch của mình như tôi say mê dịch.

Theo tuoitre