Món cá chuồn muối đậm đà - TRANG THY

Hai cảng cá Sa Huỳnh và Mỹ Á rộn ràng tiếng nói cười ngã giá khi thuyền về bến cá đầy khoang. Nơi đây có đồng ruộng hàng trăm héc ta làm ra những hạt "muối Sa Huỳnh mặn mà tha thiết".

Thuở giao thương chưa phát triển, hải sản đánh bắt từ biển được đưa đến những phiên chợ quê. Cá ăn không hết được cư dân trong vùng phơi khô, muối mắm dành cho những ngày biển dậy sóng, thuyền ngại ra khơi. Giữa chợ nhộn nhịp, ngoại chọn mua những con cá nục tươi rói, lớn chừng ngón chân cái vừa được rửa sạch qua nước biển. Cá mang về trộn với muối theo tỷ lệ "ba cá, một muối" rồi cho vào lu sành đậy kín nắp. Hơn 6 tháng trong lu, thịt cá chín tỏa hương thơm nồng khi mở nắp. Ngoại dùng chiếc vỉ đan bằng nan tre và viên đá nặng rửa sạch, chặn bên trên cá muối.

Sau vài ngày, trên những lớp cá và muối là nước mắm trong màu hổ phách. Nhẹ nhàng dùng muỗng múc mắm ra chén pha với chanh, đường, ớt và tỏi băm nhỏ là có món nước chấm tuyệt hảo. Đến bữa, ngoại gắp vài con cá nục muối cho vào tô và rắc thêm ít tiêu xay nhuyễn. Tiếp đến, đặt tô vào nồi cơm vừa cạn nước rồi đậy kín nắp. Hơi nóng trong nồi khiến thịt cá mềm mại. Hương mắm thơm phức khi mở nắp nồi. Cá muối mặn mòi, vị ngọt hậu cho cơm gạo thêm dẻo thơm, ngọt lành. Vị cay của tiêu làm nóng ấm cơ thể, vơi đi giá lạnh ngày đông.

Thuở trước, phụ nữ miền biển muối mắm rồi gánh rong ruổi trên khắp nẻo đường quê đổi lúa hay khoai lang xắt mỏng phơi khô. Hai thùng mắm cùng quang gánh kĩu kịt trên vai theo nhịp bước. Tiếng rao lảnh lót: "Ai đổi mắm không...?". Con trẻ chạy ra gọi người gánh mắm vào nhà. Thùng mắm qua tay vào lu sành, vài thùng lúa hay khoai lang khô trao lại nên gánh không hết đành gửi gia chủ để hôm khác đến lấy.

Lắm lúc đường xa, người đổi mắm nghỉ qua đêm tại nhà của một gia đình hiếu khách. Dần dà, tình cảm của họ thêm gắn bó, là sợi dây kết nối tình cảm giữa đôi miền xuôi - ngược. Có lẽ vì thế nên mắm thêm mặn mà, khoai lang thêm ngọt ngào và lúa gạo dẻo thơm hơn.

Giờ ngoại tôi đã về với tổ tiên. Đường quê vắng bóng những người phụ nữ gánh mắm đổi lúa hay khoai lang khô như thuở trước. Nhưng may mắn là cá muối vẫn còn hiện diện ở chợ quê. Bữa cơm vẫn còn hương vị đậm đà, gợi nhớ ngày xa.

Theo thanhnien