Thuật ngữ dị cảm (paresthesia) dùng để chỉ những cảm giác khác nhau liên quan tới những cảm giác bất thường một cách mơ hồ trong chức năng thần kinh. Đó có thể là cảm giác tê, ngứa hoặc châm chích như kim châm.
Cảm giác châm chích như kim châm được mô tả và hiểu theo đúng nghĩa đen của nó. Khi hiện tượng châm chích xảy ra, bạn sẽ khó cảm nhận được chi bị ảnh hưởng và việc cử động không đem lại cảm giác chân thật. Tuy vậy thì bạn sẽ khôi phục lại trạng thái bình thường trong vòng vài giây tới vài phút sau đó khi áp lực được loại bỏ.
1. Nguyên nhân gây ra cảm giác châm chích khắp cơ thể
Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng châm chích như kim châm khắp cơ thể. Một số yếu tố có thể giúp xác định nguyên nhân gây ra bao gồm:
1. Nơi cơn châm chích bắt đầu
2. Cảm giác châm chích kéo dài bao lâu
3. Lần đầu tiên bạn cảm thấy cơn châm chích là khi nào
4. Xem xét liên hệ với tư thế ngồi hay thói quen nào khi bạn có cảm giác châm chích không.
Áp lực
Nếu bạn nhận thấy cảm giác châm chích như kim châm này có liên quan tới một số tư thế nhất định như ngồi hoặc bắt chéo chân thì tình trạng này có thể là do áp lực.
Việc dồn áp lực lên một số vùng nhất định của cơ thể khiến các dây thần kinh bị chèn ép, bao gồm cả nguồn cung cấp máu cho các vùng này. Điều này vô tình cản trở tạm thời chức năng của dây thần kinh.
    |
 |
| Việc dồn áp lực lên một số vùng nhất định của cơ thể khiến các dây thần kinh bị chèn ép (Ảnh: Internet) |
Thuốc
Một số loại thuốc điều trị các bệnh như HIV và ung thư có thể ảnh hưởng tơi chức năng thần kinh và dẫn tới dị cảm. Nếu bạn đang mắc phải một trong hai tình trạng này, hãy thảo luận với bác sĩ về tác dụng phụ mà bạn có thể gặp phải và xem xét cách đối phó hoặc đổi thuốc nếu có thể.
Một vài loại chất bổ sung cũng có thể dẫn tới cảm giác châm chích hay tê ngứa, trong đó beta-alanine là loại chất phổ biến có thể gây cảm giác kim châm trong vòng vài phút sau khi uống. Hợp chất này cũng khiến dây thần kinh của bạn trở nên nhạy cảm hơn dẫn tới ngứa ngáy và khó chịu, theo Healthline.
Bổ sung vitamin B6 trong thời gian dài cũng có thể là nguyên nhân gây châm chích như kim châm ở tay và chân. Nhưng điều này chỉ xảy ra nếu bạn dùng liều từ 50mg vitamin B6 trở lên (được coi là liều rất cao).
Bệnh lý
Nếu bạn không dùng thuốc hay các chất bổ sung và chắc chắn rằng cảm giác châm chích như kim châm không liên quan tới áp lực ở các vị trí cơ thể thì một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn nào đó có thể là lý do. Có thể là:
- Đột quỵ hoặc cơn thiếu máu thoáng qua
- Chấn thương đầu hoặc chân tay
- Thiếu vitamin B12
- Bệnh đa xơ cứng
- Bệnh tiểu đường
- Lạm dụng rượu, nghiện rượu
- Hội chứng ống cổ tay hoặc ống cổ chân
|
 |
| Một số bệnh lý tiềm ẩn có thể gây cảm giác châm chích như kim châm (Ảnh: Internet) |
- Đau dây thần kinh tọa
- Viêm mạch máu
- Viêm khớp dạng thấp
- Bệnh lupus
- Viêm não
- Bệnh lyme
- Khối u
- Nhiễm độc tính kim loại nặng...
2. Tình trạng châm chích như kim châm có nguy hiểm không?
Bản thân cảm giác châm chích thường không nguy hiểm nhưng nguyên nhân gây ra tình trạng này có thể đáng lo ngại nếu liên quan tới các tình trạng sức khỏe tiềm ẩn, bởi đây có thể là dấu hiệu tổn thương thần kinh hoặc động mạch. Điều này đặc biệt đúng nếu có các triệu chứng khác đi kèm, bao gồm:
- Sốt
- mệt mỏi
- Suy nhược
- Giảm cân bất thường
- Đổ mồ hôi đêm
- Nhức mỏi cơ thể
- Thay đổi bất thường về thị giác, thính giác hoặc ngôn ngữ
- Thay đổi khẩu vị, chán ăn
- Khát nước
- Chóng mặt, choáng váng
- Bồn chồn, lo lắng
- Có các chấn thương gần khu vực châm chích trước đó
- Đang điều trị bệnh hoặc mới khỏi bệnh trước đó.
Nếu bạn gặp phải bất kì các triệu chứng nào trong các triệu chứng kể trên cùng với cảm giác châm chích như kim châm, hãy nhanh chóng thăm khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán kịp thời.
|
 |
| Trong một số trường hợp cảm giác châm chích như kim châm có thể là biểu hiện của một số tình trạng nguy hiểm (Ảnh: Internet) |
3. Đối phó giảm nhẹ triệu chứng châm chích
Có một số kỹ thuật có thể giúp giải quyết tình trạng châm chích như kim châm tạm thời:
- Giảm áp lực lên dây thần kinh bị ảnh hưởng cho phép dây thần kinh lấy oxy và việc cung cấp máu được diễn ra bình thường để giảm cảm giác châm chích. Điều đó có nghĩa là bạn hãy dừng việc bắt chéo chân hay gối/tựa vào tay
- Di chuyển, vận động xung quanh để cải thiện tuần hoàn máu, các chi sẽ cảm thấy ấm hơn và cảm giác châm chích có thể biến mất trong vài phút
- Siết chặt và thả lỏng nắm tay khi có cảm giác châm chích giúp máu lưu thông và làm dịu dây thần kinh
- Cố gắng cử động ngón chân bằng cách ngọ nguậy để giảm hiện tượng châm chích nhờ cải thiện lưu thông máu cũng như tuần hoàn, từ đó ngăn chặn cảm giác khó chịu
- Lắc nhẹ cánh tay và đầu nếu cảm giác châm chích xảy ra ở cánh tay, các dây thần kinh ở cổ bị chèn ép sẽ được giải phóng áp lực và giảm nhẹ hiện tượng châm chích.
4. Phòng tránh
Một vài biện pháp tiếp cận dưới đây có thể giúp phòng tránh cảm giác như kim châm trước khi chúng bắt đầu ảnh hưởng tới bạn:
- Massage có thể giúp giảm căng cơ, tăng cường lưu thông máu tốt hơn.
- Tập yoga hoặc thiền với các bài tập hít thở sâu có tác dụng giảm căng thẳng, thư giãn đầu óc và cơ thể. Hơn nữa việc cải thiện tính linh hoạt của các khớp cơ cũng giúp ngăn chặn và cải thiện các vấn đề tê bì chân tay.
|
 |
| Thiền định hoặc yoga giúp tăng sự dẻo dai của cơ thể (Ảnh: Internet) |
- Giữ bình tĩnh, giảm căng thẳng bởi đôi khi việc căng thẳng quá mức khiến cơ thể "bốc hỏa, sinh nhiệt" và khiến cơn đau trở nên trầm trọng hơn. Cố gắng tránh tắm vòi sen hay tắm bồn với nước quá nóng.
- Kiểm tra độ vừa vặn của đôi giày, một đôi giày vừa vặn sẽ giúp nâng đỡ chân với hệ thống dây thần kinh tốt hơn, giảm áp lực và giữ cho quá trình tuần hoàn máu được ổn định. Cách kiểm tra xem giày bạn đang đi có vừa vặn không khá đơn giản, bạn chỉ cần xem ngón chân của mình có thể ngọ nguậy dễ dàng khi đi giày không. Ngoài ra, nếu bạn phải đứng hoặc đi bộ nhiều, hãy ưu tiên chọn giày có chức năng hỗ trợ vòm bàn chân và đảm bảo không buộc dây giày quá chặt.
- Ngủ đủ giấc bởi thiếu ngủ có thể tăng độ nhạy cảm với cơn đau hơn.
Nhìn chung thì cảm giác châm chích như kim châm là một hiện tượng phổ biến và thường ít đáng lo ngại. Khi điều này xảy ra, một vài thay đổi nhỏ trong thói quen có thể giúp bạn giảm nhẹ nhanh chóng cảm giác này. Tuy nhiên nếu các triệu chứng châm chích nghiêm trọng hơn và không biến mất, đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề y tế, hãy thăm khám bác sĩ để được tư vấn phù hợp.
Châu An/Nguồn: Healthline