Buồng trứng nằm ở đâu?
Buồng trứng là một phần quan trọng của hệ thống sinh sản nữ giới. Buồng trứng dài khoảng 3cm, rộng 1,5cm và dày 1 cm, có hình hạt đậu dẹt. Buồng trứng được xác định nằm trên thành chậu hông bé ở hai bên tử cung, dính vào lá sau dây chằng rộng, phía sau vòi tử cung, dưới eo chậu trên khoảng 10mm.
Vị trí của buồng trứng sẽ phụ thuộc vào số lần sinh nở của phụ nữ. Với nữ giới chưa sinh nở, buồng trứng sẽ ở tư thế đứng, trục dọc của buồng trứng nằm thẳng đứng. Đối chiếu lên thành bụng, điểm buồng trứng là điểm giữa đường nối gai chậu trước trên với khớp mu.
    |
 |
| Buồng trứng là một phần quan trọng của hệ thống sinh sản nữ giới (Ảnh: ST) |
1. Triệu chứng đau buồng trứng là gì?
Đau buồng trứng được mô tả là cơn đau xuất phát từ vùng bụng dưới- bên dưới rốn và xương chậu.
Đau ở buồng trứng có thể là cơn đau cấp tính hoặc mãn tính. Trong đó, cơn đau buồng trứng cấp tính xuất hiện và biến mất trong thời gian ngắn ngủi khoảng vài phút tới vài ngày. Còn đau buồng trứng mãn tính thường bắt đầu từ từ hơn, sau đó nó kéo dài trong vài tháng hoặc lâu hơn.
Cơn đau ở buồng trứng có thể trở nên tồi tệ hơn sau khi thực hiện một số hoạt động nhất định, chẳng hạn như tiểu tiện, tập thể dục hoặc sinh hoạt tình dục. Mức độ cơn đau từ nhẹ tới nghiêm trọng, có thể âm ỉ hoặc đau nhói và có thể lan ra toàn bộ hoặc một phần lưng dưới, vùng chậu.
2. Nguyên nhân gây đau ở buồng trứng
Việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đau rất quan trọng vì điều này sẽ quyết định phương pháp điều trị. Theo Healthline, dưới đây là những nguyên nhân có thể gây đau buồng trứng mà bạn có thể tham khảo. Cần lưu ý rằng, các thông tin này không thay thế cho chẩn đoán của bác sĩ:
- Đau bụng kinh
Một số người có thể bị đau hoặc khó chịu ở một hoặc cả hai buồng trứng vào những ngày nhất định trong một chu kỳ kinh nguyệt bình thường. Cơn đau quặn thắt này xảy ra trong hoặc ngay trước khi hành kinh được gọi là đau bụng kinh do sự giải phóng prostaglandin - các chất giống như hormone, khiến co cơ.
- U nang buồng trứng
U nang buồng trứng là khối u lành tính, thường chứa đầy dịch, có thể gây đau, khó chịu, chảy máu, kinh nguyệt không đều hoặc không có triệu chứng. U nang buồng trứng rất phổ biến và có thể phát triển ở nhiều thời điểm khác nhau trong chu kỳ kinh nguyệt. Đôi khi u nang buồng trứng cũng có thể xảy ra trong thời kỳ tiền mãn kinh, mãn kinh và sau mãn kinh do thay đổi nội tiết tố và gây đau vùng chậu.
|
 |
| U nang buồng trứng rất phổ biến và có thể phát triển ở nhiều thời điểm khác nhau trong chu kỳ kinh nguyệt (Ảnh: ST) |
Các triệu chứng của u nang buồng trứng có thể bao gồm: Đau vùng chậu, đau âm ỉ ở lưng dưới và đùi, đau khi quan hệ tình dục, khó khăn khi đại tiện hoặc tiểu tiện, đau ngực, tiểu thường xuyên.
- Lạc nội mạc tử cung
Bệnh lạc nội mạc tử cung là tình trạng lớp niêm mạc tử cung có thể phát triển ở những khu vực khác của hệ thống sinh sản, như buồng trứng, ống dẫn trứng hoặc thậm chí là bàng quang.
Bệnh lạc nội mạc tử cung thường gây ra cơn đau quặn bụng dữ dội theo chu kỳ hoặc từng cơn ở tử cung hoặc đau buồng trứng và chảy máu không liên tục. Cơn đau có thể đặc biệt dữ dội trong thời kỳ kinh nguyệt hoặc khi quan hệ tình dục. Bệnh lạc nội mạc tử cung cũng có thể dẫn đến vô sinh do hình thành mô sẹo.
Các triệu chứng khác của lạc nội mạc tử cung có thể bao gồm các vấn đề về tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy, buồn nôn và đầy hơi.
- Mang thai ngoài tử cung
Thai ngoài tử cung là thai kỳ diễn ra bên ngoài tử cung, thường ở một trong các ống dẫn trứng. Thai ngoài tử cung có thể gây đau buồng trứng từ trung bình đến nặng, thường ở một bên bụng và cần được chăm sóc y tế khẩn cấp.
Ngoài nhiều triệu chứng của thai kỳ thông thường, các triệu chứng của thai ngoài tử cung cũng có thể bao gồm: Chóng mặt, ngất xỉu; đau lưng dưới; chảy máu âm đạo bất thường; đau mỏm vai; nôn mửa.
Lưu ý rằng, đau và chảy máu âm đạo là những dấu hiệu đầu tiên của thai ngoài tử cung, nhưng những triệu chứng này cũng thường xuất hiện sớm trong một thai kỳ khỏe mạnh bình thường nên điều quan trọng là chú ý các triệu chứng bất thường, theo dõi chu kỳ kinh và thăm khám bác sĩ kịp thời.
- Bệnh viêm vùng chậu (PID)
Viêm vùng chậu là một bệnh nhiễm trùng có thể ảnh hưởng đến một hoặc nhiều cơ quan sinh sản, bao gồm tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng và âm đạo. Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục thường là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng nghiêm trọng này.
Viêm vùng chậu có thể dẫn đến đau ở nhiều vùng khác nhau của xương chậu, bao gồm đau ở một hoặc cả hai buồng trứng, cơn đau thường tệ hơn khi quan hệ tình dục. Các triệu chứng khác có thể gặp là: Sốt, dịch tiết âm đạo bất thường, chảy máu giữa các kỳ kinh, tiểu nhiều hơn.
- U xơ tử cung
U xơ tử cung là khối u lành tính phát sinh từ niêm mạc tử cung. Bên cạnh cảm giác khó chịu hoặc áp lực vùng chậu, người bị u xơ tử cung có thể bị chảy máu tử cung bất thường, đau lưng.
- Hội chứng Mittelschmerz
Mittelschmerz là đau một bên, đau bụng dưới liên quan đến rụng trứng đều đặn hàng tháng. Bạn có thể cảm thấy đau nhất vào khoảng ngày thứ 14 khi trứng rụng khỏi buồng trứng và đi vào ống dẫn trứng.
Cơn khó chịu thường ở một bên vùng chậu - tương đương với buồng trứng bên đó đang giải phóng trứng. Đau do rụng trứng thường nhẹ, cảm giác như đau âm ỉ (đôi khi mới dữ dội và đột ngột) trong vài phút tới vài giờ.
Một vài người có thể bị chảy máu hoặc khí hư màu hồng trong khi rụng trứng hay buồn nôn kèm theo.
Ngoài những nguyên nhân gây đau buồng trứng phổ biến kể trên thì đau buồng trứng cũng có thể là dấu hiệu hiếm gặp của các tình trạng như: Hội chứng buồng trứng còn sót lại (Ovarian Remnant Syndrome); xoắn buồng trứng, đau xuất chiếu,...
Đau buồng trứng có phải ung thư không?
Mặc dù ung thư buồng trứng có thể gây đau bụng dưới nhưng điều này không quá phổ biến. Bệnh thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào hoặc nếu có thì cũng chỉ là những triệu chứng như đầy hơi, cảm thấy nhanh no mà không ăn quá nhiều, tăng áp lực lưng dưới, đau đớn khi quan hệ tình dục, tiểu gấp hoặc tiểu nhiều lần.
Những thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt có thể gây đau hoặc khó chịu cũng có thể là triệu chứng của ung thư buồng trứng.
Vì vậy, với câu hỏi đau buồng trứng có phải là dấu hiệu ung thư buồng trứng không thì câu trả lời là có thể nhưng không phải là dấu hiệu điển hình và các nguyên nhân có thể khác có khả năng xảy ra nhiều hơn.
Mặc dù vậy, điều quan trọng là không được bỏ qua cơn đau buồng trứng và phải được bác sĩ chăm sóc sức khỏe đánh giá.
3. Chẩn đoán và điều trị đau buồng trứng
Chẩn đoán nguyên nhân gây đau buồng trứng không phải là việc đơn giản, vì các vấn đề liên quan đến các cơ quan sinh sản khác, như tử cung, cổ tử cung hoặc thậm chí các hệ thống khác trong cơ thể cũng có thể gây ra cơn đau này.
Bác sĩ sẽ tìm hiểu về bệnh sử, xem cơn đau bắt đầu từ khi nào, cảm giác đau ra sao, điều gì khiến cơn đau trở nên tệ hơn hoặc giảm nhẹ, có các triệu chứng kèm theo như chảy máu âm đạo, sốt hoặc khí hư bất thường không, từng có tiền sử mắc bệnh phụ khoa chẳng hạn như lạc nội mạc tử cung hay u xơ tử cung chưa, đã từng phẫu thuật vùng chậu hay bụng chưa và tiền sử tình dục (số lượng bạn tình, từng mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục chưa, có thói quen dùng đồ chơi tình dục không,...).
Tùy từng tình trạng mà bác sĩ sẽ sờ nắn kiểm tra vùng bụng, bụng dưới, lưng dưới và hai bên hông để tìm kiếm các dấu vết quan sát được, có khối u hay không. Bác sĩ cũng có thể chỉ định thực hiện các xét nghiệm kiểm tra như xét nghiệm xem có đang mang thai hay có nhiễm trùng hay không bằng xét nghiệm máu, chụp CT, siêu âm vùng chậu.
Một số tình trạng như táo bón, viêm ruột thừa, viêm túi thừa, nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc sỏi thận cũng có thể gây ra cơn đau dễ bị nhầm lẫn với đau ở buồng trứng nên cần được kiểm tra cẩn thận để loại trừ.
Đau buồng trứng được điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra cơn đau, đó có thể là thay đổi một vài thói quen lành mạnh hơn hoặc dùng thuốc nếu các biện pháp khắc phục tại nhà như chườm nóng và nghỉ ngơi không có tác dụng. Đối với các tình trạng khẩn cấp, như xoắn buồng trứng hoặc thai ngoài tử cung, phẫu thuật là biện pháp cần thiết.
4. Khi nào bị đau buồng trứng cần thăm khám bác sĩ?
Trước tiên, nếu bạn có các triệu chứng mới xuất hiện hoặc khác thường ở vùng chậu, trong hoặc ngoài kỳ kinh nguyệt đều phải thăm khám bác sĩ sớm.
Với cơn đau buồng trứng, nếu cơn đau không thuyên giảm khi nghỉ ngơi và không đáp ứng với điều trị tại nhà kèm theo các triệu chứng dưới đây, bạn cần phải tới cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra chính xác:
- Cơn đau vùng chậu dai dẳng và nghiêm trọng.
- Vòng kinh nguyệt kéo dài trên 38 ngày hoặc ngắn hơn 24 ngày.
- Chu kỳ kinh kéo dài trên 7 ngày.
- Phải thay băng vệ sinh hoặc tampon mỗi giờ một lần và trong nhiều giờ liên tục do máu kinh nguyệt thấm quá mức.
- Chảy máu hoặc ra máu giữa các kỳ kinh.
- Chảy máu trong hoặc sau khi quan hệ tình dục.
- Chảy máu hoặc chuột rút nếu bị chậm kinh hoặc có kết quả test mang thai dương tính.
- Có máu lẫn trong nước tiểu.
- Sốt, ớn lạnh, đổ mồ hôi đêm, buồn nôn và nôn mửa.
Châu Anh/Nguồn: Healtthline, Very Well Health