Sữa mẹ giúp trẻ tăng cân trở lại nhanh chóng
Theo Tài liệu Nuôi dưỡng trẻ nhỏ của Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, Bộ Y tế, trẻ sinh thấp cân là trẻ sinh ra có cân nặng dưới 2500 gram, bao gồm cả trẻ sinh non và trẻ sinh đủ tháng. Trẻ sinh thấp cân có nguy cơ cao bị nhiễm khuẩn và trẻ cần được bú sữa mẹ nhiều hơn, nhưng trên thực tế trẻ lại thường phải ăn thức ăn nhân tạo.
Một số trẻ sinh thấp cân có thể bú mẹ dễ dàng, đặc biệt là trẻ sinh đủ tháng nhưng cân nặng thấp trẻ vẫn có thể mút vú hiệu quả. Những trẻ này thường hay đòi bú nhiều lần nên cân nặng có thể tăng nhanh.
Trẻ sinh thấp cân thiếu tháng, lúc đầu có thể gặp khó khăn khi bú mẹ nhưng trẻ vẫn có thể nhận sữa mẹ bằng cách vắt sữa và cho trẻ ăn qua ống thông, ăn bằng cốc, thìa kết hợp tập cho trẻ bú mẹ. Đối với những trẻ này bú mẹ sẽ dễ hơn bú bình.
Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho trẻ nhỏ.
Khi nào trẻ sinh thấp cân có thể bú mẹ? Trẻ sinh thấp cân dưới 32 tuần thai, trẻ có thể nuốt và mút vú. Từ 32 tuần thai trở lên, nhiều trẻ có thể mút vú mẹ, một số có thể bú mẹ hoàn toàn, nhưng có một số khó khăn trong phối hợp các động tác mút vú, nuốt và thở. Trong khi bú, trẻ cần ngừng một thời gian để thở, sau đó lại tiếp tục bú, trẻ có thể bú hiệu quả trong một thời gian ngắn, nhưng không thể bú liền một mạch tới khi no.
Trẻ từ 36 tuần tuổi thai, có thể phối hợp các động tác mút vú, nuốt và thở trong khi bú, trẻ có thể bú liên tục đến khi no nên trẻ chỉ cần bú mẹ là đủ. Tuổi thai là thước đo khả năng ăn uống của trẻ tốt hơn là cân nặng. Tuy nhiên không phải lúc nào cũng biết rõ tuổi thai. Một số trẻ có thể bú mẹ khi được 1300-1500g, nhiều trẻ có thể bú mẹ tốt khi được 1600-1800g hoặc ít hơn.
Cho trẻ tiếp xúc da kề da với mẹ có tác dụng kích thích phản xạ prolactin và phản xạ oxytocin nên phương pháp này giúp tăng cường tình cảm mẹ con và thiết lập nuôi con bằng sữa mẹ.
Nuôi con bằng sữa mẹ cho trẻ sinh thấp cân
Sau sinh, nếu trẻ có thể ăn bằng đường miệng, nên cho trẻ ăn ngay trong vòng 2 giờ đầu, sau đó cứ 2 - 3 giờ/lần để đề phòng trẻ bị hạ đường huyết. Cho trẻ bú mẹ càng sớm càng tốt khi có điều kiện. Lúc đầu trẻ có thể chỉ tìm vú và bú được ít, khi đó cần tiếp tục vắt sữa, cho trẻ ăn bằng cốc, thìa để đảm bảo đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho trẻ.
Nhiều trường hợp trẻ sinh thấp cân vẫn có thể bú mẹ dễ dàng và hiệu quả. Vì bú yếu nên mỗi lần trẻ chỉ bú được ít sữa, vì vậy trẻ sẽ có nhu cầu bú nhiều lần và thường xuyên hơn.
Lúc đầu trẻ sẽ có thể gặp khó khăn khi bú mẹ. Vì vậy trong những ngày đầu sau sinh, bà mẹ có thể cho trẻ tập bú, kết hợp vắt sữa và cho trẻ ăn qua ống thông hoặc ăn bằng cốc, thìa. Tuyệt đối không nên cho trẻ bú bằng bình vì sẽ làm cho trẻ nhầm lẫn vú mẹ và bỏ bú sau này.
Cho trẻ ăn bằng cốc là cách tốt nhất để tập cho trẻ ăn đường miệng và tạo cảm giác ngon miệng cho trẻ. Giai đoạn này trẻ thường thích đưa vật vào miệng nhưng chưa thể mút vú hiệu quả.
Khi sữa mẹ chưa về, cho trẻ bú nhờ người khác (nếu có thể và phù hợp). Nếu không có sữa mẹ thì có thể cho trẻ uống nước đường glucose hoặc sữa hộp. Trường hợp trẻ khỏe mạnh không có nguy cơ hạ đường huyết thì không cần cho trẻ uống nước đường glucose.
Cán bộ y tế cần hướng dẫn cho bà mẹ kỹ năng vắt sữa và cho trẻ ăn bằng cốc. Bà mẹ cần vắt sữa ngay trong ngày đầu tiên, tốt nhất là trong 6 giờ đầu sau đẻ, vắt sữa sớm sẽ giúp kích thích tiết sữa và nhanh xuống sữa; ngay cả khi bà mẹ vắt được ít sữa sữa non thì lượng sữa này cũng rất có giá trị dinh dưỡng đối với trẻ.
Trẻ khi bắt đầu bú tốt có thể phải nghỉ nhiều và nghỉ dài trong một bữa bú, ví dụ, trẻ mút 4 - 5 lần sau đó ngừng 4 - 5 phút. Nếu trẻ ngừng bú, không nên kéo trẻ ra khỏi vú, để trẻ ngậm vú, sau một lát trẻ lại tiếp tục bú. Một bữa bú của trẻ có thể kéo dài 1 giờ, sau khi bú có thể tiếp tục cho trẻ ăn bằng cốc, thìa.Đảm bảo đặt trẻ bú đúng tư thế. Trẻ ngậm bắt vú đúng sẽ mút vú hiệu quả ngay từ những lần bú đầu tiên.
Cách bế trẻ tốt nhất để trẻ sinh thấp cân bú đúng tư thế là: Vòng tay bế ngang qua người trẻ, cho trẻ đối diện với vú; Bế trẻ ở tư thế dưới cánh tay. Cần theo dõi trẻ sinh thấp cân thường xuyên để đảm bảo trẻ được đáp ứng đủ nhu cầu sữa mẹ.
Nuôi trẻ sinh thấp cân không thể bú mẹ
Mẹ có thể lựa chọn dùng sữa mẹ vắt ra hoặc sữa đóng hộp, cho ăn theo hướng dẫn đối với các trường hợp chỉ định nuôi trẻ bằng sữa thay thế sữa mẹ. Ngoài ra các trường hợp trẻ không thể bú mẹ là trẻ có mẹ bị bệnh nặng không thể cho trẻ bú sữa hoặc vắt sữa được; Trẻ có mẹ đang bị chiếu tia xạ hoặc phải dùng thuốc chống chỉ định cho con bú như các thuốc kháng giáp trạng, thuốc chống ung thư; Trẻ có mẹ bị nhiễm HIV (trừ trường hợp bà mẹ được tư vấn và lựa chọn cách nuôi con bằng sữa mẹ; Trẻ mắc các bệnh chuyển hóa không dung nạp sữa mẹ.
Trẻ sinh thấp cân nuôi dưỡng bằng thức ăn thay thế cần được theo dõi thường xuyên để đảm bảo trẻ tăng trưởng tốt, khuyến khích bà mẹ cho trẻ ăn thức ăn thay thế bằng cốc, thìa.
Lượng sữa cho trẻ sinh thấp cân không thể bú mẹ: Bắt đầu cho trẻ ăn 60 ml / kg cân nặng; Mỗi ngày cho trẻ ăn tăng thêm 20 ml / kg cân nặng, cho đến khi được 200 ml/kg cân nặng/ngày; Cho trẻ ăn 8 - 12 bữa/ngày (khoảng cách giữa các bữa khoảng 2 - 3 giờ); Số lượng sữa cho trẻ ăn trong mỗi bữa ăn có thể khác nhau nhưng phải đảm bảo tổng lượng sữa hàng ngày cho trẻ; Kiểm tra tổng lượng sữa cho trẻ ăn trong 24 giờ để đảm bảo đủ chất dinh dưỡng cho trẻ; Tiếp tục cho tới khi trẻ được 2500 gr, có thể bú mẹ hoàn toàn. Lượng sữa sẽ tăng dần theo độ tuổi của trẻ.
Nếu trẻ ăn ít sữa trong một bữa chúng ta có thể cho trẻ ăn thêm trong bữa tiếp sau hoặc cho trẻ ăn bữa sau sớm hơn đặc biệt khi thấy trẻ có dấu hiệu đói. Nếu trẻ không tăng đủ cân cần cho trẻ ăn thường xuyên và nhiều hơn theo cân nặng chuẩn tại thời điểm đó.
Theo suckhoedoisong.vn