Thai phụ mắc viêm gan B đối diện với nhiều nguy cơ đe dọa tính mạng

PGS.TS Đỗ Duy Cường thăm khám cho một phụ nữ mang thai nhiễm viêm gan B đang điều trị tại Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: BVCC

Thai phụ mắc viêm gan B dễ gặp biến chứng sinh non

Đó là cảnh báo của PGS.TS. Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai vừa đưa ra khi mỗi năm, trung tâm này tiếp nhận quản lý và điều trị hàng trăm phụ nữ mang thai bị viêm gan B.

Theo đó, viêm gan B là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm gây ra bởi virus, ảnh hưởng lớn đến chức năng gan, hậu quả có thể gây suy gan cấp, viêm gan mạn, xơ gan, ung thư gan và có thể dẫn đến tử vong. Giống như virus HIV, bệnh lây qua đường máu, qua quan hệ tình dục và mẹ truyền sang con.

Thông tin từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết, hiện nay trên thế giới có khoảng gần 300 triệu người mắc viêm gan virus B, khoảng 1 triệu người tử vong vì viêm gan B mỗi năm. Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ viêm gan B cao nhất trên thế giới, ước tính có khoảng 10 triệu người bị viêm gan B, trong đó đường lây chủ yếu vẫn là đường lây từ mẹ truyền sang con trong thời kỳ mang thai.

Theo PGS.TS. Đỗ Duy Cường, mặc dù Bộ Y tế đã ban hành Hướng dẫn Quốc gia về Chẩn đoán điều trị viêm gan virus B theo QĐ 3310 ban hành 29/7/2019, trong đó có quản lý điều trị viêm gan B ở phụ nữ có thai cũng như xây dựng "Kế hoạch hành động quốc gia tiến tới loại trừ HIV, viêm gan B và giang mai lây truyền từ mẹ sang con giai đoạn 2018-2030". Tuy nhiên, nhiều phụ nữ khi mang thai không biết mình bị viêm gan B, không được theo dõi điều trị trong quá trình mang thai cũng như trẻ sinh ra không được tiêm vắc-xin và huyết thanh phòng bệnh. 

"Viêm gan virus cấp và mạn tính trên bà mẹ mang thai có HBeAg dương tính nếu không được quản lý và điều trị kịp thời thì nguy cơ 90% có thể truyền virus viêm gan B sang con"- PGS.TS Đỗ Duy Cường nhấn mạnh.

PGS Cường phân tích thêm, khi phụ nữ nhiễm viêm gan B mang thai, tình trạng bệnh viêm gan B sẽ nặng hơn. Đó là vì phụ nữ mang thai tăng tiết hoocmon adenal corticoids của vỏ thượng thận làm tăng tải lượng virus.

Phụ nữ mang thai tăng hoocmon estrogen dẫn đến tăng nguy cơ hoạt động của virus viêm gan B và có xu hướng tăng dần lên trong các giai đoạn cuối của thai kỳ, gây nên đợt viêm gan cấp, ảnh hưởng đến việc sinh nở thiếu an toàn và mẹ có thể truyền bệnh sang con.

Đứa trẻ từ khi sinh ra đã bị nhiễm virus viêm gan B thì có thể mang virus suốt đời, để lại hậu quả về bệnh tật và gánh nặng tâm lý rất nặng nề. Ảnh minh hoạ.

Dự phòng lây nhiễm viêm gan B từ mẹ sang con như thế nào?

Để phòng chống lây nhiễm viêm gan B từ mẹ sang con, PGS.TS Đỗ Duy Cường khuyến cáo, phụ nữ đến tuổi kết hôn cần được xét nghiệm sàng lọc phát hiện viêm gan B, nếu không bị thì nên tiêm vắc-xin dự phòng. Phụ nữ khi đã mắc viêm gan B nếu có thai cần được quản lý bởi bác sĩ truyền nhiễm và khám thai định kỳ, cần uống thuốc kháng virus tránh lây truyền sang cho con từ tuần lễ thứ 24 và trẻ sinh ra cần được tiêm huyết thanh và vắc-xin sớm trong 24h đầu.

Các biện pháp dự phòng lây nhiễm viêm gan B đưa ra dựa trên cơ chế lây truyền từ 3 giai đoạn (khi mang thai, trong khi sinh và giai đoạn cho con bú). 

Đối với giai đoạn khi mang thai, bà mẹ cần phải uống kháng virus trong 3 tháng cuối của thai kì, bắt đầu từ tuần lễ thứ 24 trở đi, thuốc được lựa chọn là Tenofovir Disoproxil Furamate (TDF) 300mg, uống mỗi ngày 1 viên và thuốc này được uống duy trì tới 3 tháng sau sinh. Cần kiểm tra chức năng thận của bà mẹ, tuy nhiên, thuốc khá an toàn và không gây ảnh hưởng đến cả mẹ và con, kể cả khi cho con bú.

Khi sinh thì bà mẹ vẫn tiếp tục được uống thuốc, trong quá trình sinh có thể đẻ thường hoặc mổ. Chú ý phải tiêm kháng huyết thanh viêm gan B (HBIG) cho trẻ ngay trong 12- 24h đầu sau sinh, và kết hợp tiêm ngay vắc-xin viêm gan B mũi 1.

Anh Đào