Lối sống và dinh dưỡng tiêu cực: Kẻ thù của làn da

Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Lê Thái Vân Thanh - Trưởng khoa Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Đại học y dược TPHCM - cho biết, gần đây các bạn trẻ tới khám vì nổi nhọt kéo dài do dùng sản phẩm chăm sóc da quá đà đang ở mức báo động. Nếu không phát hiện và xử trí kịp thời, tình trạng viêm nhiễm tái đi tái lại sẽ làm rối loạn hệ miễn dịch của cơ thể, từ đó dẫn tới nhiều hệ lụy khôn lường.

Hậu quả vì “đu trend”

Trường hợp điển hình là P.T.T.H. (sinh viên năm nhất, ngụ quận Bình Thạnh, TPHCM). H. đến khám tại Khoa Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Đại học Y dược TPHCM trong tình trạng mặt nổi nhiều nhọt sưng đỏ gây đau nhức.

Thức khuya là một trong những nguyên nhân gây hại cho làn da - Ảnh minh họa: Internet

H. chia sẻ rằng mình được “chuyên gia” của một kênh bán mỹ phẩm trên mạng xã hội tư vấn sử dụng các sản phẩm chăm sóc da. Ban đầu, cô cứ tưởng da bị nhờn nên tích cực tẩy tế bào chết để lấy hết các chất bẩn gây bít tắc trên da. Sau đó, da của H. từ nhờn đã chuyển thành bị bong tróc. Lúc này, nhân viên bán mỹ phẩm lại khuyên cô cần dùng dưỡng chất cấp ẩm cho da. Sản phẩm cấp ẩm có rất nhiều loại, từ tinh chất cho tới kem đêm, kem ngày… Hễ nghe nói sản phẩm gì tốt, H. đều mua về sử dụng.

Kể từ khi H. bắt đầu thực hiện quy trình chăm sóc da theo hướng dẫn qua mạng của “chuyên gia”, mặt của cô lại bị nổi các cục nhọt to, cứng, sưng viêm tái đi tái lại. Nhọt không chỉ làm cô đau nhức, khó chịu mà còn khiến cô trở nên mặc cảm, mất tự tin.

H. mang theo các sản phẩm chăm sóc da đang dùng, đưa cho bác sĩ xem, nhờ tư vấn. Sau khi thăm khám, bác sĩ Vân Thanh xác định bản chất da của H. là da dầu. Ngay từ đầu, cách chăm sóc của bệnh nhân đã sai lầm, khiến tình trạng ngày càng thêm trầm trọng. Đầu tiên, bệnh nhân tẩy tế bào chết quá đà dẫn tới mất cân bằng thảm vi sinh vật trên bề mặt da. Các vi sinh vật có lợi thường trú trên da cũng bị tiêu diệt dần, tạo điều kiện cho các vi khuẩn cơ hội sinh sôi mạnh. Tẩy tế bào chết và làm sạch da quá đà khiến lớp tế bào sừng bong tróc, nhìn dễ lầm tưởng rằng da bị khô. Để khắc phục da khô, bệnh nhân lại tích cực bôi đắp các sản phẩm cấp ẩm khiến tình trạng da dầu thêm trầm trọng, sinh ra bít tắc, nổi nhọt.

Nhìn đống mỹ phẩm H. mang tới, bác sĩ nhận thấy các sản phẩm này có công dụng “đá” nhau nên yêu cầu bệnh nhân phải ngưng sử dụng thì mới điều trị dứt điểm được tình trạng nổi nhọt.

Chăm sóc da sai cách gây hậu quả không chỉ ở vùng mặt. Bác sĩ Vân Thanh còn ghi nhận nhiều bệnh nhân bị nổi mụn mủ ở các vị trí khác nhau trên cơ thể. Chẳng hạn bệnh nhân Đ.T.B.Y. (23 tuổi, ngụ Tân Bình, TPHCM) bị nổi nhọt ở vùng bụng kéo dài. Sau khi hỏi han bệnh sử, bác sĩ xác định liên quan tới sản phẩm sữa tắm tẩy tế bào chết toàn thân bệnh nhân đang dùng.

Tẩy da chết là bước thiết yếu trong quy trình chăm sóc da. Tuy nhiên, nếu tẩy tế bào chết quá nhiều sẽ làm hỏng các tế bào mới hình thành trên bề mặt da khiến da bị kích ứng, sưng, dễ bị nhiễm khuẩn, tổn thương khi gặp các tác nhân có hại.

Thêm một trường hợp nữa là bệnh nhân P.Y.T. (21 tuổi, ngụ quận Tân Phú, TPHCM). T. tới khám vì bị nổi mụn mủ ở vị trí nhạy cảm. T. có thói quen đi spa tẩy lông vùng bikini. Da vùng kín vô cùng nhạy cảm. Hành động cạo, cắt tỉa, dán, lột vô tình gây trầy xước, khiến vùng da này dễ bị viêm nhiễm và dày sừng.

Đồ ngọt, đồ béo và thói quen thức khuya

Bên cạnh các tác động không phù hợp đến từ việc chăm sóc và sử dụng sản phẩm làm đẹp, thêm một nguyên nhân nữa khiến da của giới trẻ hay bị nổi nhọt tái đi tái lại: chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng thiếu lành mạnh. Đa số bệnh nhân tới khám da từ độ tuổi thanh thiếu niên cho tới sinh viên đều có chế độ ăn uống nhiều đồ ngọt, đồ béo và thức rất khuya.

Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Lê Thái Vân Thanh đang tư vấn cho một trường hợp liên quan tới các vấn đề do sử dụng sản phẩm chăm sóc da chưa phù hợp - ẢNH: M.T.

Qua khảo sát nhanh, có thể thấy rằng hầu hết nhóm bệnh nhân này thường xuyên uống trà sữa, ăn thức ăn nhanh, thức tới sau 12g đêm. Ngoài ra, thế hệ trẻ ngày nay suốt ngày ngồi trong phòng máy lạnh, cắm mặt vào máy tính/điện thoại, lười vận động.

Bệnh nhân T.N.S. (19 tuổi, sinh viên, ngụ quận Phú Nhuận, TPHCM) cho biết giờ đi ngủ của cô luôn là 1 - 2g sáng. Do thức khuya đã quen nên cô không thể ngủ sớm hơn. Thời gian sử dụng các thiết bị điện tử như máy tính, điện thoại của S. lên tới 12 - 14g mỗi ngày (chỉ trừ lúc chạy xe, vệ sinh cá nhân và ngủ). Vì thức khuya nên S. thường bị đói bụng; món ăn vặt tiện lợi nhất của cô là bánh quy, chocolate, sữa tươi. Mặt S. luôn trong tình trạng nổi nhọt sưng tấy, không thể chữa dứt điểm.

Qua đó, bác sĩ Vân Thanh khuyến cáo giới trẻ nói riêng và các chị em nói chung không tùy tiện sử dụng các sản phẩm chăm sóc da theo định hướng của dư luận. Chúng ta hay bị cuốn theo các trào lưu, xu thế trên mạng xã hội. Sau khi đọc được các thông tin, nội dung quảng cáo về hiệu quả cấp ẩm, dưỡng ẩm da, mọi người ào ào mua sản phẩm cấp ẩm về bôi lên mặt mà không biết da mình thuộc loại nào (da khô, da dầu hay da hỗn hợp). Mỗi loại da có cách chăm sóc chuyên biệt khác nhau. Thêm một ví dụ, nhiều chị em thấy TikTok ra rả về bộ mỹ phẩm chăm sóc da hàng hiệu nào đó đang được giảm giá mạnh, liền đặt về dùng, chẳng quan tâm có phù hợp với cơ địa của mình hay không…

Cần hiểu rằng các thông tin trên mạng xã hội là không chính thống, có thể do một sản phẩm nào đó sắp được tung ra trên thị trường nên doanh nghiệp chạy các bài truyền thông để lôi kéo, định hướng dư luận. Người ta đang muốn tiêu thụ các sản phẩm cấp ẩm thì đẩy mạnh các bài viết khen ngợi về sản phẩm này hoặc khi họ đang muốn bán sản phẩm tẩy tế bào chết, ta sẽ thấy có rất nhiều thông tin ca tụng công dụng của sản phẩm đó… Nếu người tiêu dùng thiếu tỉnh táo, tùy tiện sử dụng các sản phẩm chăm sóc da sẽ phản tác dụng.

Rối loạn miễn dịch gây ra các bệnh lý toàn thân

Làn da chăm sóc sai cách dễ bị kích ứng, viêm nhiễm. Nghiêm trọng hơn, tình trạng sưng viêm kéo dài, tái đi tái lại còn có nguy cơ làm rối loạn hệ miễn dịch của cơ thể, khởi phát các bệnh lý toàn thân khác. Tuy chưa có bằng chứng cụ thể nhưng nhiều nhà khoa học cho rằng hệ miễn dịch bị rối loạn có thể là nguyên nhân khởi phát một số bệnh lý tự miễn hay nhiều số liệu thống kê cho thấy bệnh nhân ung thư ngày càng trẻ.

Theo lẽ tự nhiên, khi lớn tuổi, tế bào cơ thể mỏi mệt, từ đó dễ mắc bệnh ung thư hơn. Tuy nhiên ngày nay, tình trạng đối tượng ung thư trẻ hóa báo động rằng tế bào cơ thể con người dường như rối loạn sớm hơn. Do đó, không thể chủ quan với các tác động không phù hợp đối với làn da cũng như không thể làm ngơ với lối sống thiếu lành mạnh.

Vậy, phải chăm sóc da thế nào cho đúng cách? Tốt nhất chúng ta nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa da liễu. Bác sĩ sẽ thăm khám để biết chính xác tình trạng da của mỗi người, từ đó chỉ dẫn cách chăm sóc cơ bản cũng như hướng dẫn lựa chọn các sản phẩm chăm sóc da phù hợp.

Khi làn da xuất hiện bất cứ triệu chứng bất thường nào, lập tức ngưng các sản phẩm chăm sóc da đang sử dụng và đi khám để được chẩn đoán, xử trí kịp thời.

Thêm nữa, ngoài thời gian học tập và làm việc, các bạn trẻ nên tích cực tham gia các hoạt động ngoại khóa, tiếp xúc gần gũi với thiên nhiên, tập thể dục thể thao đều đặn. Chúng ta cần có ý thức hạn chế ăn đồ ngọt, đồ béo, chất kích thích; tránh thức khuya bởi tất cả yếu tố trên đều có tác động tới sức khỏe làn da.