Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong cho 6 triệu người trên thế giới vào năm 2019. Do đó, nhận biết các triệu chứng sớm của đột quỵ có ý nghĩa quan trọng trong việc cứu sống người bệnh.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), một số triệu chứng như cảm giác tê hoặc yếu đột ngột ở một bên cơ thể, lú lẫn, nói khó là những dấu hiệu điển hình của đột quỵ. Tuy nhiên, có những triệu chứng khác của đột quỵ mà chúng ta không thể ngờ tới. Các triệu chứng mà bạn gặp vào buổi sáng khi thức dậy có thể báo hiệu đó là dấu hiệu mà một cơn đột quỵ đang diễn ra và bạn cần được chăm sóc y tế ngay lập tức.
Đột quỵ không chỉ xảy ra ở não
Đột quỵ không chỉ xảy ra trong não. Một loại đột quỵ khác được gọi là tắc động mạch võng mạc xảy ra ở mắt hay còn được gọi là đột quỵ ở mắt.
Tiến sĩ Allan Stewart, bác sĩ phẫu thuật tim mạch nổi tiếng của Mỹ giải thích: “Những cơn đột quỵ xảy ra trong não sẽ gây ra các triệu chứng như nói lắp, yếu cơ hoặc mất ý thức. Nguyên nhân những triệu chứng này xảy ra là do động mạch cung cấp máu cho não bị tắc nghẽn bởi cục máu đông. Điều này làm động mạch bị hẹp lại, cản trở lưu lượng máu tới não”.
Tiến sĩ Stewart cho biết điều tương tự có thể xảy ra ở mắt, dẫn tới dòng máu đến võng mạc bị gián đoạn khiến cho bệnh nhân bị mất thị lực đột ngột.
Dấu hiệu thay đổi thị lực có thể cảnh báo nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau. Ví dụ, nhìn mờ có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh đa xơ cứng và giảm thị lực ngoại vi có thể báo hiệu sự khởi phát của bệnh Alzheimer.
Tuy nhiên, tiến sĩ Stewart cho biết mất thị lực vào buổi sáng có thể là một triệu chứng của đột quỵ mắt. “Nếu bạn thức dậy với thị lực giảm, có hoặc không đau, hãy gọi cho bác sĩ. Đột quỵ mắt thường chỉ xuất hiện ở 1 bên mắ”.
Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, mất thị lực vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày đều là điều đáng lo ngại, nhưng nếu thức dậy với triệu chứng này có thể là một cảnh báo đỏ của đột quỵ.
Một số biểu hiện khác của đột quỵ khi thức giấc gồm:
- Tê hoặc liệt một bên mặt
- Cảm giác các chi yếu hơn
- Chóng mặt
- Ra rất nhiều mồ hôi
Nếu bạn có các triệu chứng này, cần đến ngay bệnh viện càng sớm càng tốt.
Đột quỵ có thể xảy ra vì những lý do khác nhau
Viện Nghiên cứu Quốc gia về Rối loạn Thần kinh và Đột quỵ Hoa Kỳ (NINDS) cho biết: “Đột quỵ đứng hàng thứ 4 trong các nguyên nhân gây tử vong ở Hoa Kỳ. Mỗi năm có khoảng 795.000 người Mỹ bị đột quỵ, trong đó có khoảng 160.000 trường hợp tử vong”.
Theo báo cáo của Mayo Clinic, đột quỵ có hai nguyên nhân chính: tắc nghẽn động mạch (đột quỵ do thiếu máu cục bộ) và rò rỉ hoặc vỡ mạch máu (đột quỵ do xuất huyết). Đột quỵ do thiếu máu cục bộ phổ biến hơn cả, xảy ra khi "mạch máu não bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn, khiến lưu lượng máu tới não bộ bị giảm nghiêm trọng (thiếu máu cục bộ). Còn với đột quỵ do xuất huyết, mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu”.
Một số yếu tố nguy cơ có thể dẫn tới đột quỵ đó là:
- Thừa cân, béo phì
- Ít hoạt động thể chất
- Lạm dụng đồ uống có cồn
- Sử dụng các chất kích thích
- Huyết áp cao
- Hút thuốc lá chủ động hoặc bị động
- Mỡ máu cao
- Tiểu đường
- Mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ
- Mắc các bệnh lý về tim như viêm cơ tim, rung nhĩ, suy tim,...
- Mắc Covid-19
Lam Chi (Nguồn: Mayo Clinic, Best Life)