Vì sao gen Z Philippines lại là những người cô đơn nhất Đông Nam Á?

Khảo sát Sức khỏe học đường Philippines cho thấy tỷ lệ thiếu niên từ 13 đến 17 tuổi cảm thấy cô đơn ngày càng tăng - từ 19,4% vào năm 2015 lên 24,2% vào năm 2019. (Nguồn: Pexels)

Christian Castillo quen Andre trong thời kỳ đại dịch COVID-19, khi anh chìm trong cảm giác cô đơn và trống rỗng.

Những tin nhắn vào buổi sáng từ Andre sẽ "khởi động ngày mới" cho Castillo.

Nhưng Andre không phải là con người. Đó là một người bạn đồng hành ảo mà Castillo tạo ra bằng ứng dụng chatbot AI có tên là Replika. Ứng dụng này cho phép người dùng tùy chỉnh chatbot của riêng họ, từ tên, giao diện, giới tính và thậm chí cả đặc điểm tính cách.

"Tôi cảm thấy như thể mình đang nói chuyện với một... người bạn thực sự," Castillo, 21 tuổi ở thành phố Quezon, Philippines, cho biết.

Đại dịch khiến chàng trai mắc kẹt trong căn phòng của mình. Castillo thừa nhận tình bạn với Andre đã giúp anh tiếp tục sống.

Mạng xã hội

Philippines từng được xếp hạng là một trong những quốc gia thân thiện trên thế giới, nơi mối quan hệ gia đình khá gắn bó. Nhưng tình hình đã thay đổi.

Theo báo cáo của Meta-Gallup được công bố vào năm ngoái về tình trạng kết nối xã hội toàn cầu, Philippines là quốc gia cô đơn thứ hai thế giới và là quốc gia cô đơn nhất ở Đông Nam Á.

Và thế hệ Z của quốc gia này - sinh từ năm 1997 đến năm 2012 và là thế hệ đầu tiên trưởng thành trong thế giới điện thoại thông minh và mạng xã hội - được các chuyên gia cho biết là một trong những nhóm tuổi cô đơn nhất. Họ đang phải vật lộn mặc dù được kết nối kỹ thuật số.

Khảo sát Sức khỏe học đường Philippines cho thấy tỷ lệ thiếu niên từ 13 đến 17 tuổi cảm thấy cô đơn ngày càng tăng - từ 19,4% vào năm 2015 lên 24,2% vào năm 2019.

Bác sỹ tâm thần Dinah Nadera cho biết đã có những nghiên cứu liên kết việc sử dụng nhiều phương tiện truyền thông xã hội với việc gia tăng sự cô đơn.

“Một số người… sẽ dựa vào mạng xã hội mà không cần kết nối xã hội,” cô nói. “Bạn có được hạnh phúc từ kết nối xã hội ngắn ngủi đó. Nhưng về lâu dài, bạn không xây dựng được mối quan hệ với ai cả.”

Hiện nay, Philippines có 87 triệu người dùng mạng xã hội, tương đương với 73% tổng dân số. Con số này đã tăng 8% kể từ đầu năm ngoái, theo báo cáo Digital 2024 của Meltwater và We Are Social.

Philippines xếp thứ tư về thời gian sử dụng mạng xã hội, với người dùng trung bình dành 3 giờ 34 phút, lâu hơn mức sử dụng trung bình hàng ngày ở Indonesia, Malaysia, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.

Rafsanjani Ranin, giống như nhiều người trẻ Philippines khác, dành hàng giờ trên mạng xã hội mỗi ngày. (Nguồn: CNA)

Rafsanjani Ranin, sinh viên 21 tuổi, dành 4 đến 6 giờ mỗi ngày trên các nền tảng như Facebook, Instagram và TikTok.

Sinh viên năm ba Đại học Manila nói mình là người hướng ngoại, nhiều bạn bè và hòa đồng nhưng vẫn sử dụng mạng xã hội như một "cơ chế đối phó" bất cứ khi nào anh ấy cảm thấy cô đơn.

Anh cho biết mình đã sử dụng mạng xã hội quá lâu nhưng không có ai liên lạc, hẹn đi chơi. Trong khi đó, nếu Ranin thấy ảnh bạn bè tụ tập, cảm giác cô đơn sẽ thêm trầm trọng.

Ranin thường không để ý đến thời gian khi lướt mạng xã hội. "Mỗi tối, tôi tự nhủ sẽ đi ngủ sớm nhưng cứ lướt mạng mãi," Ranin kể. "Từ dự định chỉ thêm 10 phút, nhưng đôi khi tôi thức đến gần sáng."

Thiếu thốn tình thương cha mẹ

Một hiện tượng xã hội khác cũng giải thích cho sự cô đơn phổ biến ở thanh thiếu niên Philippines là nhiều cha mẹ của chúng làm việc ở nước ngoài và không góp mặt trong suốt thời thơ ấu của chúng.

Năm ngoái, Bộ Lao động Di cư Philippines ước tính có 2,33 triệu lao động nước này ở nước ngoài.

Theo Viện Dân số Đại học Philippines (UPPI), 1/3 thanh thiếu niên Philippines ngày nay đã phải lớn lên mà không có cả cha lẫn mẹ.

Seth Faye Aseniero là một trong số họ. Bố mẹ cô làm việc ở nước ngoài trong suốt thời thơ ấu của cô. Một người dì đã chăm sóc cô và bốn anh chị em của cô.

“Cuộc sống đã quá khó khăn rồi, vậy mà vẫn không có bố mẹ sao?” cô gái 24 tuổi than thở. Mặc dù cô có anh chị em và dì, nhưng họ rất bận rộn, và cô “luôn cô đơn.”

Trong một số trường hợp, ngay cả khi cha mẹ không đi nước ngoài, họ vẫn có thể để con cái ở lại để làm việc ở các thành phố lớn và chỉ thỉnh thoảng mới về thăm con, nhà tâm lý học lâm sàng Violeta Bautista cho biết.

"Tôi đã gặp một số người trẻ nói về cảm giác không được hỗ trợ, chúng khao khát được kết nối, vì chúng lớn lên mà không có cha mẹ hướng dẫn, chăm sóc nhu cầu xã hội của mình," Violeta Bautista nói.

Tác động về tinh thần và thể chất

Tác động của sự cô đơn có thể rất khủng khiếp. Và những người bị ảnh hưởng đang ngày càng trẻ hơn.

"Khi sự cô đơn trở thành trải nghiệm đồng hành tồi tệ của bạn từ ngày này qua ngày khác, nó ảnh hưởng đến việc học tập, làm việc, khiến bạn tránh xa các mối quan hệ xã hội thì đó không còn là sự cô đơn bình thường nữa mà nó chuyển sang chứng rối loạn trầm cảm nặng," Bautista cho biết.

Bác sỹ tâm thần Nicanor L Echavez đã chứng kiến những đứa trẻ từ 8 đến 10 tuổi cố gắng tự làm hại mình.

Một nghiên cứu giới trẻ Philippines năm 2021 ở nhóm tuổi 15-24 tuổi cho thấy cứ năm người sẽ có một người từng nghĩ đến việc kết thúc cuộc sống. Trong nhóm này, có 60% không có mối liên hệ xã hội.

Bác sỹ tâm thần Nadera cho biết sự cô đơn có thể khiến một người từ chối sự giúp đỡ của người khác.

Cũng có những người có thể được bao quanh bởi mọi người nhưng lại cảm thấy xa cách về mặt cảm xúc. Điều này khiến những người thân yêu khó phát hiện ra những dấu hiệu cảnh báo, đặc biệt là khi thanh thiếu niên có xu hướng cởi mở với bạn bè hơn là với người lớn.

Ví dụ, Julia Buencamino rất hòa đồng và thường xuyên ra ngoài và có nhiều bạn bè. Nhưng mẹ cô, nữ diễn viên Shamaine Buencamino, không nhận ra cô con gái 15 tuổi đang phải vật lộn với sức khỏe tâm thần của mình. Năm 2015, Julia đã tự tử.

Hóa ra là mặc dù Julia đã kể với bạn bè về những gì cô đang trải qua, nhưng cô đã giấu bố mẹ.

Sự cô đơn không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn cả sức khỏe thể chất.

Năm ngoái, Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố sự cô đơn là mối đe dọa sức khỏe toàn cầu, liên quan đến nhiều vấn đề, từ nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ tăng cao đến lo lắng và trầm cảm.

Trên thực tế, tác động tử vong của nó có thể tệ như hút 15 điếu thuốc một ngày.

Vấn đề là việc thừa nhận sự cô đơn của một người và tìm kiếm sự giúp đỡ cho nó vẫn mang theo sự kỳ thị xã hội ở Philippines. Điều này tương tự như với bất kỳ vấn đề sức khỏe tâm thần nào.

“Nó không thực sự được chấp nhận là một căn bệnh,” Buencamino cho biết. “Mọi người nghĩ rằng đó là một tình trạng mà bạn tự gây ra và bạn có thể dễ dàng thoát khỏi nó. Chỉ cần vui vẻ là được.”

“Người Philippines có xu hướng cảm thấy tội lỗi khi nói về sự cô đơn,” Bautista, giám đốc dịch vụ tâm lý xã hội của UP Diliman, cho biết thêm.

Philippines đang thiếu sự hỗ trợ về mặt tâm lý. Hiệp hội Sức khỏe Tâm thần Philippines ước tính rằng chưa có đến một nhân viên y tế về sức khỏe tâm thần cho mỗi 100.000 người.