Hana Kimura tự sát sau khi chịu sự bắt nạt trực tuyến Ảnh: NIKKEI ASIAN REVIEW

Dự luật mới này được quốc hội Nhật Bản thông qua ngày 13.6 quy định người phạm tội dùng lời nói để lăng mạ người khác nơi công cộng, kể cả trên mạng xã hội, có thể đối mặt án phạt lên đến một năm tù giam hoặc phạt tiền 300.000 yen (tương đương 2.230 USD).

Theo South China Morning Post, một người đàn ông 26 tuổi ở tỉnh Aichi đã bị các công tố viên Tokyo truy tố vì những bình luận vu khống trên mạng xã hội. Người đàn ông này đã xúc phạm trên mạng xã hội với ông Takuya Matsunaga, người có vợ và con gái bị một tài xế lớn tuổi tông chết ở Tokyo năm 2019. Cụ thể, người này đã bình luận rằng “Matsunaga chỉ kiện tài xế vì muốn tiền và để được chú ý”.

Dư luận Nhật Bản phản ứng rất gay gắt trước nhiều vụ bắt nạt trực tuyến những năm gần đây, nhất là sau khi nữ đô vật Hana Kimura (22 tuổi) tự tử vì trở thành mục tiêu bắt nạt trực tuyến vào năm 2020. Hana Kimura trở nên nổi tiếng sau khi xuất hiện trong show truyền hình thực tế Terrace House (Nhà tầng thượng). Cô bị khán giả chỉ trích sau lần xích mích với một thành viên nam cùng nhà. Nhiều dân mạng khẳng định tình huống Kimura tát người kia là do nhà sản xuất sắp đặt để gây hiệu ứng. Nhiều dân mạng có lời lẽ xúc phạm Kimura kịch liệt. Trên các trang mạng, họ yêu cầu cô phải rời chương trình lập tức và chế giễu cô là “ngu ngốc”. Nhiều bài đăng còn nói cô “hãy tự đi chết đi”. Và cuối cùng, cô gái trẻ đã tự kết thúc cuộc đời của mình.

Vickie Skorji, giám đốc của dịch vụ tư vấn TELL Lifeline có trụ sở tại Tokyo cho biết, đã có sự gia tăng rõ rệt về các trường hợp bắt nạt trực tuyến trong vài năm qua và những sửa đổi của luật là một “bước đi đúng hướng”. “Mọi người đang trong trạng thái thiếu lành mạnh, một phần do ảnh hưởng của đại dịch và những vấn đề liên quan. Tình hình có thể chưa khả quan trong vài năm tới, đặc biệt khi chúng ta đối mặt thách thức về kinh tế”, bà nói. Skorji cho rằng mọi người đang bị kiệt sức. Họ đã phải trải qua những áp lực, căng thẳng hơn bao giờ hết và nạn bắt nạt đang diễn ra trong trường học lẫn trên các trang mạng xã hội. “Những gì xảy ra với Hana Kimura đã thu hút sự chú ý vào vấn đề này. Đồng thời, nhiều diễn viên và người nổi tiếng cũng kể ra câu chuyện tương tự khi họ bị bắt nạt trực tuyến. Vì vậy, tôi cho rằng luật mới là một hướng đi đúng”, bà Vickie Skorji nêu quan điểm. Tuy nhiên, bà cũng nói thêm rằng không thể phủ nhận Nhật Bản khá tụt hậu so với các quốc gia khác trong vấn đề này, “ở Mỹ, Anh và nhiều quốc gia phát triển khác, rõ ràng có các quy tắc và quy định chính xác những gì có thể và không được nói, những gì cấu thành lời nói căm thù hoặc bắt nạt. Nhưng ở Nhật Bản, vấn đề này vẫn còn mới. Chính phủ đang cố gắng hành động và đó là điều tích cực. Nhưng nó không giúp giải quyết vấn đề trong một sớm một chiều. Những gì luật mới làm là cho mọi người biết đó là hành vi không phù hợp và cảnh báo sẽ có hậu quả”.

Bên cạnh sự ủng hộ, luật mới này cũng vấp phải nhiều chỉ trích. Một số người cho rằng các quy định của luật quá mơ hồ về việc xác định những gì thực sự cấu thành hành vi vu khống hoặc bắt nạt trực tuyến. Một số chính trị gia đảng đối lập và Liên đoàn Luật sư Nhật Bản nói rằng, các sửa đổi có thể hạn chế quyền tự do ngôn luận, thậm chí có thể được chính phủ sử dụng để hạn chế chỉ trích các chính sách. Một số ý kiến khác lại cho rằng các nhà chức trách nên tạo áp lực lên các công ty truyền thông, buộc họ quản lý và dập tắt các hành vi bắt nạt trực tuyến.

Chisato Kitanaka, phó giáo sư xã hội học tại Đại học Hiroshima chuyên về các vấn đề quấy rối và bạo lực gia đình, cũng có chung quan điểm rằng các nhà chức trách nên phối hợp với công ty truyền thông để kiểm soát bạo lực mạng. 

Theo baovanhoa.vn