49 năm đã trôi qua nhưng ký ức về ngày 30/4/1975 lịch sử vẫn vẹn nguyên trong tâm trí nhà ngoại giao lão thành Mai Thảo như mới hôm qua.
Trò chuyện với phóng viên TTXVN tại La Habana, ông Mai Thảo bồi hồi nhớ lại những ký ức hào hùng năm ấy, khi ông đang là Bí thư thứ hai của Đại sứ quán Cộng hòa miền Nam Việt Nam tại Cuba.
Đối với ông Mai Thảo, trong suốt 84 năm cuộc đời mình, chưa có khi nào ông phấn khởi bằng lúc biết tin chiến thắng và thống nhất đất nước, đặc biệt hơn nữa khi được chia sẻ niềm vui ấy ở nơi xa quê hương nửa vòng Trái Đất, trong vòng tay những người bạn chí nghĩa chí tình.
Tin chiến thắng đến không hề bất ngờ, bởi truyền thông Cuba liên tục cập nhật tin tức về diễn biến và những thắng lợi như vũ bão của Cuộc tổng tấn công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, sự kiện đánh dấu chấm hết cho cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ cứu nước của nhân dân Việt Nam và hoàn thành tâm nguyện thống nhất đất nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Khi Đài Tiếng nói Việt Nam phát tin chiến thắng của nhân dân Việt Nam tới khắp mọi miền Tổ quốc và khắp năm châu thì ở Cuba mới là đêm 29/4. Những ngày sau đó, điện thoại của Đại sứ quán miền Nam Việt Nam reo liên tục, từ lãnh đạo đến người dân gọi điện tới chúc mừng.
Cán bộ và sinh viên Việt Nam đi tới đâu cũng được bạn bè chú ý, chẳng cần quen biết, bạn Cuba chỉ cần biết có người Việt Nam là sẽ đến ôm hôn, thậm chí công kênh, reo hò trong niềm vui sướng. Những tình cảm thắm thiết ấy suốt đời ông Mai Thảo chẳng thể nào quên.
Ngày Quốc tế Lao động (1/5) luôn là dịp đặc biệt của Cuba. Các cuộc tuần hành thể hiện tinh thần 1/5 bất diệt của tất cả các ngành nghề, hội đoàn đã trở thành hình ảnh hùng tráng đặc trưng và là hoạt động quần chúng thường niên rộng rãi nhất ở đảo quốc Caribe này.
Theo thông lệ, tất cả các nhà lãnh đạo cấp cao của Cuba đều có mặt tại Quảng trường Cách mạng, dưới tượng đài José Martí, cùng nhân dân cả nước chào mừng ngày lễ của giai cấp vô sản toàn thế giới.
Xa Tổ quốc đã nhiều năm những ông Mai Thảo, Chủ tịch Hội người Việt tại Cuba vẫn thường xuyên theo dõi tình hình đất nước thông qua các ấn phẩm của TTXVN. (Ảnh: Mai Phương/TTXVN)
Ngày 1/5/1975, bạn Cuba tuyên bố đây là ngày của Việt Nam, là cuộc mít tinh mừng chiến thắng của Việt Nam. Ông Mai Thảo xúc động chia sẻ: “Có lẽ Cuba là nước đầu tiên và duy nhất trên thế giới tổ chức mừng chiến thắng này, coi đây như chiến thắng của chính họ.”
Tiệc chiêu đãi mừng thắng lợi lịch sử của Việt Nam được tổ chức tại Cuba ngày 20/5/1975. Ông Mai Thảo là cán bộ phụ trách phối hợp cùng nước bạn tổ chức buổi tiệc.
Trong suốt cuộc đời hoạt động ngoại giao và nhiều năm công tác ở nước ngoài, ông Mai Thảo chưa từng thấy cuộc chiêu đãi nào như vậy. Bạn Cuba tuyên bố Đại sứ quán Cộng hòa miền Nam Việt Nam chỉ việc lên danh sách khách mời, số lượng không hạn chế, toàn bộ chi phí và vật chất khác phía Cuba lo hết.
Ngay sau khi bàn bạc và định ngày mở tiệc, bạn Cuba đến hỗ trợ trang hoàng Đại sứ quán Cộng hòa miền Nam Việt Nam, chăng cờ hoa, trồng 4 cây vú sữa lớn, thả hoa súng và cá chép để khung cảnh gần gũi và gợi nhớ quê hương miền Nam Việt Nam.
Buổi chiêu đãi dự kiến có tới 3.000 khách mời, nhưng trên thực tế con số này đông hơn nhiều, vì dòng người kéo đến Đại sứ quán chúc mừng không ngớt. Bữa tiệc chiến thắng lớn chưa từng có chào đón tất cả mọi người, bởi tình cảm nồng nhiệt khó có thể khước từ. Thực phẩm và đồ uống do 5 khách sạn lớn nhất Cuba mang đến. Bạn Cuba còn chu đáo cử thêm 3 dàn nhạc nổi tiếng.
Đích thân Tổng tư lệnh Fidel Castro đến dự chiêu đãi. Khi lễ tân mang khay rượu ra, Fidel từ chối và rút trong túi ra một chai rượu khác. Vị Tổng tư lệnh Cuba cho biết đây là chai rượu có tuổi trên 100 năm mà ông được hãng Havana Club tặng đã lâu và nhấn mạnh: “Tôi cho rằng không có lúc nào thích hợp hơn để thưởng thức chai rượu trăm năm này...”.
Buổi chiêu đãi kéo dài đến 5h-6h sáng. Không có cuộc chiêu đãi nào như vậy, quan khách không ai muốn về, ly vơi lại đầy, bạn Cuba liên tục mang thực phẩm và đồ uống đến tiếp thêm cho cuộc vui...
Sau khi nghỉ hưu, ông Mai Thảo quay trở lại Cuba sinh sống. Hiện nay, ông Mai Thảo đang là Chủ tịch Hội người Việt tại Cuba. Ông luôn theo dõi sát tình hình đất nước và tích cực tham gia vào các hoạt động nhằm tiếp tục thắt chặt mối quan hệ hữu nghị đặc biệt giữa hai nước Việt Nam-Cuba.
Nhớ về những ngày tháng Tư hào hùng, ông Mai Thảo mong mỏi đồng bào và đặc biệt là thế hệ trẻ tiếp tục giữ vững lòng tin vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, góp phần tích cực vào công cuộc xây dựng đất nước.
Ông Mai Thảo tin tưởng, dẫu chặng đường phía trước còn nhiều khó khăn, nhưng có sự đồng sức đồng lòng, Đảng, Nhà nước và nhân dân ta sẽ đưa đất nước tiến lên sánh vai với các cường quốc năm châu như Bác Hồ hằng mong./.