Hồi còn ở Việt Nam, Lien Dinh vô cùng hâm mộ văn hóa Hàn Quốc, thường xuyên xem những bộ phim có nam chính đầy cuốn hút, lãng mạn, giỏi giang và tôn trọng phụ nữ. Sau khi tới "miền đất hứa", Dinh định cư tại thành phố Daegu cùng một thợ điện hơn cô 10 tuổi.
"Thực tế khác hẳn mong đợi của tôi. Đàn ông Hàn Quốc kết hôn với phụ nữ nước ngoài thường già, cư xử kém, không giống những anh chàng đẹp trai trong các bộ phim truyền hình", Dinh cho hay.
Đang học tiếng Hàn, Dinh sớm gặp những rắc rối với gia đình chồng và phải đối mặt với tình huống mà cô mô tả là sự phân biệt đối xử rộng rãi với cô dâu nước ngoài, đặc biệt là Việt Nam. Dinh thường xuyên bị mỉa mai là lợi dụng chồng.
"Nhiều người Hàn không chấp nhận chúng tôi, nghĩ rằng chúng tôi chỉ là người dân tới từ đất nước nghèo khó. Một định kiến sai lầm phổ biến là những cô dâu nhập cư sẽ rời bỏ hôn nhân và con cái ngay khi được cấp quyền công dân", Dinh nói.
 |
Một lớp học giao tiếp tiếng Hàn cho các cô dâu Việt Nam tại thủ đô Seoul, Hàn Quốc. Ảnh:Reuters. |
Số người có hoàn cảnh tương tự Dinh ngày càng gia tăng tại Hàn Quốc, đất nước đang chú trọng vấn đề nhập cư để giải quyết tình trạng tỷ lệ sinh giảm. Chính phủ Hàn Quốc hôm 28/8 công bố báo cáo cho thấy tổng tỷ suất sinh (TFR) ở nước này là 0,98, thấp hơn nhiều so với mức lý tưởng để duy trì dân số ổn định (2,1). TFR là số con sinh ra còn sống trung bình trong cả cuộc đời của một phụ nữ.
Vài năm gần đây, đông đảo phụ nữ nước ngoài đã tới vùng nông thôn Hàn Quốc, nơi những cặp vợ chồng quốc tế chiếm tới 18,4% số cuộc hôn nhân, theo số liệu năm 2017 của chính phủ. Những phụ nữ này đến từ nhiều quốc gia, bao gồm Trung Quốc, Campuchia, Philippines, Mông Cổ, Uzbekistan, nhưng đông nhất là Việt Nam.
Tuy nhiên, thay vì được chào đón nhờ giúp giải quyết phần nào vấn đề già hóa dân số, nhiều người trong số khoảng 6.000 cô dâu Việt kết hôn tại Hàn Quốc mỗi năm phải chịu đựng sự tẩy chay như Dinh, hoặc bị hành hạ về thể xác và tinh thần.
Hồi tháng 11, một người đàn ông Hàn Quốc 55 tuổi đã đâm chết vợ người Việt 30 tuổi rồi chôn xác ở tỉnh Bắc Jeolla vì bất hòa. Họ kết hôn từ năm 2017 nhưng nạn nhân mới sang Hàn Quốc ba tháng và chưa có con. Trước đó vào tháng 7, một cô dâu Việt ở tỉnh Nam Jeolla bị chồng Hàn hành hung tại nhà riêng suốt ba giờ trước mặt con trai 2 tuổi, khiến nạn nhân nứt xương sườn, bầm tím nhiều chỗ, phải điều trị khoảng 4 tuần.
Những trường hợp này làm dấy lên làn sóng phẫn nộ trong công chúng, đồng thời khiến chính quyền bị chỉ trích vì "dung túng" cho hoạt động "mua cô dâu" ở vùng nông thôn. Giới chuyên gia cho biết phụ nữ Hàn không thích phong cách sống nông thôn và chuyển tới các đô thị ngày càng nhiều, dẫn tới mất cân bằng giới tính ở nông thôn và tăng nhu cầu "nhập khẩu" cô dâu để phục hồi dân số.
"Tôi khá chắc rằng những đàn ông Hàn Quốc cưới vợ nước ngoài không coi hành động này là mua cô dâu, mà nhìn nhận nó như cuộc hôn nhân được sắp xếp một nửa", Shin Gi-wook, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu châu Á - Thái Bình Dương Walter H. Shorenstein thuộc Đại học Stanford, Mỹ, cho hay.
Hơn 35 chính quyền địa phương tại vùng nông thôn Hàn Quốc có chính sách trợ cấp từ 3-10 triệu won (2.500 - 8.600 USD) cho những cặp vợ chồng quốc tế với một số điều kiện, đôi khi yêu cầu họ phải ở cùng nhau một khoảng thời gian nhất định nếu không muốn trả lại tiền.
Theo Korea Herald, huyện Yangpyeong ở tỉnh Gyeonggi hỗ trợ tới 10 triệu won cho đàn ông độc thân tại địa phương trong độ tuổi 35-55 và làm việc trong các ngành đánh bắt, nông nghiệp và lâm nghiệp để họ kết hôn với cô dâu nước ngoài.
Tuy nhiên, các bước cụ thể để tìm vợ nước ngoài phụ thuộc vào người đàn ông. Nhiều người đã tìm đến mạng xã hội và những cơ quan môi giới hôn nhân trực tuyến. "Tôi 40 tuổi, chưa từng kết hôn và đang tìm ai đó nghiêm túc muốn lập gia đình", một người đăng bài lên nhóm kín trên Facebook có tên "Bạn có muốn tìm một cô dâu Việt không?".
Trong một nhóm Facebook khác dành cho đàn ông Hàn, các cơ quan môi giới hôn nhân tại Hàn Quốc và Việt Nam đăng bài thay cho phụ nữ Việt, nêu tuổi và mô tả ngắn gọn về họ, kèm theo mã số ứng viên. Theo quan sát của SCMP, hầu hết họ sinh từ cuối những năm 1990 đến đầu những năm 2000. "Cô ấy đang học tiếng Hàn nên có thể nhanh chóng sang đó nếu kết hôn. Mã số S-236 rất đáng lựa chọn", một bài viết cho hay.
Một cơ quan môi giới trụ sở ở Hàn Quốc cho biết khách hàng đưa 2 triệu won (1.700 USD) tiền đặt cọc trước khi bay tới Việt Nam trong chuyến đi 6 ngày để hẹn hò với khoảng 20 phụ nữ Việt. "Nếu thích ai đó, họ có thể tổ chức lễ cưới và hoàn thành thủ tục đăng ký kết hôn ngay trong chuyến đi", đại diện cơ quan cho biết. Các cô dâu sau đó tham gia khóa học tiếng Hàn trong ba tháng để chuẩn bị.
Với gói đầy đủ có giá 12 triệu won (10.350 USD), bao gồm của hồi môn cho gia đình cô dâu, quá trình từ lúc kết hôn tới khi nhập cư mất khoảng 6 tháng. Để các cô dâu Việt được cấp visa kết hôn quốc tế, chú rể phải chứng minh nơi cư trú, không có tiền án tấn công tình dục và mức lương hàng năm đạt ít nhất 18 triệu won (khoảng 15.500 USD). Chi phí cho môi giới khoảng 14,2 triệu won (12.000 USD) một cô dâu Việt.
Theo người đại diện cơ quan môi giới, nhiều phụ nữ Việt tìm đến họ với mong muốn ổn định tài chính. "Đây là lý do lớn nhất thúc đẩy họ tới sống tại một vùng đất xa lạ với người không chung ngôn ngữ và văn hóa. Họ muốn sống ở nơi kinh tế ổn định hơn Việt Nam và con cái được trưởng thành trong môi trường giáo dục đầy triển vọng", người này giải thích.
Theo báo cáo năm 2017 của Bộ Bình đẳng giới và Gia đình Hàn Quốc, đàn ông nước này lấy vợ Việt có độ tuổi trung bình là 43,6 tuổi khi hai người kết hôn, trong khi tuổi trung bình của các cô dâu là 25,2. Nhiều người trong số họ, cũng như Dinh, từng mơ mộng về cuộc sống tốt đẹp hơn trước khi đặt chân tới Hàn Quốc.
"Phim Hàn và Kpop truyền tải hình ảnh một đất nước tử tế và bao dung hơn so với hiện thực, đặc biệt là vấn đề bình đẳng giới", theo John Lie, giáo sư xã hội học tại Đại học California, Mỹ. Ông cho biết người nước ngoài da trắng thường được đối xử niềm nở tại Hàn Quốc, nhưng phụ nữ Việt Nam cũng như các nước Đông Nam Á khác không được như vậy "do thân phận được cho là thấp kém của họ".
 |
Thực trạng cô dâu ngoại quốc ở Hàn Quốc. Bấm vào ảnh để xem đầy đủ. Đồ họa:Tạ Lư. |
Sau các sự cố, Bộ Tư pháp Hàn Quốc tuyên bố sẽ thực thi một đạo luật mới cấm đàn ông có tiền án lạm dụng, tấn công tình dục, giết người và cướp của kết hôn với người nhập cư. Bộ Bình đẳng giới và Gia đình cũng công bố kế hoạch thiết lập đường dây nóng đa ngôn ngữ kết nối với cảnh sát dành cho các cô dâu nước ngoài.
Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng những sáng kiến của chính phủ không đủ hữu ích với các cô dâu ngoại, bởi vấn đề không dừng lại ở việc "mua cô dâu" mà gốc rễ là văn hóa gia trưởng của Hàn Quốc, bạo lực do bất bình đẳng giới vốn xuất hiện trên khắp đất nước và thái độ phân biệt với người nhập cư.
Giáo sư Lie đánh giá để cải thiện cuộc sống của các cô dâu nước ngoài, xã hội Hàn Quốc cần thay đổi thái độ gia trưởng và đối xử không công bằng với phụ nữ. "Hàn Quốc là một xã hội bất bình đẳng và cạnh tranh cao, ngay cả người Hàn cũng thấy khó khăn. Nhiều phụ nữ trong nước cũng là nạn nhân của bạo lực", ông cho hay, nói thêm rằng tất cả phụ nữ đều cần nguồn lực và hỗ trợ tốt hơn.
Nạn phân biệt đối xử với người nhập cư cũng cần được giải quyết. Dù người nước ngoài hiện chiếm 3,6% dân số đất nước, dân nhập cư vẫn không được đón nhận. "Hàn Quốc là một xã hội rất đồng nhất và cư dân chưa quen chung sống với những người không cùng sắc tộc", Shin Gi-wook giải thích. Trong cuộc khảo sát hồi tháng 4 của Bộ Bình đẳng giới và Gia đình Hàn Quốc, chỉ 42,48% trong số 4.000 người được hỏi nói rằng "sẵn sàng hòa đồng với người nhập cư".
Shin cho biết chính phủ đang thúc đẩy các chính sách đa văn hóa, nhưng chúng lại thường tập trung vào thu hút người nước ngoài đi theo phong cách Hàn Quốc. "Chủ nghĩa đa văn hóa nên trở thành mối tương tác đa chiều, nơi người Hàn cũng học hỏi và xem xét các nền văn hóa khác", Shin nói.
Theo ông, sự thay đổi cần thiết nhất là từ công chúng. "Các biện pháp của chính phủ có thể tạo điều kiện thuận lợi, nhưng không thể thay đổi thái độ của người dân. Quan trọng là cần thuyết phục người Hàn đón nhận và quan tâm tới người nước ngoài, tiếp thu sự khác biệt văn hóa trong cộng đồng, từ đó trở thành một xã hội toàn cầu thực sự vì lợi ích của chính họ", Shin cho hay.
Theo vnexpress