Ngày 26/11, ông Sergey Naryshkin, người đứng đầu Cơ quan Tình báo Hải ngoại Nga (SVR), đã thông báo về sự ra đi của điệp viên Goar Vartanian. "Bà Goar và chồng - ông Gevork Vartanian đã có ảnh hưởng rất lớn đến sinh mạng của nhiều điệp viên và dân thường. Bà Goar là một tấm gương về sự phục vụ tận tụy cho tổ quốc. Chúng tôi sẽ không bao giờ quên những gì người phụ nữ nhìn tưởng như mong manh nhưng rất mạnh mẽ, can đảm và vị tha này đã làm trong hoạt động tình báo của mình", ông Sergey nói.
Tổng thống Nga Vladimir Putin trong một lần hỏi thăm điệp viên Goar VartanianSinh ngày 25/1/1962 tại Gyumri, Armenia, thuộc Liên Xô tại thời điểm đó, bà cùng gia đình đến Iran đầu những năm 1930. Bà Goar gia nhập nhóm chống phát xít năm 16 tuổi và làm việc với chồng là Gevork để phát hiện các đặc vụ Đức. Vợ chồng Vartanian được mệnh danh là cặp "điệp viên huyền thoại" của Liên Xô. Trùm phát xít Đức Hitler ra lệnh ám sát 3 lãnh đạo đồng minh thời điểm đó gồm lãnh đạo Xô Viết Joseph Stalin, Thủ tướng Anh Winston Churchill và Tổng thống Mỹ Franklin D. Roosevelt ở Tehran tháng 11/1943.
Từ trái sang: Nhà lãnh đạo Xô Viết Joseph Stalin, Tổng thống Mỹ Franklin D. Roosevelt và Thủ tướng Anh Winston Churchill Chỉ huy nhóm công tác đặc biệt Đức Quốc xã để thực hiện âm mưu ám sát "3 ông lớn" là thiếu tướng Ernst Kaltenbrunner, tư lệnh lực lượng SS. Phụ tá cho Kaltenbrunner là trung tá Otto Skorzeny, nhân vật huyền thoại của Cơ quan Tình báo quân đội Đức (Abwehr), người từng nhảy dù xuống Italia để giải thoát nhà độc tài Benito Mussolini, khi ấy bị những người trong Hội đồng Chấp chính Italia bắt giam nhằm vô hiệu hóa việc Mussolini liên minh với Đức Quốc xã. Mặc dù phía Đồng minh đã triển khai các biện pháp để giữ bí mật về thời gian sẽ diễn ra hội nghị nhưng Cơ quan Tình báo Quân đội Đức Abwehr vẫn đánh hơi được. Theo Hitler, vụ ám sát "3 ông lớn" nếu thành công sẽ là một chiến thắng vĩ đại và chiến tranh sẽ kết thúc, người Đức sẽ là bá chủ một nửa thế giới chỉ bằng một đòn duy nhất. Tuy nhiên, nhóm đặc vụ của vợ chồng Vartanian đã theo dõi, ngăn chặn chiến dịch Long Jump này.
Phá tan âm mưu ám sát "3 ông lớn", KGB thông báo vụ việc cho Cơ quan Tình báo chiến lược OSS, Mỹ (tiền thân của CIA sau này) và Cơ quan Tình báo MI-6, Anh Quốc nhưng KGB vẫn giữ kín danh tính của những điệp viên tham gia vì sau đó, cặp đôi Vartanian lại tiếp tục được KGB cử đi hoạt động tại một số quốc gia trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh.
Vợ chồng Vartanian đã chuyển đến Liên Xô năm 1951 và có thời gian dài làm điệp viên bí mật. SVR cho hay, cặp vợ chồng từng hoạt động tình báo tích cực trong điều kiện khắc nghiệt ở nhiều quốc gia nhưng không cung cấp thêm chi tiết. Bà Goar nghỉ hưu năm 1986 nhưng vẫn tiếp tục đào tạo các đặc vụ trẻ. Năm 1992, Vartanian chính thức nghỉ hưu và được Cộng hòa Liên bang Nga phong tặng danh hiệu Anh hùng vệ quốc. Năm 2000, Moscow cho công bố những chi tiết về cuộc đời hoạt động của Vartanian. Ông mất năm 2012 ở tuổi 97. Cái chết của ông để lại rất nhiều thương tiếc với người dân Nga và ở Armenia, quê hương ông. Cả hai nhà lãnh đạo nước Nga lúc ấy là Tổng thống Dmitri Medvedev và Thủ tướng Vladimir Putin đều gửi lời chia buồn đến vợ ông là bà Goar.
Theo Tổng thống Medvedev: "Vartanian là một một người yêu nước chân chính, một điệp viên huyền thoại và phi thường. Ông đã tham gia vào các hoạt động mang tính then chốt, đi vào lịch sử của ngành tình báo đối ngoại Nga. Cái chết của ông là một mất mát lớn cho gia đình ông và cho tất cả tất cả những ai biết về ông…".
Vợ chồng Vartanian năm 2010Tháng 6/2017, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đến thăm SVR và ca ngợi các đặc vụ bí mật, trong đó có vợ chồng Vartanian. "Họ là những người khiêm tốn, họ không thích được gọi là anh hùng", ông Putin nói. Đây là căp vợ chồng đặc biệt, cả hai đều là điệp viên KGB và cùng hoạt động chung trong ngành tình báo, được phân công làm nhiệm vụ cùng nhau. Họ gặp nhau từ khi chưa là điệp viên và khi trưởng thành, chính Vartanian là người đã tuyển mộ Goar vào ngành. Tùy theo nhiệm vụ được giao, Vartanian và vợ đã cưới nhau đến hàng chục lần tại các quốc gia khác nhau để tạo vỏ bọc hoàn thành nhiệm vụ. Điều đáng khâm phục ở căp vợ chồng tình báo này là suốt 45 năm hoạt động ròng rã, cả hai đều trở về nhà bình yên và được sống bên nhau đến suối đời.
Theo phunuvietnam.vn