Nữ hướng dẫn viên du lịch đầu tiên ở Afghanistan mong mở trường đào tạo cho phụ nữ

Fatima, 22 tuổi, sinh ra và lớn lên ở Afghanistan. Ảnh: CNN

Fatima, 22 tuổi là nữ hướng dẫn viên du lịch ở Afghanistan. Tuổi thơ cô lớn lên bên đàn cừu ở một vùng nông thôn. Trải qua nhiều khó khăn và thử thách, hiện Fatima làm công việc hướng dẫn khách du lịch tham quan các đường phố của Herat, thành phố lớn thứ ba ở Afghanistan.

Cô gái không chịu khuất phục số phận

Là con út trong gia đình có 8 người con, Fatima là người duy nhất trong số các anh chị em chưa lập gia đình và được học hành đến nơi đến chốn.

Fatima lớn lên ở vùng nông thôn tỉnh Gohr, nơi không có trường học cho trẻ em gái. Tuy nhiên, cô gái trẻ không dễ dàng chịu thua số phận, Fatima thuyết phục gia đình cho mình đi học bằng thu nhập cô kiếm được từ việc chăn cừu.

Khi Fatima lên 9, gia đình cô định cư ở Herat. Mặc dù có thể đến trường học bình thường, nhưng Fatima chủ yếu ở nhà phụ giúp mẹ. Tiếp cận được một nền giáo dục không đơn giản như chỉ ghi danh vào học mà còn đòi hỏi nhiều yếu tố khác.

Khi đi học, lúc không đủ tiền mua sách vở, Fatima chia sẻ rằng cô viết bài bằng một cây gậy trên nền cát. Cô luyện tiếng Anh bằng cách nghe đài BBC, và phải đến những nơi cao như trên đồi để bắt được sóng.

Không giống như những đứa trẻ khác, Fatima chưa từng mơ ước được làm việc trong ngành du lịch - công việc mà thường không phải do phụ nữ đảm nhận ở đất nước này. Fatima chia sẻ rằng thậm chí cô còn không biết rằng đó cũng là một nghề.

"Trong những năm ấy, tôi đã nghĩ rất nhiều, chỉ ngồi ở nhà sẽ không giải quyết được bất kỳ vấn đề nào", cô nói. "Các anh chị em của tôi buộc phải kết hôn. Điều đó thật sự đáng tiếc. Tôi đã quyết định sẽ không tiếp tục tập tục này. Đó là lý do tôi quyết định làm việc".

Fatima đặt ra mục tiêu đầu tiên cho mình là học tiếng Anh. Cô đăng ký tài khoản Facebook và bắt đầu tham gia các nhóm dành cho những người quan tâm đến lịch sử. Fatima nhận thấy nhiều người chỉ biết về Afghanistan là nơi của chiến tranh và xung đột. Vì vậy, cô bắt đầu viết những bài đăng về các địa điểm độc đáo, thú vị ở Afghanistan mà người nước ngoài có thể không biết.

Đặc biệt là vùng Herat, phía tây bắc Afghanistan, không xa biên giới với Iran và Turkmenistan, nơi đã có người sinh sống từ thế kỷ thứ năm trước Công nguyên. Chính vì điều đó, nơi đây trở thành một địa điểm thú vị cho những người yêu thích lịch sử.

Cơ duyên đến với công việc hướng dẫn viên du lịch

Fatima cho biết cô đã bắt đầu nhận được những bình luận và phản hồi từ những người bạn trên mạng xã hội. Vào năm 2020, "Big Tom", một người bạn trên mạng xã hội của Fatima đã liên hệ với cô. Anh ấy nói rằng sẽ đi du lịch ở Afghanistan và ngõ ý muốn cô giới thiệu cho anh các địa điểm ở Herat. Cả hai đã cùng đến Thành cổ Herat, Bảo tàng Quốc gia và đến một quán trà truyền thống.

Sau đó, Tom đã giới thiệu Fatima cho một người bạn khác cũng đang muốn đi du lịch Afghanistan. Cuối cùng, cô được Untamed Borders, một công ty du lịch chuyên về các chuyến đi đến những khu vực xa xôi chú ý.

Sau khi gặp Fatima và cùng cô đi du lịch khắp thành phố, Tom đã đề nghị công ty thuê cô. Fatima và công ty du lịch chính thức hợp tác với nhau vào cuối năm 2020. Theo đó, Fatima là cô gái trẻ tự học hỏi để trở thành nữ hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp đầu tiên Afghanistan.

James Willcox, người sáng lập Untamed Borders, cho biết: "Có một nữ hướng dẫn viên du lịch mang đến một góc nhìn hoàn toàn mới cho du khách của chúng tôi. Với tư cách là một hướng dẫn viên du lịch, Fatima mang đến cái nhìn sâu sắc về cuộc sống của một phụ nữ Afghanistan. Chúng tôi đang cố gắng cung cấp cho khách hàng nhiều thông tin về những trải nghiệm nên có ở Afghanistan".

Những thách thức của công việc

Công việc mới của Fatima đã vấp phải một số phản đối từ những thành viên có quan điểm bảo thủ trong gia đình cô. Đặc biệt là Fatima không nhận được đồng thuận từ cha khi làm công việc này. Tuy nhiên, cô lại được mẹ ủng hộ. Fatima chia sẻ: "Mẹ tôi hạnh phúc. Mẹ đang ủng hộ tôi. Hiện tại, mẹ là tất cả của tôi".

Fatima cho biết nhiều người xung quanh cô, bao gồm cả một số thành viên trong gia đình đã nói với cô rằng phụ nữ không nên ra ngoài làm việc vì điều đó quá nguy hiểm, đặc biệt nếu công việc đó có sự tương tác trực tiếp với nam giới.

Fatima kể lại rằng có lần những đứa trẻ còn ném đá vào người cô khi cô đang hướng dẫn khách du lịch ở chợ địa phương. Mọi người đã hét những lời tục tĩu khi nhìn thấy cô.

Đáng buồn thay, đây không phải là trường hợp duy nhất nữ giới bị cô lập khi ra ngoài làm việc. Theo số liệu của Liên Hợp Quốc, chỉ có khoảng 19% phụ nữ ở Afghanistan làm việc bên ngoài gia đình.

Tổ chức Liên Hợp Quốc về Bình đẳng giới và Trao quyền cho Phụ nữ - UN Women, giải thích: "Khoảng 64% người Afghanistan đồng ý rằng phụ nữ nên được phép làm việc bên ngoài gia đình, tuy nhiên, họ vẫn phải đối mặt với vô số rào cản. Điều đó bao gồm các hạn chế, quấy rối, phân biệt đối xử và bạo lực, cũng như các rào cản thực tế như thiếu kinh nghiệm làm việc, kỹ năng làm việc và giáo dục."

Fatima nói rằng sự hỗ trợ từ công ty và những người cô đã gặp qua các chuyến du lịch là điều tạo động lực trong cô. Fatima chia sẻ về những khó khăn mình đã trải qua: "Thử thách luôn là một phần trong cuộc sống của tôi. Nếu tôi từ bỏ, thì những người phụ nữ khác sẽ không bao giờ bắt đầu."

Để giữ an toàn cho bản thân, Fatima luôn ăn mặc giản dị khi làm việc và không bao giờ làm việc vào đêm muộn.

Ngành du lịch của Afghanistan đạt đỉnh vào những năm 1970, khi thời điểm đó khu vực này tương đối an toàn, với trung bình 90.000 khách du lịch nước ngoài đến mỗi năm. Mặc dù dữ liệu không rõ ràng và không nhất quán, nhưng vào năm 2013, Thứ trưởng Bộ Du lịch của Afghanistan cho biết số du khách đến đây vào khoảng 15.000-20.000 người mỗi năm.

Nhiều quốc gia, bao gồm cả Hoa Kỳ, có các cố vấn du lịch và khuyến khích công dân của họ không đến thăm Afghanistan.

Thu nhập từ công việc hướng dẫn viên du lịch giúp Fatima giúp hỗ trợ gia đình cô và tạo điều kiện cho cô có đủ khả năng học đại học. Sau khi vượt qua bài kiểm tra đầu vào, Fatima cho biết cô đã có thể đăng ký vào Đại học Herat và hiện đang theo học ngành báo chí. Về phía mình, cô cho biết cô dạy tiếng Anh cho 41 nữ sinh trong một trường học dành cho người tị nạn.

Fatima chia sẻ rằng giáo dục không chỉ dành cho cô thôi. Vì vậy, Fatima còn dạy Tiếng Anh cho các cháu gái và cháu trai của cô, giúp chúng trang trải một phần học phí và tiền mua đồ dùng học tập. Đây là một sự thay đổi lớn, những đứa trẻ không được học hành trong gia đình cô hiện đang được học ở các trường công lập.

Fatima nói rằng cô hy vọng được thay đổi vai trò trong một thời gian, để người khác giới thiệu những điểm đến cho cô. Lựa chọn hàng đầu về một điểm đến du lịch đối với một người yêu lịch sử và văn hóa như cô chính là Tây Tạng.

Ngoài ra, Fatima còn chia sẻ cô hy vọng sẽ mở một trường đào tạo hướng dẫn viên du lịch. Cô cho biết ngôi trường này sẽ được mở cho cả nam và nữ, nhưng "trước hết là phụ nữ," vì có ít cơ hội việc làm cho phụ nữ hơn.

"Tôi là nữ hướng dẫn viên du lịch đầu tiên ở Afghanistan, nhưng tôi không muốn mình cũng là người cuối cùng", Fatima nhấn mạnh.

Kim Ngọc (Theo CNN)