Lớp học phi công thương mại tại trường Hàng không của Câu lạc bộ Bay Bombay, Ấn Độ hôm 28/8

Shweta Singh, người đang là huấn luyện bay cấp cao của Jet Airways, cho hay khác với ngày xưa, ngày càng có nhiều phụ nữ Ấn Độ muốn trở thành phi công và nhận được nhiều ưu đãi từ công việc này: môi trường làm việc an toàn, thu nhập bình đẳng và lĩnh vực hàng không đang bùng nổ.

Ấn Độ hiện là quốc gia có tỷ lệ phi công nữ lái máy bay thương mại cao nhất thế giới ở mức 12%, bất chấp xã hội gia trưởng luôn phản đối phụ nữ đảm nhận những công việc được cho là chỉ phù hợp với đàn ông này.

"Thời đó rất khó khăn", Reuters dẫn lời Singh nhớ lại những ngày đầu trở thành phi công. "Đó là lĩnh vực đàn ông thống trị và không dễ dàng bước vào".

Tuy nhiên, Singh, người cũng là phó thanh tra hoạt động bay tại cơ quan giám sát hàng không Ấn Độ, cho hay xã hội đang thay đổi. Tỷ lệ phi công nữ ở Ấn Độ cao gấp hai lần ở hầu hết các nước phương Tây, trong đó có Mỹ và Australia. Trên thế giới, có chưa đến 5% phi công là nữ, theo Hiệp hội Nữ Phi công Hàng không Quốc tế. 

Nhu cầu về phi công trên toàn cầu đang tăng lên. Nhà sản xuất máy bay Boeing ước tính thế giới cần tới 790.000 phi công mới trong 20 năm tới, gấp đôi số nhân lực hiện tại, khi du lịch bằng hàng không gia tăng.

Ấn Độ là thị trường hàng không phát triển nhanh nhất thế giới, với thị trường nội địa tăng 22% chỉ trong nửa đầu năm. Việc tuyển dụng thêm phụ nữ là một cách rõ ràng để giải quyết sự thiếu hụt phi công nhưng những định kiến xã hội lại cản trở điều này, bà Maria Bucur, giáo sư nghiên cứu về lịch sử và giới tại đại học Indiana, Mỹ, nói.

"Việc huấn luyện và công việc áp lực của một phi công đòi hỏi phụ nữ phải có những lựa chọn trái với mong muốn của hầu hết xã hội đó là sinh con", bà Maria nói.

Quyền lợi bình đẳng

Do thu nhập của phi công dựa trên thâm niên và giờ bay, đây là một trong những nghề hiếm hoi ở Ấn Độ mà thu nhập không có sự phân biệt về giới. Lương khởi điểm, bao gồm trợ cấp bay, cho phi công dao động từ 25.000 đến 47.000 USD một năm, tùy vào hãng hàng không và loại máy bay. Mức lương khởi điểm này tương đương với nghề luật sư hoặc kiến trúc sư.

Khoảng 13% phi công tại hãng IndiGo, do tập đoàn Hàng không InterGlobe điều hành, là nữ giới, tăng so với mức 10% cách đây 5 năm. Một vài người trong số 330 nữ phi công của IndiGo là các quản lý.

Công ty này cung cấp dịch vụ trông trẻ cho các nữ phi công có con nhỏ, sắp xếp cho phụ nữ có thai làm các công việc văn phòng với mức trợ cấp tương đương khi họ bay, giúp họ "gắn bó tích cực với nghề nghiệp". 

Tại SpiceJet, 12% phi công là nữ giới, trong đó có một số trưởng ban. Mục tiêu của hãng là tăng tỷ lệ này lên 33% trong ba năm tới. Công ty cũng bố trí cho nữ phi công lịch bay cố định hàng tháng.

Vì an toàn cá nhân là mối lo ngại với hầu hết phụ nữ Ấn Độ, các hãng hàng không cung cấp dịch vụ đưa đón nhân viên từ 18h đến 6h sáng. Sau vụ cưỡng hiếp tập thể gây chấn động ở New Delhi vào năm 2012, các phụ nữ cũng được một vệ sĩ có vũ trang hộ tống.

"Đây là một công việc an toàn. Phụ nữ ở đây được bảo vệ hơn bất kỳ nơi nào khác", Singh nói.

Xã hội đang thay đổi

Một năm sau khi tốt nghiệp trường bay năm 2002, Rupinder Kaur vất vả đi tìm việc làm và băn khoăn liệu việc chi 2 triệu rupee để lấy bằng lái máy bay có phải là sai lầm lớn nhất đời cô hay không.

Cô đã mất một năm để tìm được công việc ở hãng hàng không khu vực Air Deccan. Còn bây giờ, với sự bùng nổ của thị trường hàng không Ấn Độ, việc tìm việc làm đã dễ dàng hơn. Kaur, 37 tuổi, hiện là phi công tại IndiGo và là người hướng dẫn hoạt động bay của cơ quan giám sát hàng không Ấn Độ.

"Công việc này vẫn không phải là dễ dàng đối với chúng tôi. Chúng tôi phải nỗ lực 200%", cô nói, lý giải rằng phụ nữ phải gánh vác cả gia đình và công việc.

Phụ nữ hiện đóng góp 18% vào GDP của Ấn Độ và chỉ một phần tư lực lượng lao động nước này là nữ giới. Tại Trung Quốc, phụ nữ đóng góp 41% vào nền kinh tế quốc gia và chiếm gần một nửa lực lượng lao động.

Việc tuyển dụng thêm nữ giới làm việc có thể giúp Ấn Độ tăng GDP thêm 18%, tương đương 770 tỷ USD, trong mức tăng trưởng thường niên. Có những dấu hiệu cho thấy số nữ phi công ở Ấn Độ sẽ còn tiếp tục tăng. 

Tại Câu lạc bộ Bay Bombay, nơi cung cấp các khóa học cho phi công thương mại, số nữ giới tham gia học đã tăng lên khoảng 25%, trong khi 5 năm trước, con số này chỉ chưa đầy 10%, theo hiệu trưởng kiêm hướng dẫn viên trưởng của học viện C. Kumar. 

"Xã hội đang thay đổi và ngày càng chấp nhận việc phụ nữ làm trong lĩnh vực hàng không", ông Kumar nói.

Theo VNExpress