Bạo hành và lạm dụng tình dục trong trường dạy võ ở Nhật

Nhật Bản là quê hương của Judo. Môn võ thuật xuất hiện từ thế kỷ 19 này chắc chắn sẽ được chú ý hơn bất kỳ môn thể thao nào khác tại Thế vận hội Tokyo diễn ra năm sau. Thế nhưng danh tiếng của Judo đã bị ảnh hưởng bởi hàng loạt báo cáo về bạo lực, thương tích và lạm dụng tình dục trong thời gian gần đây. Có khoảng hơn 100 trường hợp tử vong liên quan đến judo trong vài thập kỷ qua, trong đó nguyên nhân chính được cho là do phương thức huấn luyện hà khắc.

Hồi cuối tuần, Yasuhiro Yamashita - Chủ tịch Liên đoàn Judo Nhật Bản - chia sẻ trong cuộc phỏng vấn với AP: "Tôi cảm thấy thật đáng buồn khi judo đang bị coi là môn cực kỳ nguy hiểm và giới judo Nhật Bản phải xem xét điều này một cách nghiêm túc".

Yamashita là một huyền thoại Olympic - người từng đoạt huy chương vàng Olympic, thành viên Ủy ban Olympic quốc tế, chủ tịch Ủy ban Olympic Nhật Bản. Ông thẳng thắn thừa nhận các chấn thương nghiêm trọng thường xảy ra do bị trừng phạt trong quá trình huấn luyện.

Hệ thống phân cấp judo quốc gia cho biết họ đã tập trung khắc phục điều này trong những năm qua nhưng vẫn phải làm nhiều hơn thế. "Vấn đề là thông điệp vẫn chưa đến được với mọi người ở cấp cơ sở", Yamashita nói.

Ông Yamashita từng bị chấn thương nghiêm trọng ở chân, trước khi giành HCV tại Thế vận hội Los Angeles 1984. Khi tập tễnh bước lên bục trao giải, ông nhắc về sự hấp dẫn của judo đến từ việc rèn luyện cơ thể và tính cách của một người.

"Bạn chia sẻ niềm vui với đội của mình, tôn trọng đối thủ và học cách tự chủ. Bạn có thể học hỏi rất nhiều điều, không chỉ là thắng hay thua", Yamashita cho biết sau khi người tiền nhiệm từ chức vì bê bối hối lộ.

Judo là môn võ sử dụng lực của đối thủ để tạp ra các cú ném và ghim, có nghĩa là "cách thức nhẹ nhàng" trong tiếng Nhật. Theo Hiệp hội Nạn nhân Tai nạn Judo Nhật Bản, từ năm 1983 đến năm 2016, 121 trường hợp tử vong được báo cáo liên quan đến judo ở nước này. Những thống kê đến từ trường học, nhưng chưa tính đến những võ đường ngoại khóa, bởi vì không có dữ liệu.

Quá trình đào tạo judo được mô tả là "khó khăn và tình yêu" đã phải trả giá đắt. Năm 2019, một học sinh lớp 5 tử vong sau cú ngã đập đầu trong trận đấu. Trong một trường hợp khác, cũng vào năm 2019, một học sinh lớp 4 bị thương nặng sau khi bị ném xuống sàn, hiệp hội cho biết.

Tại Nhật, judo đang bị "lu mờ" so với các môn thể thao khác như bóng chày và bóng đá.

Michel Brousse - một chuyên gia về judo ở Pháp - tin rằng judo Nhật Bản "sẽ đánh mất tương lai" nếu không sớm tìm cách giải quyết vấn đề. "Không có quốc gia nào khác trên thế giới mà người học judo gặp nhiều chấn thương như vậy".

Brousse cho biết thêm, một đề khác đối với judo Nhật Bản đến từ giáo viên - những người giỏi võ thuật nhưng không giải quyết được các nhu cầu về thể chất và tâm lý của trẻ.

Bên cạnh đó, lạm dụng tình dục cũng là một vấn đề. Năm 2011, Masato Uchishiba - người từng hai lần đoạt huy chương vàng Olympic - bị bắt vì tội tấn công tình dục một trong những học sinh của mình. Ban đầu người này một mực nói mình vô tội vì nạn nhân đồng thuận quan hệ tình dục. Tuy nhiên, anh ta vẫn bị kết tội và nhận án tù 5 năm.

Năm 2013, 15 nữ vận động viên judo Nhật Bản đưa ra một tuyên bố ẩn danh, cáo buộc hàng loạt vụ bạo lực và quấy rối trong cộng đồng judo.

Một báo cáo gần đây của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch) về các cơ sở thể thao ở Nhật Bản, bao gồm judo, cho biết thiếu quy định để trừng phạt các huấn luyện viên lạm dụng, các khiếu nại không được xử lý đúng cách và không có dữ liệu công khai về các báo cáo hoặc điều tra lạm dụng.

Noriko Mizoguchi - một VĐV từng giành HCB Olympic, hiện giảng dạy tại Đại học Giáo dục Thể chất Nữ Nhật Bản - nhớ lại thời gian dạy ở Pháp, học viện gọi thẳng tên cô là "Noriko". Đây là điều không thể tưởng tượng được ở Nhật Bản - quốc gia có hệ thống cấp bậc cứng nhắc.

"Ở lớp học judo Nhật Bản, một học sinh chỉ được phép trả lời bằng cách hét 'Hai' (nghĩa là vâng) và không bao giờ dám xưng hô với người cấp bậc cao hơn bằng tên", Mizoguchi nói. Theo cô, văn hóa này khiến các học viên không dám "hé răng nửa lời", chỉ có thể chịu đựng một quá trình huấn luyện hà khắc. "Đánh đập và quấy rối cũng là một phần của phương pháp huấn luyện kiểu Spartan trong môn judo", cô nói.

Lệnh cấm dùng nhục hình được ban bố thành luật ở Nhật Bản mới chỉ trong năm nay. Tuy nhiên, áp lực giành huy chương và danh hiệu là rất lớn. Học sinh và phụ huynh thường chỉ im lặng và các HLV lạm dụng không bị trừng phạt. Mizoguchi cho biết: "Tôi cảm thấy mình phải lên tiếng để ngăn chặn bạo lực bởi vì tôi yêu judo. Chúng ta mới đi được nửa chặng đường và chắc chắn còn nhiều việc phải làm".

Keiko Kobayashi - đại diện Hiệp hội nạn nhân judo - nhấn mạnh rằng judo có thể trở nên an toàn, lưu ý rằng không một trẻ em nào tử vong vì môn võ này suốt 20 năm ở Mỹ, Pháp, Australia và Anh.

Cách đây 16 năm, con trai của Kobayashi bị xuất huyết não sau khi giáo viên trung học phạt cậu bằng những cú đấm judo, khiến cậu bị thương nặng. Lý do của hình phạt là nam sinh từ chối theo học ở một trường trung học chuyên về thể thao mà giáo viên giới thiệu. Sau đó, hành động của giáo viên được coi là "một tai nạn đáng tiếc".

Kobayashi nhấn mạnh cô không phản đối judo, chỉ mong muốn xóa bỏ bạo lực trong judo. "Tôi chỉ ước rằng mình sẽ là người cuối cùng phải trải qua những đau đớn đó", cô nói.

Theo Ione