Nhân dịp kỷ niệm 80 năm thành lập Ngành, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng đã chia sẻ với báo chí về những dấu ấn, đóng góp của công tác lãnh sự, bảo hộ công dân đối với ngành Ngoại giao.
Thế giới luôn biến động và Việt Nam ngày càng mở cửa
+ Nhìn lại chặng đường lịch sử đã qua, xin Thứ trưởng chia sẻ những dấu ấn và đóng góp của công tác lãnh sự, bảo hộ công dân trong thành tựu chung của Ngành?
Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng: Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị Bộ trưởng Ngoại giao đầu tiên của Việt Nam đã từng dạy: Đảng ta "không có lợi ích nào khác ngoài lợi ích của nhân dân và Tổ quốc". Đó cũng là kim chỉ nam đối vơi ngành ngoại giao Việt Nam suốt 80 năm qua - luôn tận tuỵ phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân.
Với sứ mệnh ban đầu là tuyên truyền tinh thần yêu nước, vận động kiều bào hướng về quê hương, tham gia kháng chiến bảo vệ Tổ quốc, các cơ quan lãnh sự đầu tiên đã được mở ở Ấn Độ, Myanmar, Indonesia, đặt nền móng cho việc thiết lập các cơ quan đại diện ngoại giao sau này và cũng là những bước đi đầu tiên trong công tác lãnh sự và bảo hộ công dân.
Thế giới luôn biến động phức tạp từ xung đột vũ trang, khủng bố, tội phạm… đến thiên tai, thời tiết cực đoan trong khi Việt Nam ngày càng mở cửa và hội nhập. Thời gian qua, Bộ ngoại giao đã phối hợp với các bộ ngành liên quan tiến hành các chiến dịch sơ tán công dân ở quy mô lớn tại các khu vực có xung đột vũ trang, bất ổn chính trị, thiên tai, dịch bệnh như chiến dịch sơ tán công dân khỏi Iraq năm 1991, Lybia năm 2011, 2014, Ucraina 2022, Myanmar năm 2023 và gần đây nhất xung đột Israel – Iran, bảo đảm an toàn, chưa để xảy ra thương vong nào cho công dân ta.
Trong tình hình dịch COVID-19 phức tạp, Việt Nam thực hiện bảo hộ, đưa nhiều công dân về nước an toàn
Cán bộ lãnh sự đã không quản hiểm nguy khi cần giải cứu con tin bị cướp biển bắt giữ hay sẵn sàng đến những khu vưc vừa trải qua động đất sóng thần, khi những đợt rung động địa chấn vẫn chưa ngừng. Bảo hộ công dân an toàn đã góp phần củng cố hình ảnh, uy tín của Bộ Ngoại giao và lòng tin của nhân dân đối với chủ trương, quyết sách đúng đắn, thấu tình đạt lý của Đảng và Nhà nước.
Ngoài ra, trên bình diện đa phương, Việt Nam đã tích cực tham gia, chủ động đóng góp sáng kiến tại các cơ chế, tiến trình, diễn đàn quốc tế, khu vực về di cư, nổi bật là việc tham gia xây dựng, đàm phán và thông qua Thỏa thuận toàn cầu về Di cư hợp pháp, an toàn và trật tự của Liên Hợp quốc (Thỏa thuận GCM), phù hợp với quan tâm và lợi ích của Việt Nam về vấn đề di cư và phát triển. Qua đó đã góp phần tạo ra một vị thế mới, tâm thế mới của Việt Nam khi bước vào một "sân chơi" bình đẳng trên tinh thần "là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế", "cùng tham gia, cùng giải quyết các thách thức chung toàn cầu" để bảo vệ tối đa các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân Việt Nam ở nước ngoài.
"Then chốt của then chốt" là xây dụng đội ngũ cán bộ
+ Dự báo tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến nhanh và phức tạp. Trong khi đó, hoạt động di cư của công dân Việt Nam ngày càng gia tăng. Trước bối cảnh đó, ngành Ngoại giao đặt ra những phương hướng đột phá nào để thực sự nâng tầm công tác lãnh sự, bảo hộ công dân, góp phần thực hiện khát vọng phát triển đất nước trong giai đoạn mới?
Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng: Chúng tôi xác định cần thực hiện đồng bộ bốn nhóm nhiệm vụ sau:
Một là, đổi mới tư duy và đi trước một bước trong xây dựng thể chế, hoàn thiện chính sách pháp luật, tạo nền tảng cho việc đổi mới toàn diện công tác lãnh sự, bảo hộ công dân.
Chủ động nghiên cứu, đề xuất xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan đến công tác lãnh sự như xuất nhập cảnh, di cư, quốc tịch, hộ tịch; chuẩn hóa quy trình giải quyết công tác lãnh sự, bảo hộ công dân, tăng cường cơ chế phối hợp liên ngành về bảo hộ công dân trong tình huống khủng hoảng, khẩn cấp; nâng cao hiệu quả quản lý cơ quan lãnh sự nước ngoài tại Việt Nam theo địa giới hành chính mới; mở rộng mạng lưới, nâng cao hiệu quả hoạt động của Lãnh sự danh dự Việt Nam ở nước ngoài.
Hai là, quyết liệt chuyển đổi số, đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, với mục tiêu cuối cùng là hướng tới xây dựng hệ sinh thái lãnh sự số, thông minh, dựa trên công nghệ trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn để phân tích, dự báo, phục vụ xây dựng chính sách, pháp luật và triển khai công tác bảo hộ công dân.
Ba là, mở rộng, đổi mới cơ chế và nội dung hợp tác lãnh sự với các nước; tích cực trao đổi kinh nghiệm quốc tế trong xử lý các vấn đề lãnh sự; tham gia các thoả thuận, điều ước quốc tế phù hợp với điều kiện của Việt Nam; tiếp tục chủ động đề xuất sáng kiến và đóng góp thực chất tại các cơ chế, tiến trình quốc tế và khu vực về di cư.
Bốn là, nhiệm vụ "then chốt của then chốt" là xây dụng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, chuyên gia làm công tác lãnh sự, bảo hộ công dân ở trong và ngoài nước đủ phẩm chất, trình độ và uy tín, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của tình hình mới.
Tôi tin tưởng rằng, với tinh thần "đoàn kết, đổi mới, đột phá, trách nhiệm, kỷ cương", đội ngũ cán bộ làm công tác lãnh sự, bảo hộ công dân ở trong và ngoài nước sẽ nỗ lục khắc phục khó khăn, quyết tâm hoàn thành thắng lợi những nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, một lòng phụng sự Tổ quốc và Nhân dân.
- Xin cảm ơn Thứ trưởng!
H.Y