Milton Torres nghỉ việc ở Chicago để sống hoàn toàn trong buồng trú ẩn cá nhân ở ‘cộng đồng sinh tồn’ Xpoint, Nam Dakota.
Tom Soulsby (69 tuổi) và vợ Mary, là những người đầu tiên mua hầm trú ẩn ở Vivos xPoint - nơi tự xưng là "cộng đồng sinh tồn lớn nhất Trái Đất", gần thị trấn Edgemont, Nam Dakota. Năm 2017, ông trả 25.000 USD và ký hợp đồng thuê đất 99 năm (với phí 1.000 USD một năm) để sở hữu hầm trú ẩn bằng bê tông dưới lòng đất hình elip, rộng 204 m2, từng được sử dụng làm pháo đài quân sự trong thế giới II để chứa vũ khí và đạn dược.
Những gì ông nhận được tương xứng với khoản tiền bỏ ra - là an ninh và chỉ có vậy. Cách biệt với bên ngoài nhờ vào cửa bê tông cốt thép, mỗi hầm được trang bị hệ thống điện, máy phát điện riêng, máy bơm nước và tường chịu được lực gần 227kg. Mọi thứ khác - thực phẩm, giải trí, cộng đồng - là tuỳ thuộc vào người sở hữu.
Soulsby giải thích với nhà địa lý văn hoá Bradley Garrett - tác giả của cuốn sách mới "Hầm trú ẩn: Ngôi nhà của thời diệt vong" - rằng mục đích của ông là không biến thành một người sống hoàn toàn trong buồng trú ẩn. Ông nói: "Đây chỉ là một biện pháp bảo hiểm. Tôi sẽ sửa sang nó và để lại cho gia đình. Tôi hy vọng không ai phải sử dụng nó. Nhưng nếu nó trở nên cần thiết, với Covid-19 và những làn sóng bạo lực trên cả nước, có vẻ như rất có khả năng căn buồng trú ẩn này sẽ cần phải được tích trữ đầy đủ đồ và sẵn sàng để dọn vào. Soulsby nói với Garrett: "Chưa gì đã thấy ở đây ấm cúng rồi".
Căn hầm thuộc sở hữu của Milton Torres.
Milton Torres (43 tuổi) cũng mua một hầm trú ẩn của xPoint vào 2017. Anh nghỉ công việc IT lương cao ở Sở Cựu chiến binh Chicago để sống hoàn toàn dưới lòng đất. Anh chia sẻ: "Tôi yêu hầm trú ẩn của mình. Tôi đóng cửa và ở đó một vài ngày rồi tôi có thể suy nghĩ trở lại".
Những hầm trú ẩn như của Torres và Soulsby thuộc một phần của tổ hợp rộng 46 km2, tức gần bằng ¾ diện tích của Manhattan, kết nối bởi 161 km đường nội bộ. Khu vực này bao gồm 574 căn hầm trú ẩn riêng, đủ khả năng chứa đến 10.000 người. Khi Soulsby ký hợp đồng, ông là một trong số ít chủ nhân đầu tiên.
Nhưng vào năm 2020, Vivos xPoint trở thành nguồn bất động sản được săn đón bậc nhất. Giá mua đã tăng lên 35.000 USD, theo Robert Vicino - nhà phát triển bất động sản và CEO của Vivos Group. Ông cho biết thêm doanh số hầm trú ẩn đã tăng hơn 600% và chỉ còn 500 căn buồng chưa có người mua. Công ty hiện bán ra trung bình một buồng/ngày.
Đây là thời điểm vàng trong kinh doanh buồng trú ẩn - hay theo như Garrett là "ngành buôn bán nỗi sợ". Có khoảng 3,7 triệu người Mỹ đang chuẩn bị cho tương lai tận thế ở nhiều mức độ, làm giàu thêm cho ngành này. Đây là ngành công nghiệp kiếm được hàng tỷ USD mỗi năm và đang trở nên phổ biến hơn vì đại dịch.
Vào những năm cuối thập niên 1950 và đầu 1960, căng thẳng vì Chiến tranh lạnh và Chiến tranh hạt nhân khiến hơn 200.000 người Mỹ đầu tư vào hầm trú ẩn hạt nhân. Nhưng đó là thế hệ đã qua, và làn sóng người sở hữu hầm trú ẩn mới không chỉ sợ hạt nhân. Một khảo sát của YouGov vào tháng 2 năm ngoái cho thấy 19% người Mỹ tin rằng một đại dịch toàn cầu hoặc biến đổi khí hậu sẽ dẫn đến tận thế, trong khi đó 17% nghĩ rằng nhân loại sẽ diệt vong vì chiến tranh hạt nhân. Các công ty cho thuê và bán hầm trú ẩn mọc lên trên khắp nước Mỹ những năm gần đây. Và khách hàng của họ không chỉ sợ một thảm họa duy nhất. Garrett cho biết: "Đây là cảm giác không an tâm khi phản ứng với một số lượng lớn các mối lo".
Hầm trú ẩn Survival Condo có thứ xa xỉ như hồ bơi và TV màn hình lớn.
Larry Hall (63 tuổi) tự biến một silo (hầm ngầm chứa bệ phóng) tên lửa hạt nhân thời chiến tranh lạnh ở Kansas thành một toà nhà 15 tầng dưới lòng đất. Hall nói rằng ông nhận được sự quan tâm từ các khách hàng tiềm năng nhiều gấp 4 lần bình thường và tin rằng nguyên nhân là do Covid-19. Ông nói: "Mọi người đã nhận ra sinh mạng của họ mong manh thế nào. Đến thời điểm này, chúng ta đều có một mức độ tin tưởng mới và ít người xem chúng ta là hoang tưởng hơn".
Garrett nghi ngờ truyền thông và mạng xã hội đã giúp làm thúc đẩy hứng thú với hầm trú ẩn. "Trong quá khứ, nếu có một thảm hoạ ở đâu đó, chúng ta có thể biết về nó rất lâu sau khi nó đã xảy ra, hoặc chả bao giờ biết. Bây giờ chúng ta sợ hãi hàng ngày với nguồn tin bất tận và chi tiết về những trường hợp khẩn cấp, cả lớn lẫn nhỏ, xảy ra trên khắp thế giới. Điều này cho chúng ta cảm giác rằng mọi thứ đang sụp đổ".
Đây là dấu hiệu tốt cho những "nhà buôn bán nỗi sợ". Dante Vicino (27 tuổi) - Giám đốc điều hành của Vivos Group - cho hay, các khách hàng tò mò về hầm trú ẩn đang "sẵn sàng để vượt qua ranh giới và sở hữu ngay một buồng trong khi có khả năng".
Đối với Larry Hall, thách thức lớn nhất khi xây dựng Survival Condo (Chung cư Sinh tồn) không phải là chắc chắn rằng tường bê tông pha epoxy đủ dày (tường dày 2,7m), hay bồn nước dự trữ có ít nhất 284.000 lít nước, mà là liệu con người có chịu đựng được về thể chất và tinh thần khi sống ở dưới lòng đất hay không.
Hall - cựu nhà thầu chính phủ và nhà phát triển bất động sản - mua silo ở Kansas năm 2008 với giá chỉ 300.000 USD. Gần 10 năm sau đã biến nó thành nơi ẩn náu xa xỉ, nơi cộng đồng 75 người có thể sống sót trong 5 năm. Hall nói với Garrett: "Không ai muốn được nhắc nhở suốt ngày rằng về cơ bản là họ đang sống trong một cái tàu ngầm". Ông đã làm việc với các nhà tâm lý học để tạo ra ảo tưởng về "bình thường". Nơi cuộc sống dưới lòng đất sẽ không hề khác biệt so với cuộc sống trước đó. Ông tạo nên một khu vực phân phối thực phẩm trên mặt đất nhìn và hoạt động giống như một cửa hàng tạp hoá trên mặt đất. Hall nói: "Lấy đồ ăn ra khỏi hộp không giống như đến một cửa hàng và cho hàng vào xe đẩy. Những cảm giác này khiến cho tiềm thức của bạn hạnh phúc".
Tom Soulsby và vợ sở hữu hầm ngầm trú ẩn ở Vivos xPoint.
Tất cả căn hộ Sinh tồn đều được trang bị cửa sổ bằng màn hình LED để người sống ở đây có thể tự do thay đổi hình hiển thị thành những gì khiến họ thoải mái về đầu óc. Một căn hộ được thiết kế giống một căn nhà gỗ, có 6 cửa sổ màn hình nhìn xuống một "dãy núi tuyết phủ". Một người dân khác, đang sống ở thành phố New York, mua một căn penthouse hai tầng dưới lòng đất với view giống như nhà cô. Garrett viết: "Cô ấy có nhiều video quay lại Công viên Trung tâm từ căn hộ ở Manhattan của cô trong bốn mùa, ngày và đêm, cùng âm thanh náo nhiệt của đô thị". Sử dụng một máy chiếu trị giá 75.000 USD, căn hộ sinh tồn của cô có tầm nhìn từ ban công giống thế giới mà cô bỏ lại đằng sau. Mục đích của việc này là giúp cô thoải mái, miễn sao cô không nhớ ra rằng cô "đang nhìn vào hình ảnh của thành phố và khu phố đã bị tàn phá từ lâu trong một thảm hoạ tận thế".
Các căn hộ, từ căn penthouse 2 tầng với giá 4,5 triệu USD, cho tới căn hộ nguyên tầng (3 triệu USD) và ½ tầng (1,5 triệu USD), đều có nội thất xa xỉ như lò sưởi điện tử bằng đá và bàn bếp cẩm thạch. Người dân sống ở đây cũng được sử dụng phòng gym chung, phòng xông hơi theo giới tính, một thư viện, một phòng học cho trẻ em, và một phòng chiếu phim với ghế ngả.
Cho tới nay đã có 57 người đăng ký tham gia cộng đồng của Chung cư Sinh tồn, giữ chỗ 12 căn hộ. Danh tính của họ hoàn toàn được bảo mật, nhưng Hall khẳng định rằng có ít nhất 2 bác sĩ, "đúng kiểu khách hàng ông đang tìm kiếm".
Đây là sự trái ngược hoàn toàn với đối tượng khách hàng ở Vivos. Mặc dù xPoint tự quảng bá rằng buồng lưu trú của mình là "sang trọng". Vicino nói rằng hầu hết khách hàng của ông thuộc tầng lớp trung lưu. "Có một lời đồn rằng Vivos chỉ dành cho tỷ phú".
Tổ hợp trú ẩn khác của ông, Vivos Indiana, một công trình thuộc thời chiến tranh lạnh khác - địa điểm chính xác của nó vẫn là một bí ẩn, nhưng có tin đồn rằng nó ở gần Terre Haute - có mức giá chỉ 35.000 USD cho một người lớn và 25.000 USD cho một trẻ em với đảm bảo an ninh tận thế lên đến một năm. Tất cả 80 suất đã được bán hết. Những người chuẩn bị tương lai bằng buồng trú ẩn không coi mình là người theo thuyết định mệnh, họ là những người thực tế. Nhưng họ cũng có hy vọng. "Nếu bạn không tin rằng sẽ có tương lai thì sẽ không có lý do nào để chuẩn bị. Vậy nên chuẩn bị là một hành động hy vọng, một hành động thách thức thảm họa".
Hoặc như Vicino giải thích: "Không ai muốn đi xuống buồng trú ẩn, họ muốn đi lên từ hầm trú ẩn". Mẫu số chung của tất cả những người chuẩn bị này là sự bất tín vào chính phủ. Họ không có niềm tin rằng các chính trị gia sẽ cứu họ, cho dù là đại dịch, biến đổi khí hậu hay bất kì thứ gì kiểu vậy. Vicino nói với Garrett: "Chúng ta biết sẽ có sao chổi bay đến và chính phủ đã sẵn sàng nhưng họ sẽ không bảo vệ chúng ta. Bạn nhìn khủng long đi, chúng bị sao chổi rơi xuống đầu và những gì còn sống sót sau sự kiện đó? Những sinh vật đi xuống lòng đất".
Một góc hầm cung cấp thực phẩm cho các hầm trú ẩn.
Mark Bowman - thương gia bang Indiana - là một trong những người đầu tiên thuê buồng trú ẩn xPoint năm 2017. Ông nói với Garrett, mình tin rằng FEMA nghĩa là "Foolishly Expecting Meaningful Aid" (Ngu ngốc mới mong đợi sự trợ giúp hữu hiệu). Không có đảng phái nào giữa những người sở hữu buồng xPoint, chỉ là một cộng đồng đoàn kết bởi ý tưởng rằng khi rắc rối thực sự xảy ra, "hệ thống chính phủ vô dụng" sẽ để mặc họ đến chết.
Thật ra, Soulsby tin rằng một thảm họa lớn "sẽ khiến mọi người bộc lộ đức tính tốt nhất", Garrett viết, một sự kiện ‘có thể là cách khiến chúng ta khôi phục lại sự đoàn kết xã hội đã mất".
Theo ione