Đó là nhận định của Mel Schenck, một kiến trúc sư người Mỹ với hơn 50 năm kinh nghiệm quản lý thiết kế, xây dựng các dự án quy hoạch và xây dựng phức tạp. Cuốn sách Kiến trúc hiện đại miền Nam Việt Nam của Mel Schenck cùng nhiếp gia Alexandre Garel vừa ra mắt là minh chứng cho nhận định ấy, cũng là để giới thiệu lịch sử thành tựu trên cho người Việt khắp nơi và cho cả thế giới.
Đây là phiên bản thứ 3 của quyển sách này. Bản đầu tiên là ấn bản quốc tế được xuất bản tháng 4.2020 (sách bìa mềm, in màu). Phiên bản thứ 2 của NXB Thế Giới phát hành tháng 5.2020 (sách bìa mềm đen trắng bằng tiếng Anh). Phiên bản thứ 3 là ấn bản tiếng Việt do Phương Nam Book xuất bản năm 2022 (một vài thiếu sót đã được chỉnh sửa, bổ sung trong ấn bản Việt ngữ, bìa mềm và bìa cứng này).
 |
|
Tác giả bên bức ảnh tòa nhà số 30 Phùng Khắc Khoan, Q.1, TP.HCM
|
Tình yêu lớn
Kiến trúc sư Mel Schenck cư trú tại VN từ năm 2006, đã nghiên cứu kiến trúc hiện đại VN ngay từ lần “chạm mặt” đầu tiên. “Tôi vô cùng ngạc nhiên về quy mô lẫn chất lượng của chúng tại Sài Gòn khi tôi ở đây những năm 1971 - 1972. Lúc bấy giờ tôi vừa tốt nghiệp trường kiến trúc ở Mỹ được 1 năm nên cảm thấy như mình đang lạc vào thiên đường của kiến trúc”, ông nói trong buổi giao lưu giới thiệu sách hôm qua 12.1 tại Nam Thi House, TP.HCM.
Trò chuyện với độc giả, Mel Schenck cho biết quyển sách được thực hiện trong vài năm gần đây, là thành quả của tình yêu lớn và bền bỉ ông dành cho kiến trúc hiện đại miền Nam VN từ 50 năm trước.
Người VN đang đánh mất dần những di sản của chính mình, những di sản đáng ra đã có thể gửi lại cho thế hệ tương lai để tiếp tục được chiêm ngưỡng, đánh giá giá trị của chúng.
Kiến trúc sư Mel Schenck
Về cuốn sách này, kiến trúc sư Đàm Vũ nhìn nhận: “Dưới góc nhìn tinh tường của một kiến trúc sư giàu kinh nghiệm tại Mỹ, cùng lối tư duy sắc sảo của một nhà nghiên cứu chuyên sâu có nhiều năm sinh sống tại VN, Mel Schenck đã đem đến cho bạn đọc trong và ngoài nước nguồn dữ liệu phân tích quý giá về các công trình kiến trúc hiện đại nơi đây. Thông qua từng trang sách được trau chuốt kỹ lưỡng, những di sản kiến trúc của thế hệ kiến trúc sư VN thời kỳ vàng son sẽ phần nào giúp chúng ta hình dung rõ hơn nét đặc trưng của nền kiến trúc hiện đại mang đậm dấu ấn Việt”.
Không chỉ vậy, như chia sẻ của tác giả Mel Schenck, tất cả hình ảnh trong sách được nhiếp ảnh gia Alexandre Garel (sinh ở Pháp, sống tại TP.HCM từ năm 2011) ghi lại trong hoạt động sáng tạo của mình ở VN và Pháp với tư cách phóng viên ảnh, nhiếp ảnh gia du lịch, nhiếp ảnh gia kiến trúc. “Tình yêu của anh ấy đối với đô thị và kiến trúc di sản được phản ánh qua những tấm ảnh đặc sắc trong cuốn sách này”, tác giả Mel Schenck nói.
Người VN đang mất dần những di sản của mình ?
Mel Schenck cho biết ông đã chọn lựa hơn 150 công trình kiến trúc hiện đại ở VN giữa thế kỷ 20 để giới thiệu trong cuốn sách, trên cơ sở dữ liệu hơn 400 công trình và vẫn đang cập nhật các phát hiện mới mỗi ngày.
“Thật đáng ngạc nhiên khi đến gần đây vẫn chưa có tác giả VN hay quốc tế nào chú trọng đến kiến trúc thời kỳ này. Việc nghiên cứu phân tích phong cách kiến trúc này hẳn sẽ thuận lợi hơn nếu chúng tôi có cơ sở nền tảng để thực hiện”, ông nói và cho rằng chính vì sự khan hiếm tài liệu lưu trữ cũng như việc không thể tìm thấy đầy đủ những dữ kiện ngay cả khi chúng tồn tại, nên “chúng tôi sẽ chịu trách nhiệm về những sai sót hoặc hiểu lầm khó tránh khỏi trong cuốn sách này”.
 |
|
Tòa nhà số 36 Nguyễn Văn Trỗi, công trình vốn mang công năng của một biệt thự hoặc tòa nhà thương mại vào đầu những năm 1960, đã bị phá bỏ hoàn toàn vào năm 2020
|
Theo đó, cuốn sách là sự tổng hợp chuyên môn - nghiên cứu và lập danh mục các công trình kiến trúc dựa trên giá trị thẩm mỹ và giá trị xã hội của chúng. Song, cũng vì dữ kiện không được tìm thấy hoặc giữa các nguồn tư liệu có sự mâu thuẫn, nên tên tuổi các kiến trúc sư và thời điểm xây dựng cũng bị bỏ qua trong hầu hết các dự án ở trong sách.
Tác giả cũng cho biết thêm, trong những công trình kiến trúc đưa vào sách, hiện có 11 công trình đã bị phá bỏ và 27 công trình khác đang trong bờ vực sẽ bị phá hủy. “Người VN đang đánh mất dần những di sản của chính mình, những di sản đáng ra đã có thể gửi lại cho thế hệ tương lai để tiếp tục được chiêm ngưỡng, đánh giá giá trị của chúng”, ông nói và nhắc đến một trong những công trình, theo ông là rất đáng tiếc, khi đã bị phá bỏ, là tòa nhà số 30 Phùng Khắc Khoan (Q.1, TP.HCM). Đây vốn được xây dựng với công năng biệt thự hoặc đại sứ quán trong khu ngoại giao của thành phố. “Thật không may, tòa nhà đã bị phá bỏ trước khi cuốn sách này được in”, tác giả Mel Schenck nói.
Theo Thanh niên