Những năm 1990, Nhật Bản nổi lên một hiện tượng gây chú ý gọi là "hikikomori", chỉ những người trẻ tự khép mình với xã hội. Hai thập kỷ sau, những áp lực khiến thanh niên Nhật Bản xa lánh thế giới bên ngoài ngày càng trở nên trầm trọng hơn. Đáng báo động, sự pha trộn độc hại giữa tình trạng cô lập xã hội và thay đổi nhận thức về giới đã góp phần tạo ra các "incel" có xu hướng hành xử bạo lực với phụ nữ.
Incel là một khái niệm mới xuất hiện trên mạng, chỉ những người "độc thân không tự nguyện". Họ tự xác định bản thân là không thể tìm được người để yêu đương hay quan hệ tình dục, dù luôn mong muốn tìm được một người thích hợp.
Tại quốc gia láng giềng Hàn Quốc, nơi những thay đổi trong xã hội cũng tạo ra thách thức đối với nhận thức về vai trò giới tính truyền thống, các nhà lập pháp đang phải đau đầu trước hiện tượng "khủng bố tinh dịch" (nhiều người đàn ông cố tình thủ dâm và xuất tinh vào quần áo, đồ đạc của phụ nữ) và câu hỏi liệu có nên coi đây là tội danh tình dục hay không.
Yusuke Tsushima, hung thủ đâm dao trên tàu điện ở Tokyo hồi đầu tháng trước. Ảnh: Asahi Shimbun
Tháng trước, Yusuke Tsushima, 36 tuổi, dùng dao tấn công hành khách trên một chuyến tàu điện ở phía tây thủ đô Tokyo, Nhật Bản. Sự việc khiến 10 người bị thương, trong đó có có một nữ sinh viên đại học 20 tuổi bị đâm ít nhất 10 nhát vào lưng và ngực.
Theo cảnh sát, Tsushima mang tâm lý hằn học với phụ nữ sau khi bị chế giễu tại các cuộc giao lưu xã hội và bị từ chối khi sử dụng dịch vụ hẹn hò. "Suốt 6 năm qua, tôi luôn nung nấu muốn giết những phụ nữ trông có vẻ vui tươi", Tsushima khai với cảnh sát. "Bất kỳ ai cũng được".
Nhật Bản những năm gần đây chứng kiến khá nhiều vụ án nghiêm trọng liên quan đến kỳ thị nữ giới. Hồi tháng 7, một người đàn ông ở Osaka bị bắt vì bôi phân của mình lên túi của một phụ nữ khi cô đi bộ trên phố. Anh ta khai với cảnh sát rằng mình bị căng thẳng và "có ác cảm" với phụ nữ.
Năm 2019, một người đàn ông đã tự sát sau khi tấn công một nhóm nữ sinh đang chờ xe buýt ở Kawasaki, khiến hai người thiệt mạng và 17 người bị thương.
Năm 2018, một kẻ tấn công đã dùng dao sát hại một hành khách và làm bị thương hai người trên một chuyến tàu cao tốc ở ngoại ô Tokyo. Ryuichi Iwasaki, 51 tuổi, là một "hikikomori", người không thể thiết lập các mối quan hệ, dì của thủ phạm nói với truyền thông địa phương sau vụ tấn công.
Hồi tháng 5/2016, Tomohiro Iwazaki, người hâm mộ cuồng nhiệt của ngôi sao nhạc pop Mayu Tomita, 20 tuổi, đã đâm cô 60 nhát trong lúc cô đang trên đường tới một buổi biểu diễn ở Tokyo. Tomita đã trả lại sách và một chiếc đồng hồ đeo tay mà Iwazaki gửi tặng cô, khiến anh ta giận dữ, gửi cho cô 400 tin nhắn đe dọa trong những tuần trước khi vụ tấn công xảy ra. Iwazaki bị kết án 14 năm 6 tháng tù giam.
Makoto Watanabe, giáo sư truyền thông tại Đại học Bunkyo ở Hokkaido, cho biết bạo lực là dấu hiệu của tâm lý tuyệt vọng mà thế hệ thanh niên Nhật đang phải đối mặt.
"Trước đây, những sự việc như vụ tấn công của Tsushima hầu như không được biết đến, song các phương tiện truyền thông đã đặt ra một thuật ngữ mới cho hiện tượng này, "kireru", dùng để chỉ những người trẻ tuổi rất dễ nổi giận và mất kiểm soát", ông nói. "Hai thập kỷ trước, các 'hikikomori' gây lo ngại trong xã hội nhưng họ không có xu hướng bạo lực và chỉ muốn ở một mình. Tuy nhiên, cuộc sống ở Nhật Bản đang trở nên ngày càng khó khăn và không ít người trẻ cho rằng giới lãnh đạo không quan tâm tới họ. Suy nghĩ này càng phát triển mạnh trong đại dịch".
"Cuộc sống trở nên vô vọng đối với nhiều người. Họ cảm thấy bị tụt hậu so với những người xung quanh. Và họ giận dữ. Đây là điều khiến tôi lo lắng", giáo sư Watanabe cho hay.
Nhật Bản không phải quốc gia duy nhất phải đối mặt với bạo lực bắt nguồn từ các "incel". Hồi đầu tháng, một thanh niên 22 tuổi ở thị trấn Plymouth, Anh, đã giết 4 người rồi tự sát sau khi đăng các tin nhắn giận dữ trên mạng về những người phụ nữ mà anh ta cho là "kiêu ngạo". Anh ta cũng cảm thấy "cay đắng và ghen tị" vì không thể tìm được bạn gái.
Không giống Anh, bạo lực incel tại Nhật dường như được thúc đẩy bởi sự thay đổi kỳ vọng về nam giới và phụ nữ, đặc biệt trong giới trẻ.
"Tôi thấy phụ nữ Nhật Bản tự do hơn và ít căng thẳng, áp lực hơn so với nam giới ở cùng độ tuổi", Watanabe nhận xét. "Xã hội quan niệm rằng đàn ông phải học hành chăm chỉ, đỗ vào một trường đại học tốt, sau đó kiếm một công việc tốt với mức lương cao để nuôi gia đình. Đây là những yêu cầu truyền thống của xã hội Nhật Bản nhưng cùng lúc, họ phải thực hiện nó vào thời đại rất khác so với cha ông, với áp lực công việc và tài chính lớn hơn nhiều. Họ bị kẹp giữa những giá trị xưa cũ và hoàn cảnh hiện tại".
"Mặt khác, những phụ nữ trẻ ngày nay không còn bị áp lực bởi những truyền thống xưa cũ của Nhật Bản nữa, vì thế họ tự do hơn trước đây", ông nói thêm.
Hàn Quốc cũng đang trải qua những thay đổi tương tự. Một chiến dịch đang được phát động tại nước này nhằm trấn áp nạn "khủng bố tinh dịch". Hồi tháng 5, một công chức Hàn Quốc đã bị phạt 2.500 USD sau khi bị kết tội "gây thiệt hại tài sản" vì xuất tinh vào ly cà phê của một đồng nghiệp nữ 6 lần trong 6 tháng.
Năm 2019, một sinh viên đại học bị tuyên án tù ba năm với tội danh "âm mưu gây thương tích". Tên này đã 54 lần pha vào cà phê của một phụ nữ hỗn hợp gồm tinh dịch, nước bọt, thuốc nhuận tràng và thuốc kích dục sau khi cô từ chối lời tỏ tình của anh ta.
Năm 2018, truyền thông địa phương đưa tin về một người đàn ông đã lén bỏ bao cao su chứa tinh dịch vào túi của một phụ nữ trong lúc chờ tàu điện.
Lực lượng cứu hộ chuẩn bị cáng để hỗ trợ hành khách bị thương sau vụ đâm dao trên tàu điện ở Tokyo hồi đầu tháng trước. Ảnh: AP.
Tòa án truy tố những trường hợp như vậy chủ yếu với cáo buộc "gây hư hại tài sản" vì không thể chứng minh đây là hành vi cưỡng ép tình dục.
Tuy nhiên, các nhà vận động yêu cầu giới chức phải coi những hành vi như vậy là phạm tội tình dục với khung hình phạt nặng hơn. Baek Hye-ryun, nhà lập pháp từ đảng Dân chủ của Hàn Quốc, hồi tháng 7 đề xuất sửa đổi luật để truy tố hành vi "khủng bố tinh dịch" như tội danh tình dục.
Hàn Quốc còn đang phải đối mặt với ngày càng nhiều nội dung khiêu dâm quay lén, được gọi là "molka", theo đó, những kẻ bám đuôi sẽ âm thâm quay phim, chụp ảnh các mục tiêu là phụ nữ rồi chia sẻ hình ảnh của họ lên mạng.
Theo William Cleary, giám đốc dịch vụ hỗ trợ khủng hoảng và tư vấn TELL ở Tokyo, việc Nhật Bản và Hàn Quốc là những xã hội công nghệ cao, siêu kết nối đã làm trầm trọng thêm vấn đề.
"Công nghệ khiến chúng ta kết nối chặt chẽ hơn bao giờ hết nhưng nó cũng có tác động không mong muốn khi nhiều người giờ đây chỉ chăm chú vào các thiết bị công nghệ của họ", Cleary nói. "Hệ quả cuối cùng là chúng ta lại trở nên cô lập hơn bao giờ hết và điều đó có thể dẫn đến mất cân bằng trong hành vi của một số người".
"Xã hội chúng ta ít tập trung vào nam giới hơn trong những năm gần đây và những người 'bị bỏ lại phía sau' không có cách nào để đối mặt với thực tại", Cleary bình luận.
Thêm vào đó, đại dịch Covid-19 còn làm tăng thêm cảm giác bị cô lập của không ít nam giới trẻ tuổi.
"Covid-19 đã tạo ra tâm lý giận dữ và hung hăng ở một số người, những người không có các kênh giúp đỡ họ đối mặt với những cảm xúc này", ông nói. "Con người phải có các tương tác xã hội, ở nơi làm việc, trường học, trong thế giới rộng lớn hơn. Và khi điều này không diễn ra, nhiều người sẽ cảm thấy lo âu, trầm cảm, gặp các vấn đề về tinh thần và thể chất. Vậy nên, tôi không bất ngờ khi chúng ta chứng kiến ngày càng nhiều sự việc liên quan đến bạo lực và rối loạn tâm thần".
Sau vụ tấn công ở Tokyo hồi tháng trước, các nhóm nữ quyền đã yêu cầu giới chức có các biện pháp cứng rắn hơn đối với những người đàn ông có hành vi bạo lực giới.
"Rất may là những trường hợp như vụ tấn công trên tàu điện vừa qua vẫn còn khá hiếm ở Nhật, dù chắc chắn là có sự gia tăng chung về hành vi bạo lực với phụ nữ", Tsumie Yamaguchi, người phát ngôn của nhóm vận động mang tên "Phụ nữ trong một thế giới mới", cho hay. "Thật đáng lo ngại nhưng không thể hoàn toàn ngăn chặn các cuộc tấn công kiểu này khi chúng được thực hiện bởi những người đàn ông bất ổn về tư duy. Dù vậy, cảnh sát và chính phủ vẫn cần ngăn chặn những hành động như vậy".
"Bất kỳ ai bị bắt vì hành vi tấn công như vậy cần biết rằng họ sẽ bị trừng phạt rất nặng. Họ cần biết rằng họ sẽ bị bắt và ngồi tù dài. 10 năm có thể là mức thấp nhất", bà nhấn mạnh.
Theo vnexpress