Những người cao tuổi đã được tiêm vaccine Covid-19 chụp ảnh cùng chiếc thẻ xanh của họ tại một buổi hòa nhạc ở công viên Yarkon, Tel Aviv (Israel). Ảnh: Reuters

“Hộ chiếu vaccine” quyền lực tại Israel

Trong khi Anh và các nước khác đang xem xét liệu có nên cấp giấy chứng nhận cho những người đã tiêm vaccine ngừa Covid-19, cho phép họ vào quán bar, khách sạn và bể bơi hay không, Israel đã triển khai việc cấp thẻ xanh cho những người đã tiêm đủ hai liều vaccine Covid-19.

Israel, quốc gia với 9 triệu dân, đã tiêm vaccine ngừa Covid-19 cho một nửa dân số. Cách đây một tuần, nước này đã triển khai một ứng dụng nhận biết liệu một người đã tiêm đủ liều vaccine Covid-19 hay chưa hoặc họ có miễn dịch sau khi mắc bệnh hay không.

Các trung tâm mua sắm và bảo tàng tại Israel đã mở cửa trở lại, tuy nhiên, chỉ những người có thẻ xanh mới được đi tới các phòng tập thể dục, khách sạn, nhà hát và tham dự các buổi hòa nhạc. Trong tuần này, những người sở hữu thẻ xanh có thể ăn uống bên trong các nhà hàng và quán bar.  

Cuộc sống thường ngày tại Israel vẫn chưa trở về trạng thái bình thường, nhưng các hoạt động thường ngày đang dần trở lại. Các cửa hàng bên đường đã mở cửa, các khách sạn đã nhận đặt phòng, những buổi biểu diễn âm nhạc cũng đã trở lại sau thời gian dài vắng bóng. Tuy nhiên, nhiều người cao tuổi đã tiêm vaccine đã ngừng đeo khẩu trang khi ra ngoài, dù đây vẫn là quy định bắt buộc.

“Mọi người trông thực sự hạnh phúc và có cảm giác như được giải phóng. Nhưng cuộc sống vẫn chưa trở lại bình thường như những ngày trước đại dịch. Một số quy định phòng dịch Covid-19 vẫn đang được áp dụng”, Armin Grunewald, chủ của một khách sạn gần Biển hồ Galilee nói và cho biết thêm, gần như tất cả các phòng ở khách sạn đều được đặt bởi những người có thẻ xanh.

“Chúng tôi đang cung cấp cho khách bữa sáng đóng hộp ngay trong phòng của họ hoặc bên ngoài vì chúng tôi chưa thể mở lại nhà hàng trong khách sạn. Một số khách đã phàn nàn về những hạn chế này”, ông Grunewald nói. Trong khi đó, những người dưới 16 tuổi chưa đủ điều kiện tiêm vaccine Covid-19 cần cung cấp kết quả xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 gần nhất để được vào khách sạn.

Tại thành phố Rehovot, Amit Dolev, một giáo viên lịch sử, Amit Dolev, đã sử dụng thẻ xanh của mình để trở lại phòng tập thể dục sau nhiều tháng tự tập luyện tại nhà. “Khoảng thời gian vừa rồi tôi cảm thấy mình như một ‘tù nhân’ ở nhà cả ngày”, Dolev nói.

Tuy nhiên, khi Dolev trở lại phòng tập vào tuần trước, chỉ có một vài người ở đó và các thiết bị tập luyện được bố trí thưa thớt hơn bình thường. “Mọi thứ trông rất buồn tẻ”, Dolev cho biết.  

“Số người đến phòng thể dục rất ít, chỉ chiếm khoảng 30% số người đã đăng ký tập luyện. Hầu hết họ là những khách hàng trên 50 tuổi vì có khả năng họ đã tiêm cả hai liều vaccine của Pfizer”, Shaul Elkana, quản lý của Trung tâm thể thao YMCA Jerusalem cho biết.

“Hộ chiếu vaccine” gây ra mối lo về đạo đức

Đề xuất của Anh công bố vào tuần trước cũng tương tự việc cấp thẻ xanh của Israel, trong đó có một ứng dụng sẽ cung cấp trạng thái tiêm vaccine ngừa Covid-19 của một người khi họ vào quán rượu hoặc nhà hát ở Anh.

Theo Ủy ban Nhân quyền và Bình đẳng Anh, giấy chứng nhận tiêm vaccine Covid-19 có thể dẫn đến việc “phân biệt đối xử bất hợp pháp”.

Theo The Guardian, đề xuất “hộ chiếu vaccine” dựa trên việc tiêm chủng đã gây ra phản ứng dữ dội từ các nhà hoạt động xã hội và các nhóm nhân quyền ở một số quốc gia khác.

Tại Israel, có một nỗi lo ngại rằng những người không được tiêm chủng, dù vì lý do gì, sẽ bị bỏ lại phía sau hoặc bị xa lánh. Đã có các cuộc biểu tình nhỏ nổ ra nhằm cảnh báo rằng, thẻ xanh sẽ tạo ra sự phân cấp mới trong một xã hội có tổ chức.

Các câu hỏi về đạo đức đã được đặt ra vào tuần trước, khi Quốc hội Israel đồng ý cung cấp cho chính quyền địa phương thông tin cá nhân của những người chưa được tiêm chủng để thực hiện mục tiêu của chiến dịch tiêm chủng. Nhà lập pháp Tamar Zandberg cho rằng, việc này sẽ là sự “tuột dốc không phanh” đối với quyền riêng tư cá nhân. 

Người đàn ông trình chứng nhận đã tiêm chủng Covid-19 trước khi tham dự một sự kiện âm nhạc ở Jerusalem, Israel ngày 25/2. Ảnh: AP

Số ca nhiễm SARS-CoV-2 tại Israel đã tăng chậm lại nhưng các ca mắc bệnh vẫn tiếp tục tăng có thể làm ảnh hưởng đến kế hoạch triển khai thẻ xanh tại quốc gia này, thậm chí có thể dẫn đến lệnh phong tỏa mới.

Tiến sĩ Sharon Alroy-Preis, Giám đốc các dịch vụ y tế công cộng của Bộ Y tế Israel cho biết, mốc thời gian ngày 7/3 để mở cửa nhà hàng và quán bar cho những người có thẻ xanh có thể sẽ phải lùi lại.

“Chúng ta cần thực hiện điều này một cách có trật tự. Chúng ta cần xem xét tình hình dịch bệnh trong lần mở cửa trở lại này”, bà Sharon Alroy-Preis nói.

Chính phủ Israel đang hành động rất thận trọng và xem xét điều mà đối với nhiều người là đặc quyền khi có thẻ xanh, đó là di chuyển quốc tế mà không cần thực hiện các biện pháp kiểm dịch. Israel dự định ký một thỏa thuận với Hy Lạp và Cyprus cho phép người dân đã tiêm vaccine ngừa Covid-19 được phép qua lại giữa hai nước mà không bị áp dụng các biện pháp kiểm tra y tế. Anh và Liên minh châu Âu (EU) cũng đang xem xét một kế hoạch tương tự.

Những cuộc thảo luận về thẻ xanh đã đặt ra những câu hỏi khác. Theo The Guardian, các thẻ xanh, đặc biệt nếu chúng liên quan đến việc di chuyển, sẽ cho phép công dân của các quốc gia giàu có hơn, quyền lực hơn là những người đầu tiên được hưởng các đặc quyền.  

Trong khi đó, Israel đang phải đối mặt với áp lực và sự lên án về chiến dịch tiêm chủng. Ngày 28/2, Israel thông báo sẽ khởi động một chiến dịch tiêm chủng giới hạn, tập trung vào hàng chục nghìn người Palestine thường xuyên tới Israel và các khu định cư Do Thái để làm việc.

Tuy nhiên, phần lớn trong số vài triệu người Palestine sống dưới sự kiểm soát của chính phủ Israel tại các khu vực bị chiếm đóng sẽ phải chờ đợi để được có thẻ xanh.

Sự chênh lệch này sẽ rõ hơn khi ngày càng có nhiều người Israel được hưởng thẻ xanh trong khi người Palestine ở Bờ Tây và Dải Gaza phải chờ đợi thêm nhiều tuần nữa, thậm chí là vài tháng, với những biện pháp hạn chế nghiêm ngặt nhằm phòng đại dịch Covid-19./.

Theo vov