Thuốc ngủ ‘đánh thức’ bệnh nhân sau 8 năm đột quỵ

Trường hợp kỳ lạ được báo cáo trên Tạp chí Cortex hồi đầu tháng này, truyền thông đưa tin hôm 12/9. Người bệnh từng bị nghẹn do nuốt một miếng thịt, dẫn đến thiếu oxy não và đột quỵ. Sau đó, anh mất khả năng tự vận động. Các nhà khoa học gọi đây là tình trạng "rối loạn chức năng nghiêm trọng".

Tuy nhiên, kết quả chụp não không cho thấy bất cứ tổn thương nào về mặt giải phẫu. Sau thời gian dài điều trị tại khoa thần kinh và hồi sức tích cực, bệnh nhân được chuyển đến trung tâm điều dưỡng mà không có chẩn đoán chính xác.

8 năm bất động

8 năm trôi qua, bệnh nhân không có dấu hiệu cải thiện, cho đến lúc gặp bác sĩ Hisse Arnts, chuyên gia thần kinh học tại Trung tâm Y tế Đại học Amsterdam.

Khi ấy, bệnh nhân có thể mở mắt cả ngày, nhưng không cử động và nói chuyện được. Anh cũng chẳng thể bộc lộ cảm xúc, không đủ khả năng thực hiện các hoạt động thường nhật như ăn uống, vệ sinh cá nhân. Song, người bệnh vẫn cố hồi đáp các câu hỏi của bác sĩ bằng cách thực hiện những cử động nhỏ, trễ vài giây. Đây là biểu hiện của rối loạn vận động và cứng cơ.

Dù ý thức còn nguyên vẹn, anh vẫn phải ngồi xe lăn. Các sinh hoạt hàng ngày phụ thuộc vào người khác, việc ăn uống cũng qua một ống thông thực quản.

Sau khi được sự đồng ý của gia đình, bác sĩ Arnts cho anh dùng liều thuốc ngủ zolpidem duy nhất, hàm lượng 10mg, tương đương một viên an thần. Bà đi đến quyết định này bởi đối với một số ít bệnh nhân chấn thương não nặng (do đột quỵ, Parkinson hoặc tai biến mạch máu não), thuốc ngủ có tác dụng ngược lại, giúp cải thiện tạm thời trạng thái thần kinh.

Nghịch lý thuốc ngủ

20 phút sau khi được truyền zolpidem, bệnh nhân bắt đầu nói năng một cách tự nhiên. Anh hỏi y tá về xe lăn của mình, yêu cầu người mang thức ăn đến. Anh cũng cố gắng đi lại với sự trợ giúp của nhân viên y tế. Người bệnh thậm chí có thể gọi điện cho cha, để ông nghe giọng nói của mình lần đầu sau nhiều năm.

Song anh mắc chứng lãng tai và hay quên, không thể nhớ những gì xảy ra trong ba năm trước thời điểm đột quỵ. Tuy nhiên anh vẫn tỏ ra vui vẻ, hoạt bát và thể hiện sự quan tâm đến mọi người xung quanh.

Hai giờ sau khi dùng thuốc, bệnh nhân trở lại trạng thái suy giảm vận động trước đó.

Theo quan sát, bác sĩ Arnts đã kê đơn liều zolpidem hàm lượng 10mg, dùng ba lần một ngày. Tuy nhiên, trong vài ngày, tác dụng của thuốc giảm mạnh. Khoảng thời gian bệnh nhân có thể nói và cử động ngắn dần. Thông thường, một liều thuốc ngủ chỉ có tác dụng một lần trong 5 ngày liên tiếp.

Lâu dài, thuốc không còn hiệu quả, ngay cả khi dùng tăng liều. Dù vậy, giới chuyên gia vẫn coi đây là điều kỳ diệu.

Nghiên cứu sâu hơn

Một năm sau đó, bác sĩ Arnts và các đồng nghiệp đã tiến hành phân tích lại trường hợp này. Họ tiến hành đo điện não đồ (EEG) và từ não đồ (MEG) của người đàn ông. Dữ liệu sau đó được sử dụng để đánh giá hiệu quả kết nối chức năng của não khi nghỉ ngơi và trong lúc dùng zolpidem.

Các chuyên gia chỉ ra rằng não của bệnh nhân có biểu hiện trung bình trước khi truyền thuốc. Sau khi sử dụng zolpidem, điện não chuyển sang tần số cao hơn. Hồ sơ từ não đồ cũng cho kết quả tương tự, rõ nhất ở vùng trán và đỉnh đầu.

Họ đề ra giải thuyết zolpidem đã chuyển hoạt động của tế bào thần kinh lên các tần số cao hơn, khôi phục hoạt động của các tế bào GABA (có tác dụng lên hoạt động của một số tế bào thần kinh khác) trong các mạch điều chỉnh sự tỉnh táo và hành vi.

Nếu điều này chính xác, các nhà khoa học cho rằng nghịch lý zolpidem ở những bệnh nhân tổn thương não có thể là tiền đề nghiên cứu thuốc. Các thử nghiệm cần thực hiện trên lượng lớn bệnh nhân, gặp cùng một loại tổn thương não. Song điều này là khá khó khăn, bởi trường hợp của người bệnh 37 tuổi là cực kỳ hiếm gặp.

Theo vnexpress