Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ định nghĩa chủ nghĩa hoàn hảo là xu hướng đòi hỏi mức độ hiệu quả cực kỳ cao, phải hoàn hảo theo mong muốn của chính bản thân, hoặc là kỳ vọng, yêu cầu từ người khác.
Điều này vượt quá khả năng của cá nhân và chỉ tập trung vào thành tích, mà bỏ qua quá trình thực hiện.
 |
| Một nghiên cứu toàn cầu gần đây của công ty đồ chơi Lego phát hiện ra rằng, các bé gái chỉ mới 5 tuổi đã để việc theo đuổi sự hoàn hảo cản trở khả năng sáng tạo của mình - Ảnh: iStock |
Chủ nghĩa hoàn hảo phổ biến ở các bé gái tuổi teen nhiều hơn so với các bé trai. Tư duy này có tác động lâu dài cho đến khi các bé gái trưởng thành.
Nhà sản xuất đồ chơi Lego của Đan Mạch tiến hành một nghiên cứu toàn cầu, phát hiện ra rằng các bé gái chỉ mới 5 tuổi đã thể hiện tính cầu toàn và bị việc theo đuổi sự hoàn hảo cản trở khả năng sáng tạo của bản thân.
Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ cho biết việc theo đuổi sự hoàn hảo có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe như rối loạn ăn uống, lo lắng và lo âu bệnh lý. Đáng lo ngại hơn, ở một số trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến tử vong.
Các dấu hiệu quan trọng để nhận diện chủ nghĩa hoàn hảo bao gồm: Quá nghiêm khắc với bản thân và tự đặt ra cho mình một tiêu chuẩn khác biệt. Chỉ dựa vào thành tích và hiệu quả công việc để đánh giá giá trị bản thân. Liên tục so sánh mình với người khác. Cẩn trọng quá mức gây ra sự chậm trễ, trì hoãn việc hoàn thành nhiệm vụ. Cảm thấy khó khăn để thư giãn hoặc buông bỏ.
Tiến sĩ Sng Khai Imm - nhà tâm lý học lâm sàng và giám đốc Hope For Tomorrow Psychology Centre (Singapore) - cho rằng: "Các bé gái tìm kiếm sự hoàn hảo rất coi trọng việc phải đạt kết quả tối ưu. Các em cố gắng tránh sai lầm và ít quan tâm đến những ý tưởng mới lạ vì lo sợ thất bại. Điều này mài mòn những sáng tạo, và đánh mất luôn niềm vui. Việc theo đuổi sự hoàn hảo khiến các bé gái trở nên khắt khe với bản thân, tạo áp lực cho chính mình".
 |
| Bé gái có thể bị ám ảnh với sự hoàn hảo hơn bé trai khi lớn lên - Ảnh: iStock |
Những yếu tố ảnh hướng đến chủ nghĩa hoàn hảo
Ngoài giới tính, văn hóa cũng đóng một vai trò nhất định. Người châu Á có xu hướng mong đợi sự hoàn hảo cao hơn so với người phương Tây. Sự xấu hổ (do thất bại) đối với người châu Á thường bắt nguồn từ các mối quan hệ cá nhân và đôi khi được coi là chuẩn mực văn hóa.
Bé gái có thể bị ám ảnh với sự hoàn hảo hơn bé trai khi chúng lớn lên. Một nghiên cứu năm 2021 về chủ nghĩa hoàn hảo ở tuổi vị thành niên cho thấy các bé gái bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi chủ nghĩa hoàn hảo do xã hội quy định: áp lực từ gia đình, bạn bè và định kiến xã hội…
Nghiên cứu của Lego phát hiện ra rằng xã hội có khả năng liên tưởng những từ như xinh đẹp, ngọt ngào, dễ thương với các bé gái cao gấp 7 lần. Trong khi các bé trai lại liên tưởng những từ như dũng cảm, thiên tài, tuyệt vời và sáng tạo.
Trong khi đó, các bé gái chia sẻ với nhà nghiên cứu rằng những từ như giàu trí tưởng tượng, dũng cảm và truyền cảm hứng có tác dụng nâng cao tinh thần hơn.
Giúp con vượt qua chủ nghĩa hoàn hảo
80% bé gái cho biết các em sẽ mạnh dạn thử những điều mới nếu được cổ vũ ngay cả những khi mắc sai lầm và xem như đó là cơ hội để học tập. Hầu hết các em được khảo sát đều cho rằng sự tự tin của mình sẽ tăng lên nếu người lớn tập trung nhiều hơn vào quá trình sáng tạo thay vì kết quả cuối cùng.
Cha mẹ cũng nên xem xét năng lực của con. Có thể bắt đầu bằng cách hiểu rõ hơn về những tác nhân gây căng thẳng ở con, tránh lên lịch quá nhiều và cho con đủ thời gian để nghỉ ngơi. Những gì người lớn nói với trẻ là rất quan trọng. Trẻ cần những lời động viên tích cực, cho thấy trẻ được yêu thương vô điều kiện, và không cần phải “hoàn hảo”.
 |
| Một số dấu hiệu của chủ nghĩa hoàn hảo bao gồm liên tục so sánh bản thân với người khác, suy nghĩ quá nhiều và khó buông bỏ - Ảnh: iStock |
Một số cách người lớn có thể giúp các bé gái kiểm soát tư duy hoàn hảo
Nhắc nhở trẻ đặt ra các mục tiêu thực tế bằng cách chia các mục tiêu lớn thành các bước nhỏ hơn, dễ quản lý hơn. Biết cách nuông chiều bản thân khi mọi việc không diễn ra theo ý muốn. Tập trung vào tư duy sáng tạo và hướng đến quá trình, thay vì chỉ biết quan tâm quá nhiều đến kết quả.
Chấp nhận hành động không hoàn hảo của trẻ và quan tâm để kịp thời hỗ trợ khi trẻ đối mặt với sự lo lắng, căng thẳng.
Giúp trẻ từ bỏ tư duy hoàn hảo.
Theo phụ nữ TPHCM