Mất tất cả nhưng không thể mất luôn con chữ
Trong căn lều gần Khan Younis ở Gaza, giữa khung cảnh hoang tàn sau những đợt bắn phá, nhiều em nhỏ vẫn ngồi xếp bằng trên cát tham gia lớp học trong một căn lều tạm. Một cô giáo đứng lớp không có bảng đen, cô viết chữ trên tấm bìa carton và các em nhỏ vẫn say sưa đọc theo.
    |
 |
| Người Palestine đi ngang qua một ngôi trường bị phá hủy trong cuộc tấn công quân sự của Israel |
Ở một căn lều khác, có 2 chị em người Palestine đang kết nối trực tuyến với một trường học ở Bờ Tây. 2 chị em này thuộc một số những sinh viên được một giáo sư ở Đức giúp liên kết với các trường đại học châu Âu được tiếp tục việc học.
Sau khi chứng kiến các trường học và đại học bị đóng cửa, hư hại hoặc phá hủy trong hơn 7 tháng diễn ra cuộc xung đột, người dân Gaza đang trú ẩn trong và ngoài lãnh thổ vẫn đang làm những gì có thể để bắt đầu lại việc học tập.
Asmaa al-Astal - một giáo viên tình nguyện tại ngôi trường lều gần bờ biển ở Al-Mawasi, mở lớp vào cuối tháng 4 - cho biết: “Chúng tôi đang tiếp nhận học sinh và một số lượng rất lớn vẫn đang chờ đợi. Thay vì để trẻ em mất cả năm học vì cuộc xung đột vẫn diễn ra, bom đạn vẫn nổ liên hồi, thì chúng tôi sẽ ở bên chúng. Chúng tôi sẽ đưa chúng đến đây và sẽ dạy chúng".
Người dân Gaza lo ngại xung đột giữa Israel và Hamas sẽ gây thiệt hại cho hệ thống giáo dục của họ, nguồn hy vọng và niềm tự hào hiếm hoi ở vùng đất này.
Từ lâu, Dải Gaza và Bờ Tây bị chiếm đóng có trình độ học vấn cao trên trường quốc tế, nhưng việc Israel phong tỏa vùng đất ven biển của người Palestine và các vòng xung đột lặp đi lặp lại khiến nền giáo dục trở nên mong manh và thiếu nguồn lực.
Kể từ khi chiến tranh bắt đầu vào ngày 7/10/2023, các trường học đã bị đánh bom hoặc biến thành nơi trú ẩn cho những người phải di dời, khiến khoảng 625.000 trẻ em trong độ tuổi đi học ở Gaza không thể đến lớp.
Theo dữ liệu chính thức của Palestine, tất cả 12 cơ sở giáo dục đại học của Gaza đã bị phá hủy hoặc hư hại, khiến gần 90.000 sinh viên không được đi học, hơn 350 giáo viên và học giả thiệt mạng.
Israa Azoum, sinh viên y khoa năm thứ tư tại Đại học Al Azhar ở Thành phố Gaza, cho biết: “Chúng tôi mất bạn bè, bác sĩ, trợ giảng, giáo sư, chúng tôi mất rất nhiều thứ trong cuộc chiến này”.
Azoum đang làm tình nguyện viên tại bệnh viện Al Aqsa ở thị trấn Deir al-Balah để đối phó với làn sóng bệnh nhân, nhưng cũng là vì cô không muốn mất mối liên hệ với việc học.
“Tôi không cảm thấy mệt mỏi vì đây là công việc tôi yêu thích. Tôi yêu nghề y, thích làm bác sĩ và tôi không muốn quên những gì mình đã học được” - cô nói.
Fahid Al-Hadad - trưởng khoa cấp cứu của Al Aqsa, và là giảng viên khoa y tại Đại học Hồi giáo Gaza (IUG) - cho biết, ông hy vọng có thể bắt đầu giảng dạy trở lại, mặc dù ông đã mất sách và tài liệu tích lũy trong hơn một thập kỷ, khi nhà của ông ở thành phố Gaza bị phá hủy.
"Việc giảng dạy trực tuyến sẽ phức tạp do mạng yếu, nhưng ít nhất có thể cho phép sinh viên hoàn thành bằng cấp của mình. Các tòa nhà của IUG và Al Azhar bị hư hại nặng nề và bị bỏ hoang ở các địa điểm lân cận ở thành phố Gaza. Chúng tôi sẵn sàng cống hiến bằng mọi cách, nhưng ở Gaza tốt hơn nhiều so với bên ngoài. Đừng quên rằng chúng tôi là bác sĩ và chúng tôi đang làm việc" - Hadad nói.
 |
| Hội trường tại Đại học Hồi giáo Gaza (IUG) bị cháy đen sau cuộc tấn công quân sự của Israel |
Khó khăn trăm bề
Kể từ khi cuộc xung đột diễn ra, hàng chục ngàn người Gaza vượt biên sang Ai Cập cũng phải đối mặt với nhiều thách thức khác. Mặc dù sống tương đối an toàn, nhưng họ không có giấy tờ để đăng ký cho con đi học, vì vậy một số người đã đăng ký học từ xa do Bờ Tây cung cấp.
Đại sứ quán Palestine ở Cairo đang lên kế hoạch giám sát kỳ thi cuối năm cho 800 học sinh trung học.
Kamal al-Batrawi - một doanh nhân 46 tuổi - cho biết, hai cô con gái đang tuổi đi học của ông bắt đầu học trực tuyến sau khi gia đình đến thủ đô Ai Cập 5 tháng trước.
"Chúng học hàng ngày, từ 8 giờ sáng đến 1 giờ 30 chiều, như thể đang học ở một trường học bình thường. Việc học này có thể nói là cứu vớt cuộc đời các con" - ông nói.
Ở miền nam Gaza - nơi hơn một triệu người phải di dời, Quỹ nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) đã tổ chức các hoạt động giải trí như ca hát và nhảy múa cùng với một số hoạt động học tập cơ bản. Họ đang có kế hoạch xây dựng 50 căn lều để 6.000 trẻ em có thể đến lớp theo 3 ca hàng ngày.
Jonathan Crickx, người đứng đầu truyền thông của UNICEF Palestine cho biết: “Tiếp tục việc học cho các em là điều quan trọng phải làm, nhưng nó vẫn là một giọt nước trong đại dương”.
Wesam Amer - Trưởng khoa Ngôn ngữ và Giao tiếp tại Đại học Gaza - cho biết, mặc dù giảng dạy trực tuyến có thể là một giải pháp tạm thời, nhưng nó không thể cung cấp việc học tập thể chất hoặc thực tế cần thiết cho các môn học như y học và kỹ thuật.
Sau khi rời Gaza đến Đức vào tháng 11/2023, anh đang tư vấn cho sinh viên cách kết hợp các khóa học của họ với sự lựa chọn tại các trường đại học ở Bờ Tây hoặc Châu Âu.
"Những thách thức sau chiến tranh không chỉ về cơ sở hạ tầng, các tòa nhà đại học. Mà còn về hàng chục học giả đã thiệt mạng trong chiến tranh, và nhiệm vụ khó khăn là cố gắng bù đắp hoặc thay thế họ", ông nói.
Liên Hợp Quốc ước tính rằng 72,5% trường học ở Gaza sẽ cần được xây dựng lại toàn bộ hoặc phục hồi trên quy mô lớn.
Theo phụ nữ TPHCM