Nổi mề đay do lạnh là gì?
Nổi mề đay do lạnh là tình trạng dị ứng phát ban, xảy ra khi da tiếp xúc với yếu tố lạnh dẫn đến sưng, ngứa, nổi ban đỏ hoặc sẩn phù trên da. Ngoài ra, nổi mề đay do lạnh còn gây sưng ở các cơ quan khác như lưỡi, thanh quản gây khó thở, thậm chí là ngạt thở nguy hiểm.
Tùy vào tình trạng bệnh mà người bệnh có thể chỉ bị nổi mề đay ở một vùng da tiếp xúc trực tiếp với yếu tố lạnh hoặc triệu chứng toàn thân. Đặc biệt nếu toàn bộ cơ thể tiếp xúc với nhiệt độ thấp, nổi mề đay có thể xảy ra toàn thân đi kèm với triệu chứng nguy hiểm như: suy hô hấp, khó thở, sốc phản vệ dẫn đến tử vong.
Ảnh minh họa. (Nguồn ảnh: Internet)
Ngưỡng nhiệt độ gây nổi mề đay do lạnh ở mỗi người là khác nhau, song ngưỡng nhiệt độ phổ biến là 4 độ C. Bên cạnh nhiệt độ thì nổi mề đay xuất hiện có thể kết hợp với các yếu tố khác như gió lạnh, không khí ẩm ướt,...
Nguyên nhân chính xác gây nổi mề đay do lạnh hiện vẫn chưa được làm rõ, song bệnh thường xảy ra ở những người có tế bào da quá nhạy cảm. Ngoài ra, bệnh còn liên quan đến virus hoặc bệnh lý ảnh hưởng đến hệ miễn dịch. Từ đó, khi cơ thể tiếp xúc với nhiệt độ quá lạnh, hệ miễn dịch bị kích thích sản xuất histamin và các chất khác, ảnh hưởng đến da gây nổi mẩn đỏ, ngứa,... Khi phản ứng dị ứng nghiêm trọng hơn, người bệnh gặp phải triệu chứng toàn thân nguy hiểm.
Nổi mề đay do lạnh có thể xảy ra ở bất cứ đối tượng nào, song thường gặp hơn ở những người có yếu tố nguy cơ sau:
- Do mắc bệnh lý mạn tính như: viêm gan, ung thư, viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống,...
- Do nhiễm virus Mycoplasma gây viêm phổi và bạch cầu đơn nhân.
- Trẻ nhỏ có sức khỏe yếu hoặc người lớn tuổi.
- Người mắc hội chứng autoinflammatory có đặc điểm di truyền đặc biệt, gặp tình trạng giống cúm khi tiếp xúc với nhiệt độ lạnh.
Dấu hiệu và triệu chứng của mề đay lạnh
Đa số trường hợp bị nổi mề đay do lạnh sau khi tiếp xúc với nhiệt độ thấp hơn 4,4 độ C, có thể là không khí hoặc nước lạnh. Triệu chứng có thể khởi phát ngay trong thời gian da tiếp xúc với lạnh, song thường nặng hơn trong thời gian làm ấm da sau tiếp xúc.
Triệu chứng nổi mề đay do lạnh thường chỉ xảy ra ở da và không quá nghiêm trọng khi được làm ấm ngay sau đó như:
- Sưng tay, sưng môi khi cơ thể tiếp xúc với nhiệt độ lạnh.
- Da đỏ, ngứa, phát ban ở vùng tiếp xúc trực tiếp với lạnh, tình trạng này kéo dài khoảng nửa giờ rồi giảm dần.
- Sưng họng, sưng lưỡi thấy rõ, nhiều trường hợp phù nề gây chặn đường thở, khiến người bệnh bị khó thở, thở khò khè.
- Triệu chứng da trên toàn cơ thể.
Đây là những triệu chứng thường gặp và không nguy hiểm khi bị nổi mề đay do lạnh. Một số ít trường hợp gặp phản ứng nghiêm trọng và nguy hiểm như:
- Người ớn lạnh và không thể tự làm ấm.
- Bất tỉnh.
- Nhịp tim nhanh.
- Sưng nặng ở tay, chân hoặc mặt.
Tùy từng người mà phản ứng dị ứng lạnh sẽ khác nhau, song cần chú ý nếu gặp các triệu chứng toàn thân như trên. Đặc biệt nếu người bệnh bị sưng phù nặng ở tay chân, mặt, nhịp tim nhanh, người tái lạnh,... thì cần đưa đến cơ sở y tế để can thiệp kịp thời.
Cần làm gì khi nổi mề đay do lạnh?
Để điều trị mề đay do lạnh, người bệnh nên tránh tiếp xúc với nhiệt độ lạnh và môi trường có nhiệt độ thay đổi đột ngột. Một số loại thuốc được sử dụng để làm giảm các triệu chứng bao gồm:
- Thuốc kháng histamin: Ngăn chặn giải phóng histamin có triệu chứng. Các ví dụ bao gồm: loratadine, cetirizine, fexofenadine, levocetirizine và desloratadine.
- Thuốc Cyproheptadine: là thuốc kháng histamine cũng ảnh hưởng đến các xung thần kinh gây ra các triệu chứng.
- Doxepin: Được sử dụng để điều trị chứng lo âu và trầm cảm, loại thuốc này cũng có thể làm giảm các triệu chứng nổi mề đay do lạnh.
Để phòng bệnh luôn chú ý mặc ấm, hạn chế tối đa tiếp xúc với môi trường lạnh, giữ vệ sinh cơ thể sạch sẽ; tránh ăn thức ăn, uống các loại thuốc đã gây dị ứng; thận trọng khi sử dụng mỹ phẩm, lựa chọn sử dụng mỹ phẩm phù hợp; phải đeo khẩu trang và mặc quần áo bảo hộ lao động khi tiếp xúc với môi trường có nhiều hóa chất độc hại...
Nổi mề đay do lạnh là một trong những bệnh mẩn ngứa dị ứng do tiếp xúc hoặc thay đổi nhiệt độ đột ngột. Người bệnh cần tránh tiếp xúc với không khí lạnh để đề phòng phản ứng toàn thân nặng dẫn đến ngất, sốc, thậm chí tử vong. Ngoài ra, khi có các triệu chứng như khó thở, sưng cổ họng, chóng mặt cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và can thiệp kịp thời.