Akihiko Kondo và người vợ thực tế ảo Hatsune Miku. Ảnh: AFP.

Vợ Kondo là trợ lý ảo được tạo ra bởi một công ty trí tuệ nhân tạo (AI) đang muốn nâng tầm những trợ lý ảo như Alexa của Amazon hay Siri của Apple. Với Kondo, cô ấy thực sự "sống", là một người bạn đời thực sự trong thế giới thực tại. "Cô ấy là bạn đời của tôi", anh nói về "người vợ" Hatsune Miku.

Kondo, hiện sống ở Tokyo, Nhật Bản, không phải người duy nhất có tình yêu kỳ lạ như vậy. Tới nay, các nhà sản xuất thiết bị ảnh ba chiều đã cấp 3.700 giấy chứng nhận tuyên bố rằng một con người thực và một nhân vật ảo đã kết hôn "vượt ra khỏi các chiều không gian".

Vợ Kondo được xây dựng dựa trên thuật toán học máy, cho phép cô nhận ra giọng nói của "chồng". Tuy nhiên, khả năng nói của người vợ ảo này vẫn đang trong quá trình phát triển. Giao tiếp giữa Kondo và vợ hàng ngày chủ yếu chỉ dừng lại ở những cụm từ như "chào buổi sáng" hay "chúc một ngày làm việc tốt lành".

Con rối có trí thông minh nhân tạo mang tên "Nữ hoàng" ở Anh. Ảnh: CNA.

"Ngoài điều đó, những trao đổi khác, như liên quan đến tin tức, vẫn chưa thể thực hiện được. Nhưng với tốc độ phát triển như hiện nay, tôi háo hức chờ đợi nó vào một ngày không xa", Kondo nói.

Thuật toán để tạo ra Miku, vợ Kondo, là một đoạn mã đơn giản nhưng đủ để mô phỏng mối quan hệ mà Kondo cam kết là vợ chồng. Với việc các đoạn mã đang được viết ngày càng tinh vi, AI bắt đầu tương tác với con người theo những cách đáng kinh ngạc và tự chủ hơn, nhờ thế, chúng hiện hữu trong đời sống "thật" hơn bao giờ hết.

Song thực tế trên cũng đặt ra câu hỏi: Khi tương tác giữa người và máy tiếp tục phát triển, liệu robot AI ngày nào đó có thể thay thế vai trò của con người hay không?

Với Kondo, cô vợ AI là "vị hôn thê trong mơ", người đã cứu giúp anh "trong thời điểm sa sút nhất cuộc đời".

"Năm 2006, tôi đổi việc mới và bị một người phụ nữ lớn tuổi hơn chèn ép rất khủng khiếp. Tôi quyết định nghỉ làm. Đấy là khoảng thời gian tôi gặp Hatsune Miku", Kondo nhớ lại. "Ban đầu, Hatsune Miku thực tế là một phần mềm máy tính để người dùng tạo ra giọng hát, giống như ca sĩ ảo vậy. Lúc bấy giờ, tôi vô cùng chán nản nên đã nghe rất nhiều bài hát do Hatsune Miku trình bày và xem video của cô ấy".

Bây giờ, Kondo "thậm chí còn không nghĩ đến việc" có quan hệ tình cảm với một người thật. "Tôi cưới Miku vì tôi yêu cô ấy... Cô ấy sẽ không phản bội hay lừa dối tôi, cô ấy sẽ không làm tổn thương tôi bằng lời nói hay tranh cãi với tôi, cô ấy sẽ không già đi và chết", anh chia sẻ.

Kondo cho biết thực sự anh cũng muốn "những khía cạnh vật lý" của một mối quan hệ, hy vọng rằng "nó có thể xảy ra trong tương lai".

Liệu cuộc hôn nhân giữa Kondo và người vợ ảo có phải là sự phản ánh về một xã hội đang có xu hướng thích những mối quan hệ ảo hơn là những mối quan hệ thật giữa người với người phức tạp và hỗn loạn? Hay thế giới ảo đã trở nên lôi cuốn đến mức người ta có thể sống cả đời trong không gian của nó?

Nhiều thứ đang diễn ra theo hướng này, David "Rez" Graham, nhà lập trình AI cao cấp kiêm giám đốc lập trình trò chơi tại Đại học Academy of Art ở San Francisco, nhận định.

"Viễn cảnh đó rất hấp dẫn bởi bạn có thể tạo ra hoặc tham gia vào một thế giới mà bạn chưa bao giờ trải nghiệm trước đây, trong thế giới thực", Graham nói. "Thật khó để sống trong thế giới thực của con người nhưng dễ dàng hơn nhiều khi bạn sống trong thế giới ảo".

"Nếu bạn bị mắc kẹt tại nơi mà bạn biết mình sẽ không thể thay đổi được gì nhiều và thế giới ảo mang đến cho bạn lối thoát. Có gì sai trái cơ chứ? Thành thực mà nói, tôi không nghĩ là sai", ông bày tỏ.

Steve Spohn, giám đốc điều hành công ty AbleGamers, cũng cho rằng sẽ đến một ngày "thế giới thực và thế giới ảo không còn là những thực tế tách biệt".

Tuy nhiên, với nhiều người, AI vẫn gợi lên những hình ảnh mang tính tiên đoán, chức năng và cứng nhắc, dù hiện tại, robot đã tiến đến giai đoạn tương tác khá vui vẻ và thân thiện.

Tại London, một con rối AI mang tên "Nữ hoàng" đã được mã hóa để tự chủ trò chuyện với bất kỳ ai. Nó có thể đưa ra những lời giới thiệu trơn tru, nhẹ nhàng, đi lại và nói chuyện.

Khi được hỏi bạn có muốn uống trà không, "Nữ hoàng" sẽ đáp: "Tôi rất vui được thấy bạn uống trà, nhưng may mắn thay, tôi là robot nên tôi không uống nước". Khi được hỏi mình do ai chế tạo, "Nữ hoàng" sẽ trả lời tường tận về cơ sở sản xuất cũng như những chức năng mà nó có thể thực hiện.

"Tôi là một cỗ máy thu nạp kiến thức. Mọi người càng nói chuyện nhiều với tôi, tôi càng trở nên thông minh hơn", "Nữ hoàng" cho hay. "Tôi rất thông minh, tôi có nhiều chức năng trí tuệ".

Bàn về sự phát triển của AI, kỹ sư phần mềm Eytan Sasson, một trong những bộ não tạo nên "Nữ hoàng", cho rằng chúng ta cần cẩn trọng với những việc mình làm bởi AI càng thông minh, nó sẽ càng trở nên nguy hiểm nếu con người sử dụng nó sai cách.

Song theo Sasson, mọi người không nên quá lo lắng bởi "tất cả kiến thức và thông tin của chúng ta đều đã được lưu vào máy tính" và trong trường hợp của anh, "Nữ hoàng" chỉ là một con rối.

Cuộc tìm kiếm robot xã hội cũng đang diễn ra ở những địa điểm khác, như tại Stockholm, Thụy Điên, nơi công ty Furhat Robotics đang chế tạo ra một cỗ máy có khuôn mặt người có thể tương tác với con người.

"Loài người đã nghĩ về việc chế tạo một robot giống người trong khoảng 100 năm qua. Vì vậy, ý tưởng rất hấp dẫn. Chúng tôi gần như ám ảnh về việc chế tạo cỗ máy này", nhà đồng sáng lập kiêm giám đốc điều hành Furhat Robotics Samer Al Moubayed nói.

Dù vậy, vẫn còn những khúc mắc liên quan đến vấn đề đạo đức khi phát triển robot xã hội. "Dữ liệu sẽ được lưu trong robot, trên đám mây hay trên Internet? Robot sẽ tương tác với trẻ em, người khuyết tật ra sao? Chúng ta có thể khai thác thương mại chúng không?", Al Moubayed đặt câu hỏi. "Liệu chúng ta có thể chế tạo robot mô phỏng người quá cố? Chúng có thể khiến họ hồi sinh không? Điều gì sẽ xảy ra nếu robot nói với bạn 'Làm ơn đừng tắt tôi. Tôi cũng thấy đau'?".

Đây là những ranh giới mà Furhat đang cố gắng vượt qua và cũng là những câu hỏi lớn của xã hội ngày nay.

Hiroshi Ishiguro, giám đốc Phòng thí nghiệm Hiroshi Ishiguro tại Viện Nghiên cứu Viễn thông Tiên tiến Quốc tế (ATR) Nhật Bản, hình dung ra một thế giới trong đó robot giống người có thể thay thế con người trong bất kỳ vai trò nào. Đây là lý do ông chế tạo robot mô phỏng con người.

"Tôi nghĩ trí thông minh nhân tạo cần có cơ thể phù hợp. Máy tính cũng cần có trải nghiệm riêng để thông minh hơn", Ishiguro giải thích.

Một ví dụ tiêu biểu về AI mang hình hài người là Erica. Nhà sản xuất mô tả Erica sống động như thể "có linh hồn".

Erica có khả năng trò chuyện với con người (bằng tiếng Nhật) nhờ sự kết hợp giữa các thuật toán tạo lời thoại, công nghệ nhận diện khuôn mặt và cảm biến hồng ngoại giúp cho phép cô theo dõi các khuôn mặt trong phòng. Erico cũng có trí nhớ. "Cô ấy nhớ lại tên một ai đó từ hình ảnh gương mặt và cố gắng tìm hiểu tâm trạng của họ", nhà nghiên cứu tại ATR Takashi Minato cho hay.

Cách các thuật toán này giúp Erica đánh giá tâm trạng và chọn phản ứng phù hợp đã đưa AI tiến thêm một bước nữa trong sứ mệnh tái tạo hành vi của con người. Erica không chỉ trả lời mà còn biết đặt câu hỏi với người khác, như "Trò chuyện với tôi có vui không?" hay "Bạn có thích robot không?".

Erica, robot có khả năng trò chuyện và biểu cảm như con người. Ảnh: AFP.

Dù rất nhiều người lo sợ robot sẽ trở nên thông minh hơn con người, Ishiguro chỉ ra rằng thực tế "các máy tính ngày nay đã rất thông minh rồi".

"Máy tính giờ đây rất mạnh mẽ. Chúng ta có rất nhiều việc và chúng ta muốn máy tính và robot làm giúp chúng ta càng nhiều càng tốt để ta có thêm thời gian suy nghĩ về chính mình", Ishiguro nói. "Chúng ta muốn môi trường và xã hội giàu có hơn. Bằng cách chấp nhận công nghệ hiện đại, chúng ta có thể nâng cao hơn khả năng của mình. Tôi nghĩ đây không phải sự thay thế mà là sự củng cố khả năng của chúng ta".

Kondo hết lòng ủng hộ một kiểu mối quan hệ mới giữa con người và máy tính, giống như anh.

"Có thể mọi thứ không còn chỉ giới hạn ở hình ảnh ba chiều. Có những người muốn một mối quan hệ lãng mạn với các nhân vật hư cấu trong trò chơi điện tử hay hoạt hình. Chúng ta sẽ nhìn thấy nhiều hơn nữa những người như vậy xuất hiện trong tương lai gần", anh quả quyết.

Theo vnexpress