Hàng triệu học sinh Uganda đã trở lại trường học sau gần 2 năm tạm dừng do Covid-19, kết thúc đợt đóng cửa trường học lâu nhất thế giới. Trường học ở đất nước Trung Phi này đã đóng cửa khi Covid-19 quét qua Uganda và nhiều nơi trên thế giới vào tháng 3/2020.

Sau 83 tuần đóng cửa, học sinh vui mừng trở lại trường, chào hỏi thầy cô và bạn bè. Nawilah Senkungu (10 tuổi), học sinh trường Tiểu học Nakasero ở Kampala, cho biết: "Được đi học lại khiến em thấy rất vui, em rất nhớ thầy cô, bạn bè và trường lớp". Tuy nhiên, việc trường học mở cửa lại không hẳn là niềm vui với tất cả học sinh.

Không thể đến trường vì sinh con, mưu sinh

Trong khi Rachael Nalwanga, một nữ sinh 16 tuổi rất vui mừng khi được trở lại trường để thực hiện ước mơ trở thành kế toán, thì Fridah Namuganza, 18 tuổi, bạn của Rachael phải làm phục vụ ở nhà hàng để kiếm tiền. Câu chuyện về Rachael và Fridah, một được đi học và một phải bỏ học, cũng là thực tế của hàng triệu học sinh Uganda khác khi trường học mở cửa trở lại.

Fridah yêu thích môn Sinh và Hóa. Cô gái nhỏ ước mơ trở thành bác sĩ nhưng đành chôn vùi mơ ước và tìm việc làm để giúp đỡ gia đình. Hiện Fridah lo sợ khi nghĩ về tương lai của mình. "Em rất lo cho bản thân. Nếu không đi học, em có thể bị dụ dỗ vào các mối quan hệ. Trong khi em phải ở đây làm việc, bạn bè em đang đi học hoặc chuẩn bị đi học. Ý nghĩ đó khiến em mất hết năng lượng, thấy tuyệt vọng và buồn bực".

Sara Nakafero, một bé gái 16 tuổi khác ở thị trấn Kayunga, cách thủ đô Kampala 65 km về phía Đông Bắc, đã không thể trở lại trường vì bị một người đàn ông dụ dỗ và mang thai khi trường học đóng cửa. Sara cảm thấy buồn chán và bế tắc khi ở nhà, thậm chí còn thường xuyên khóc khi mang thai. Hiện cô chỉ ở nhà với con sơ sinh 3 tháng tuổi và không đi ra ngoài vì lời ra tiếng vào từ hàng xóm. "Mọi người nhìn chằm chằm vào em. Bất cứ khi nào em đi bộ quanh nhà hay đi tiêm chủng, mọi người đều hỏi đứa bé có thực sự là con của em không. Em cảm thấy rất xấu hổ và giận".

Ác mộng với người nghèo

Với một số phụ huynh, việc con cái trở lại trường học khiến gia đình thêm khó khăn, bởi trước đó, họ bị tổn thất kinh tế trong thời gian giới nghiêm và phong tỏa của đại dịch. Everyln Nyakato, 42 tuổi, một bà mẹ đơn thân làm ở thẩm mỹ viện, cho biết cô lo lắng về việc trang trải học phí và các chi phí học tập khác của con. "Ngay cả trước khi Covid-19 bùng phát, tôi đã phải chật vật để đóng học phí. Từ khi đại dịch xảy ra, tôi không thể làm việc vì chính phủ đóng cửa các cơ sở kinh doanh của chúng tôi. Tôi biết không chỉ bản thân ở trong hoàn cảnh này, đó là một cơn ác mộng đối với chúng tôi, đặc biệt là những người nghèo".

Bộ trưởng Giáo dục Uganda John Muyingo cho biết, tất cả học sinh tiểu học và trung học sẽ tiếp tục học các lớp. Các trường học đã thực hiện hướng dẫn và quy trình hoạt động tiêu chuẩn để đảm bảo an toàn cho trẻ em khi trở lại trường. Các biện pháp xử phạt cũng được đưa ra để tránh việc không tuân thủ. Ngoài ra, bất kỳ trường học nào yêu cầu đóng học phí cao hơn mức trước đại dịch sẽ bị xử phạt.

Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) cho biết, việc trường học ở Uganda đóng cửa 83 tuần ảnh hưởng đến ít nhất 10 triệu học sinh tiểu học và trung học tại quốc gia này. Theo tổ chức từ thiện Save the Children, học sinh sẽ gặp khó khăn sau thời gian nghỉ dài và cảnh báo về tỷ lệ bỏ học cao trong các tuần tới nếu không có những nỗ lực đặc biệt để giúp các em thích nghi. Trong khi đó, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) cũng cho rằng, việc đóng cửa trường học quá lâu, tác động xấu đến trẻ em Uganda. Theo ông Munir Safieldin, đại diện UNICEF ở Uganda, hàng triệu trẻ em có nguy cơ mất quyền học hành. Ông trích dẫn một dự báo của cơ quan lập kế hoạch tiểu bang rằng khoảng 5 triệu học sinh sẽ không bao giờ trở lại trường học.

Kim Ngọc