Ellen sinh ra ở Dunstable, bang Massachusetts, là con gái độc nhất trong một gia đình rất trọng giáo dục. Năm 1859, gia đình bà chuyển đến Westford và bà theo học tại Học viện Westford. Bà sử dụng cùng lúc cả tiếng Pháp và tiếng Đức. Nhờ khả năng ngôn ngữ ấn tượng, bà được mời đi làm gia sư từ sớm và sử dụng thu nhập kiếm được từ việc đi dạy để trả một phần tiền học của mình.
Ellen Swallow Richards khi còn nhỏ
Tháng 9/1868, Ellen vào học tại Cao đẳng Vassar, được xếp vào nhóm học sinh đặc biệt, rồi tốt nghiệp năm 1870 với bằng Cử nhân. Sau đó, bà tiếp tục lấy bằng Thạc sĩ Nghệ thuật với luận án về phân tích hóa học quặng sắt. Ellen cũng là người phụ nữ đầu tiên được nhận vào Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT), dù tập đoàn MIT đã nói "việc nhập học của cô ấy không tạo tiền lệ cho việc nhận sinh viên nữ nói chung". Năm 1873, bà nhận bằng Cử nhân Khoa học từ MIT.
Năm 1875, Ellen kết hôn với Robert H. Richards, Chủ tịch Khoa Kỹ thuật Mỏ tại MIT. Với sự hỗ trợ của chồng, bà vẫn gắn bó với MIT, tình nguyện phục vụ và đóng góp 1.000 USD/năm cho "Phòng thí nghiệm của phụ nữ", một chương trình chuyên đào tạo và cung cấp đồ dùng thí nghiệm cho các nữ sinh viên và giáo viên nghiên cứu hoá học, khoáng vật học. Trong khoảng thời gian này, bà đã hoàn thành nhiều dự án lớn, tiêu biểu như việc nghiên cứu chất lượng không khí và nước của Mỹ. Chính quyền bang Massachusetts từ đây đã thiết lập các tiêu chuẩn chất lượng nước đầu tiên ở Mỹ, đồng thời cho xây dựng nhà máy xử lý nước thải hiện đại đầu tiên tại quốc gia này.
Ellen cùng chồng là Robert Richards năm 1904
Ngoài việc nghiên cứu, Ellen cũng đặc biệt quan tâm đến môi trường sống của các hộ gia đình. Vì phụ nữ chịu toàn bộ trách nhiệm chăm lo cho gia đình ở thời điểm đó, nên bà cảm thấy tất cả phụ nữ nên được giáo dục ít nhiều về khoa học. Bà đã viết một số cuốn sách hướng dẫn khoa học cơ bản trong gia đình và đây cũng trở thành tiền đề cho đạo luật về an toàn thực phẩm của bang Massachusetts.
Bên cạnh đó, Ellen còn phát động nhiều phong trào giáo dục và chăm sóc cho phụ nữ và trẻ em, một trong số những phong trào đó là Chương trình Bữa trưa tại Trường Công lập Hoa Kỳ, nhằm cung cấp các bữa ăn dinh dưỡng với giá thành thấp cho những trẻ em thường không có ăn. Chương trình dần lan rộng ra toàn quốc và vào năm 1946, Tổng thống Harry Truman đã ký thành luật Chương trình Bữa trưa Học đường Quốc gia.
Dinh thự của Ellen tại Boston, Hoa Kỳ
Ellen qua đời ngày 30/3/1911 tại nhà riêng và được chôn cất tại nghĩa trang gia đình ở Gardiner, Maine. Ngôi nhà của bà sau đó được chỉ định là Di tích Lịch sử Quốc gia Hoa Kỳ vào năm 1992. Năm 1993, tên của bà được đưa vào Đại sảnh Danh vọng Phụ nữ Hoa Kỳ.
| "Lao động là phương thuốc tối thượng cho mọi loại bệnh tật và một người yêu thích lao động sẽ không bao giờ thấy buồn", Ellen Swallow Richards. |
Thiên Ánh (tổng hợp)