Bài học từ việc quản lý dân cư bằng công nghệ tại Singapore

Singapore là một trong những quốc gia đi đầu châu Á về phát triển năng lực quốc gia trong kỷ nguyên số, với sáng kiến "Quốc gia thông minh" (Smart Nation) được khởi động từ năm 2014, khuyến khích sử dụng công nghệ và đổi mới kỹ thuật số để thúc đẩy tính bền vững và bảo đảm tất cả thành phần xã hội đều có thể hưởng lợi từ các giải pháp công nghệ.

Để thực hiện sáng kiến này, Chính phủ Singapore đã xác định hàng loạt dự án chiến lược quốc gia, một trong số đó là Hệ thống nhận dạng kỹ thuật số quốc gia (NDI), một cơ sở dữ liệu thống nhất lưu giữ thông tin công dân, được tích hợp với các hệ thống của chính phủ, cho phép các cơ quan, doanh nghiệp và công dân dễ dàng truy cập và tương tác.

Tại Singapore, Thẻ căn cước đăng ký quốc gia (NRIC) là loại giấy tờ nhận dạng bắt buộc được cấp cho công dân và thường trú nhân (PR). Mọi người phải đăng ký NRIC trong vòng một năm sau khi đủ 15 tuổi hoặc khi trở thành công dân hay thường trú nhân của Singapore. NRIC phải đăng ký lại đối với những người ở độ tuổi 30-55, trừ khi người đó đã được cấp NRIC trong vòng 10 năm trước độ tuổi đăng ký lại.

NRIC có hai màu chính là màu hồng và màu xanh. Màu hồng dành cho công dân Singapore và màu xanh lam dành cho thường trú nhân. Mỗi thẻ có một số NRIC (số thẻ định danh), là một bộ 9 chữ số và chữ cái duy nhất được cấp cho mỗi công dân hoặc PR. Dữ liệu sinh trắc học được thu thập trong quá trình đăng ký thẻ, bao gồm dấu ngón tay cái bên trái và bên phải của người đó cũng như hình ảnh mống mắt.

Cơ quan chính phủ chịu trách nhiệm về đăng ký và cấp NRIC là Cơ quan Kiểm soát nhập cư (ICA) trực thuộc Bộ Nội vụ Singapore. Bất kỳ thay đổi hoặc sai sót nào trong thông tin trên thẻ (ngoài việc thay đổi địa chỉ) phải được báo cáo trong vòng 28 ngày cho Cơ quan Kiểm soát nhập cư để thay thẻ. Việc thay đổi địa chỉ không đòi hỏi phải thay thẻ, nhưng phải được báo cáo trong vòng 28 ngày cho cơ quan trên hoặc cảnh sát khu vực.

Kể từ đại dịch COVID-19 bùng phát tại Singapore, tất cả việc thay đổi địa chỉ NRIC được thực hiện trực tuyến, mang lại lợi ích cho cư dân địa phương đang bị cách ly, bị sốt hoặc có giấy chứng nhận y tế về biểu hiện bệnh và để giảm thiểu sự lây lan virus ở những nơi công cộng. Hình dán hiển thị địa chỉ mới sẽ được in và dán đè lên địa chỉ cũ trên thẻ.

Kể từ năm 2008, người nước ngoài cư trú tại Singapore bằng thẻ dài hạn (LTP) được cấp thẻ màu xanh lá cây, thay thế thẻ dán giấy màu xanh lá cây được phát hành trước đó. Không giống như NRIC, tất cả những người sinh sống, làm việc hay học tập, thăm nom dài hạn ở Singapore bất kể độ tuổi nào đều phải đăng ký thẻ LTP.

Việc lấy dấu vân tay là tùy chọn đối với những người từ 6 đến 14 tuổi và không áp dụng cho trẻ em dưới 5 tuổi. Thẻ dài hạn cho những người làm việc tại Singapore và thẻ cho các thành viên gia đình của người có thẻ làm việc được Bộ Nhân lực Singapore (MOM) cấp, trong khi thẻ của sinh viên và các thẻ thăm dài hạn khác được Cơ quan Kiểm soát nhập cư cấp.

Ngoài việc được sử dụng làm giấy tờ tùy thân và bằng chứng về tình trạng nhập cư tại Singapore, thẻ LTP còn hỗ trợ việc đi lại đến Singapore và đóng vai trò như thị thực cho người có thẻ. Thẻ được cấp có thời hạn sử dụng, với điều kiện chủ thẻ phải có hộ chiếu hợp lệ. Người nước ngoài sở hữu thẻ LTP được nhận dạng duy nhất bằng "Số nhận dạng nước ngoài" (FIN) có định dạng tương tự như số NRIC.

FIN có thể chuyển đổi giữa các loại thẻ và có giá trị suốt đời, cho đến khi người nước ngoài có quốc tịch Singapore hoặc PR và có số NRIC. Cấu trúc của số NRIC/FIN là @xxxxxxx#, trong đó, @  là các chữ cái S, T, F, hoặc G, phụ thuộc vào địa vị của người giữ thẻ.

Cụ thể, công dân Singapore và thường trú nhân sinh trước ngày 1/1/2000 được gán ký tự "S". Công dân Singapore và thường trú nhân sinh vào hoặc sau ngày 1/1/2000 được gán ký tự "T". Người nước ngoài được cấp thẻ dài hạn trước ngày 1/1/2000 được gán ký tự "F". Người nước ngoài được cấp thẻ dài hạn vào hoặc sau ngày 1/1/2000 được gán ký tự "G"

Công dân Singapore và thường trú nhân sinh vào hoặc sau ngày 1/1/1968 được cấp số NRIC bắt đầu bằng năm sinh của họ, ví dụ: S71xxxxx # cho người sinh năm 1971 và T02xxxxx # cho người sinh năm 2002. FIN cho người nước ngoài sở hữu thẻ dài hạn được chỉ định ngẫu nhiên và không liên quan đến năm sinh hoặc năm cấp của chủ sở hữu theo bất kỳ cách nào.

Chủ sở hữu NRIC chịu trách nhiệm bảo quản thẻ nhưng không bắt buộc phải mang thẻ bên người. Các lĩnh vực sẽ yêu cầu xác minh NRIC bao gồm hộ chiếu (nhân viên xuất nhập cảnh), điểm bỏ phiếu (nhân viên cảnh sát) và những người đang thực hiện nghĩa vụ quốc gia trong Lực lượng Vũ trang Singapore, lực lượng cảnh sát và lực lượng dân phòng. Mặc dù vậy, nếu không thể xuất trình được giấy tờ tùy thân, cảnh sát có thể bắt giữ những cá nhân đáng ngờ cho đến khi nhận dạng được trực tiếp hoặc qua người ủy quyền.

NRIC là thẻ định dạng vĩnh viễn và không thể thay thế, được Chính phủ Singapore cấp cho mỗi công dân và thường trú nhân của nước này nhằm mục đích quản lý hành chính công và tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch giữa người dân và chính phủ. Nó được sử dụng trong tất cả các dịch vụ công của chính phủ, trong các giao dịch tại ngân hàng… mà không cần đến quá nhiều giấy tờ vì mã số định danh này được đăng tải trên tất cả các hệ thống cơ quan dịch vụ công của Singapore.

Trong thời kỳ dịch bệnh COVID-19, thẻ NRIC/FIN là một trong những công cụ được sử dụng thường xuyên khi người dân đến bất kỳ địa điểm nào. Tại đây, họ phải quét mã vạch in trên thẻ. Điều này giúp truy vết rất nhanh những người liên quan đến các trường hợp nhiễm virus SARS-CoV-2 gây bệnh.

Có thể nói việc sử dụng NRIC và FIN tại Singapore là rất hiệu quả. Tuy nhiên, cũng có những lo ngại về vấn đề bảo mật. Trong nhiều năm, số NRIC/FIN đã được cả chính phủ và các tổ chức thương mại sử dụng như một sự nhận dạng rõ ràng và "gọn gàng" cho người Singapore và những người sinh sống, làm việc và học tập dài hạn tại đây. Số NRIC/FIN đầy đủ đã được liệt kê để xác định người chiến thắng trong các đợt rút thăm may mắn. Hay bạn có thể mượn sách từ Thư viện quốc gia chỉ bằng cách quét mã vạch trên thẻ NRIC/FIN của người mượn tại các quầy sách tự phục vụ mà không cần xác thực thêm. Những trường hợp như vậy đã dẫn đến câu hỏi về khả năng gian lận và đánh cắp danh tính.

Trước những lo ngại đó, tháng 9/2018, Ủy ban Bảo vệ dữ liệu cá nhân Singapore đã đưa ra hướng dẫn về bảo mật quyền riêng tư chặt chẽ hơn nhằm ngăn chặn việc thu thập và lưu trữ số NRIC/FIN bừa bãi. Ủy ban này cũng khuyến khích các cơ quan, tổ chức phát triển các phương pháp thay thế để xác định và xác minh danh tính các cá nhân. Hiện trên nhiều giấy tờ, hóa đơn… chỉ 3 hoặc 4 chữ số cuối cùng của NRIC và các chữ cái được hiển thị công khai.

Theo Vietnamplus