Ngày 17/8, các nhóm tay súng Taliban đã giành toàn quyền kiểm soát Afghanistan. Họ di chuyển thành từng nhóm, dùng xe cảnh sát tuần tra khắp thủ đô Kabul. Họ tịch thu vũ khí, phương tiện từng thuộc về phe chính phủ, đồng thời kêu gọi các doanh nghiệp hoạt động trở lại.
Tại sân bay quốc tế ở Kabul, tình trạng hỗn loạn vẫn tiếp diễn, khiến quân đội phải dùng súng và máy bay trực thăng để giải phóng đường băng. Nhiều người thậm chí còn bỏ mạng khi bám càng máy bay để chạy trốn trong vô vọng.
Cũng có nhiều người hiểu rằng họ không còn cơ hội chạy trốn nữa. Họ đang cân nhắc về việc đi trú ẩn, hay thích nghi dần với một cuộc sống dưới sự cai trị hà khắc của Taliban, theo Guardian.
Phụ nữ dưới thời Taliban
Nhiều nhà báo ở thủ đô Kabul cho biết họ bị Taliban đến khám xét nhà riêng. Một nữ nhà báo đang lẩn trốn chia sẻ: “Không ai ủng hộ các nữ nhà báo tại Afghanistan. Chúng tôi sợ hãi. Nếu tìm thấy, họ chắc chắn sẽ giết chúng tôi”.
“Một điều nữa cần phải nói đến: Ngay cả khi chúng tôi được sống, họ cũng không cho chúng tôi làm việc. Đây là một thách thức khi là phụ nữ sống một mình tại Afghanistan”, người này cho biết.
Ở nhà riêng, phụ nữ Afghanistan có thể bị đánh đập vì không che kín thân thể và khuôn mặt. Khi ra ngoài mà không có đàn ông đi kèm, họ cũng có nguy cơ bị tấn công.
Gần đây, truyền thông cũng đưa tin việc các chiến binh Taliban cưỡng ép hôn nhân, sau khi tiếp quản nhiều vùng của Afghanistan.
Hayat, một thanh niên 24 tuổi, quyết định ra ngoài để chứng kiến sự thay đổi dưới thời Taliban. Anh cho biết: “Trên đường không hề có phụ nữ. Phụ nữ chỉ dám ngồi trong xe hơi, không để lộ đầu tóc ra ngoài”.
Phụ nữ Afghanistan mặc áo khoác burqas và che mặt. Ảnh: New York Times.
Anh Hayat nhận xét: “Thay đổi tích cực duy nhất là không có tắc nghẽn giao thông. Nhưng tôi không cảm thấy an toàn và tôi luôn nghĩ họ sẽ bắn tôi”.
Các thủ lĩnh của Taliban chưa đưa ra những quy định mới đối với cư dân ở thủ đô Kabul. Song một nhà thờ Hồi giáo ở phía tây thành phố đã thông báo qua loa phóng thanh rằng phụ nữ nên mặc áo khoác burqas và khăn trùm đầu khi ra ngoài.
Ở một khu vực khác của thành phố, các tay súng đang áp đặt những quy định khắc nghiệt. Họ sẵn sàng xô đẩy, hành hung những người phụ nữ không mặc áo khoác burqas và che mặt. Nhiều phụ nữ phải tìm kiếm những loại quần áo mà Taliban yêu cầu họ mặc.
“Đối với tôi, áo burqas luôn là biểu tượng của chế độ nô lệ. Bạn giống như một con chim bị mắc kẹt trong lồng, tôi chưa từng tưởng tượng việc phải mặc như vậy. Nhưng giờ đây, tôi phải làm thế nếu muốn sống sót”, một phụ nữ tên Negin nói.
Afghanistan dần thay đổi
Hình ảnh và video trên truyền thông đang phản ánh rõ nét những thay đổi ở Afghanistan. Trước đây, tivi được chiếu tin tức, các vở diễn opera của Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ. Giờ đây, người xem chỉ thấy các chương trình tôn giáo kéo dài nhiều giờ đồng hồ và không có cả quảng cáo.
Trong ngày đầu tiên Taliban giành toàn quyền kiểm soát, đường phố tại thủ đô Kabul không còn hình bóng của những người phụ nữ.
Hầu hết doanh nghiệp đã đóng cửa, bất chấp lời kêu gọi của Taliban. Chỉ một số tiệm bánh ngọt, cửa hàng tạp hóa và nhà hàng còn hoạt động để phục vụ nhu cầu sinh tồn của người dân.
Lúc này, Taliban liên tục củng cố lại lực lượng. Họ chia nhóm để tuần tra, tịch thu vũ khí từ các nhân viên an ninh còn sót lại. Họ ăn mừng chiến thắng bằng cách diễu hành bên ngoài tòa nhà của đại sứ quán Mỹ, nay đã bỏ hoang.
Các tay súng Taliban trên đường phố của thủ đô Kabul. Ảnh: New York Times.
Các thủ lĩnh của Taliban như muốn chứng tỏ năng lực điều hành đất nước. Họ đến thăm công ty điện lực quốc gia và các bệnh viện. Trong bài đăng Facebook, Taliban còn bày tỏ thiện chí với Bộ trưởng Y tế Waheed Majrooh, một thành viên nội các không bỏ trốn cùng Tổng thống Ashraf Ghani.
Cụ thể, Taliban đề nghị ông Majrooh tiếp tục đảm nhận chức vụ của mình trong chính quyền mới. Dường như chấp nhận, ông Majrooh viết lại: “Chúa đã ban cho tôi niềm tự hào khi tôi được phục vụ trong ngành y tế, cho người dân và cho đất nước của tôi. Tôi sẽ cố gắng hết sức”.
Cựu Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai và ông Abdullah Abdullah cùng xuất hiện trong một đoạn video. Họ nói họ đang nỗ lực cho quá trình chuyển giao quyền lực trong hòa bình.
Suhail Shaheen, phát ngôn viên của phía Taliban, đã kêu gọi người dân ở lại và tái thiết đất nước. “Đất nước chúng tôi cần họ. Đây cũng là đất nước của họ, của tất cả người Afghanistan”, ông Shaheen tuyên bố.
Ông Shaheen cũng đảm bảo rằng Taliban sẽ không gây ra mối đe dọa nào đến tính mạng của người dân. “Chúng tôi đảm bảo với họ rằng không có rủi ro nào đối với tính mạng, tài sản và danh dự của họ”, đại diện phía Taliban cho biết.
Song người dân Afghanistan không thể tin tưởng những lời hứa ấy. Họ biết rằng Taliban gần đây đã thực hiện nhiều vụ giết người để trả thù, chưa kể đến những hành động tàn bạo khác như thảm sát hàng loạt binh sĩ chính phủ đã đầu hàng.
Theo Zing