Những tác phẩm phản ánh đại dịch Covid-19 và về người da màu giành Giải Pulitzer 2021

Giải Pulitzer báo chí

Hãng tin Reuters và báo Minneapolis Star Tribune nhận giải thưởng Pulitzer cho các tuyến bài về bất bình đẳng sắc tộc trong chính sách của Mỹ. Star Tribune đã giành được giải thưởng Pulitzer năm 2021 nhờ đưa tin "khẩn cấp, có thẩm quyền và sắc thái" về vụ sát hại George Floyd dưới bàn tay của cảnh sát vào tháng 5 năm ngoái, trong khi Reuters chia sẻ giải thưởng cho báo cáo giải trình.

Hội đồng đã vinh danh các phóng viên Reuters là Andrew Chung, Lawrence Hurley, Andrea Januta, Jaimi Dowdell và Jackie Botts về "phân tích dữ liệu tiên phong" trong loạt phim Shielded, cho thấy "quyền miễn trừ đủ điều kiện" đã che chắn cho những cảnh sát khỏi bị khởi tố. Tổng biên tập Reuters Alessandra Galloni cho biết, loạt bài đã định hình cuộc tranh luận về cách cải cách chính sách của Mỹ. 

"Trong một năm hỗn loạn phản đối về việc cảnh sát giết người Mỹ da đen, Shielded là một tác phẩm có ý nghĩa đạo đức to lớn về vấn đề nan giải mà nền dân chủ hùng mạnh nhất thế giới phải đối mặt, di sản của bất công chủng tộc", bà Galloni nói.

Trong khi đó, tờ The New York Times và The Atlantic được trao giải Pulitzer cho các tuyến bài về đại dịch. Báo The New York Times thắng ở hạng mục Dịch vụ công vì "dũng cảm, dự báo trước và thông tin rộng rãi về đại dịch, phơi bày sự bất bình đẳng về chủng tộc và kinh tế".

Nhóm của Reuters đã chia sẻ giải thưởng thể loại tin báo cáo với Ed Yong của The Atlantic, người được hội đồng khen ngợi vì "một loạt các thông tin rõ ràng, dứt khoát về đại dịch Covid-19". Nữ nhà báo y tế Helen Branswell, Sharon Begley cùng nam đồng nghiệp Andrew Joseph của báo Stat cũng được vinh danh vì đã đưa tin trước về sự xuất hiện của Covid-19.

Hội đồng giải thưởng Pulitzer cũng công bố nhiều giải thưởng dành cho việc đưa tin về chính trị và phong trào biểu tình toàn cầu nổ ra sau khi Floyd bị giết: Hai nữ nhà báo Margie Mason và Robin McDowell của Associated Press (AP) đã giành được giải thưởng nhiếp ảnh tin tức nóng hổi cho những hình ảnh về các cuộc biểu tình, trong khi Robert Greene của Los Angeles Times giành giải cho bài xã luận về việc cải tạo các nhà tù và hoàn lương.

Giải đưa tin quốc gia được trao cho nhóm tác giả thuộc các tổ chức The Marshall Project, AL.com, IndyStar và Invisible Institute cho tuyến thông tin về những hệ lụy do chó của cảnh sát gây ra.

Nhà báo nữ Kathleen McGrory và Neil Bedi của tờ Tampa Bay Times đã giành giải Đưa tin địa phương cho tuyến thông tin về một cảnh sát trưởng đã dựng nên một hệ thống hoạt động tình báo bí mật.

Trang mạng BuzzFeed News giành giải đưa tin quốc tế cho tuyến thông tin về một cơ sở hạ tầng của Chính phủ Trung Quốc liên quan tới người Hồi giáo.

Hội đồng giải thưởng cũng cho biết họ sẽ trao một "biểu dương đặc biệt" cho cô gái 18 tuổi Darnella Frazier vì "dũng cảm ghi lại vụ sát hại George Floyd, một video đã thúc đẩy các cuộc biểu tình chống lại sự tàn bạo của cảnh sát trên toàn thế giới, nêu bật vai trò quan trọng của công dân trong hành trình tìm kiếm sự thật và công lý của các nhà báo". Đoạn ghi hình của cô đã trở thành một bằng chứng then chốt tại phiên xét xử cựu sĩ quan cảnh sát Derek Chauvin, người bị kết tội giết Floyd hồi tháng 4 vừa qua. Quyết định trao giải cho Frazier nhận được sự tán thưởng của đông đảo dư luận. Liên đoàn tự do dân sự Mỹ đánh giá, sự dũng cảm của cô đã giúp khởi xướng "phong trào tái xây dựng hình ảnh của lực lượng cảnh sát".

Hãng AP còn nhận giải thưởng ở hạng mục Nhiếp ảnh vì đưa tin về ảnh hưởng khủng khiếp của đại dịch đối với người cao tuổi.

Các nhà báo Matt Rocheleau, Vernal Coleman, Laura Crimaldi, Evan Allen và Brendan McCarthy của tờ Boston Globe giành chiến thắng cho thể loại báo cáo điều tra vì đã phát hiện ra một sự thất bại có hệ thống của chính quyền các bang trong việc chia sẻ thông tin về những người lái xe tải nguy hiểm có thể khiến họ không đi đường.

Giải Pulitzer văn học

Bà Natalie Diaz chiến thắng hạng mục Thơ với "Bài thơ tình thời hậu thuộc địa". Ca khúc Stride của Tania León chứa đựng yếu tố truyền thống trong âm nhạc của người Mỹ da màu, được gọi tên ở hạng mục Âm nhạc. Tác phẩm The Dead Are Arising: The Life of Malcolm X của tác giả Les Payne và con gái Tamara Payne nhận giải Pulitzer hạng mục Tiểu sử. Sách mô tả cuộc đời của Malcolm X, một nhà hoạt động nhân quyền người Mỹ gốc Phi nổi tiếng.

Còn bà Louise Erdrich là chủ nhân giải Tiểu thuyết với tác phẩm "Người gác đêm", viết về hoàn cảnh của người Mỹ bản địa trong những năm 1950. Ủy ban Pulitzer nhận xét cuốn sách này là "tiểu thuyết đa âm sắc và hùng vĩ ca ngợi nỗ lực ngăn chặn dự luật muốn xóa sổ các bộ lạc thổ dân châu Mỹ vào những năm 1950, tác phẩm được thể hiện khéo léo và giàu sức tưởng tượng".

Cuốn sách được Louise Erdrich viết dựa trên những sự kiện có thật xoay quanh cuộc đời của ông nội bà là Patrick Gourneau - người gác đêm ở vùng nông thôn Bắc Dakota. Sách kể câu chuyện ít được biết đến về việc chính phủ Mỹ tìm cách loại bỏ bộ tộc Turtle Mountain Band of Chippewa Indians và các bộ tộc khác khỏi các vùng sinh sống độc lập dành riêng cho thổ dân bản địa. 

Vào những năm 1950, Chính phủ Mỹ đã lên kế hoạch xóa bỏ các hiệp ước bảo vệ thổ dân bản địa, chấm dứt việc cung cấp hệ thống y tế và giáo dục. Tệ hơn, dự luật được đề xuất còn nhằm xóa bỏ các bộ lạc, chuyển họ từ các vùng sinh sống độc lập đến thành phố và cắt đứt mọi viện trợ để chiếm đất. Sau sự kiện đó, 20 trong số 113 bộ lạc đã tuyệt chủng. 

Cuốn sách kể về sự bền bỉ và sinh tồn, nó dành cho những người ở Turtle Mountain đang chiến đấu hàng ngày vì tương lai tươi sáng.

Giải Lịch sử thuộc về tác phẩm "Quyền bầu cử: Vòm vàng ở nước Mỹ" của bà Marcia Chatelain. Tác phẩm nghiên cứu quá trình mở rộng ngành công nghiệp thức ăn nhanh và mối liên hệ với cuộc đấu tranh cho dân quyền của người Mỹ gốc da màu. Theo tác giả, việc mang đến những hiểu biết rõ ràng về phân biệt chủng tộc là điều cần thiết.

Nhu Thụy (Theo Pulitzer.org)