Trong động thái mới nhất, Taliban tuyên bố ân xá cho tất cả các quan chức chính phủ Afghanistan. Taliban kêu gọi họ trở lại làm việc. Taliban cũng kêu gọi nữ giới tham gia vào chính phủ do lực lượng này thành lập trong một nỗ lực nhằm cố gắng xoa dịu sự căng thẳng tại thủ đô Kabul, nơi đã và đang chứng kiến cảnh tượng hỗn loạn khi người dân cố gắng đổ về sân bay để tháo chạy. "Chúng tôi sẽ tôn trọng quyền phụ nữ. Chính sách của chúng tôi là phụ nữ sẽ được tiếp cận giáo dục và việc làm", phát ngôn viên Taliban Suhail Shaheen nói với báo giới.
Còn ông Enamullah Samangani - thành viên Ủy ban văn hóa của Tiểu vương quốc Hồi giáo - đưa ra trên truyền hình nhà nước Afghanistan, nơi chiến binh Taliban đang nắm quyền kiểm soát. "Tiểu vương quốc Hồi giáo không muốn phụ nữ là nạn nhân. Cơ cấu chính phủ chưa hoàn toàn rõ ràng nhưng dựa trên kinh nghiệm, cần có một ban lãnh đạo Hồi giáo hoàn chỉnh và tất cả các bên nên tham gia", nhân vật này khẳng định, sử dụng cụm từ Tiểu vương quốc Hồi giáo để chỉ đất nước Afghanistan.
2 ngày sau khi Taliban tiến vào kiểm soát thủ đô Kabul của Afghanistan, một quan chức của lực lượng này đã lên truyền hình trả lời phỏng vấn một nữ phát thanh viên của kênh TOLONews. Đây là sự kiện khiến giới quan sát cảm thấy bất ngờ bởi khi còn nắm quyền trước thời điểm bị lật đổ năm 2001, chế độ Taliban được mô tả là rất hà khắc, đặc biệt là với phụ nữ.
Trong chương trình bản tin của kênh TOLONews phát sáng 17/8, nữ phát thanh viên Beheshta Arghan đã thực hiện cuộc phỏng vấn trường quay với một quan chức cấp cao của Taliban là Abdul Haq Hammad. TOLONews là kênh truyền hình hàng đầu Afghanistan, phát sóng bằng nhiều thứ tiếng địa phương và cả tiếng Anh trên nhiều nền tảng.
Không chỉ có vậy, nhiều người theo dõi kênh TOLONews vẫn ghi nhận việc các nữ phóng viên của đài này thực hiện dẫn hiện trường ngoài đường. Trên Twitter, một số phóng viên Afghanistan cho hay, phụ nữ vẫn đi ra ngoài đường ở thủ đô Kabul sau khi Taliban tiếp quản thủ đô. Thậm chí, các nhà lãnh đạo Taliban cũng đã đến thăm công ty điện quốc gia và các bệnh viện, những nơi mà họ tuyên bố các nhân viên y tế nữ vẫn có thể tiếp tục làm việc. Taliban cũng đề nghị Bộ trưởng Y tế Waheed Majrooh - một trong các thành viên nội các - tiếp tục giữ chức vụ này. Các nữ sinh tại một trường Hồi giáo ở Herat vẫn đi học trong ngày 17/8.
Phó thủ lĩnh Mullah Muhammad Yaqoob - Chỉ huy quân sự Taliban Yaqoob cấm thuộc cấp và các tay súng dưới quyền xông vào nhà dân hay chiếm đoạt tài sản của họ. Ông cảnh báo những thuộc cấp bất tuân sẽ bị coi là "nổi loạn". Người phát ngôn Taliban Suhail Shaheen đã hối thúc người dân ở lại và tái thiết đất nước. "Đất nước của chúng tôi cần họ. Đây cũng là đất nước của họ, đất nước của tất cả người dân Afghanistan. Chúng tôi khẳng định sẽ không có sự đe dọa nào đến cuộc sống, tài sản và danh dự của họ", ông Suhail Shaheen cho hay, đồng thời cho biết Taliban cam kết sẽ không đe dọa đến mạng sống người dân.
Bất chấp tuyên bố mình đã thay đổi, nhiều phụ nữ ở Afghanistan đã bày tỏ lo ngại về tương lai của họ dưới chính quyền mới do Taliban điều hành. Trước kia, trong thời gian cầm quyền từ năm 1996 đến 2001, Taliban đã tước bỏ hầu hết quyền lợi của nữ giới. Họ không được phép làm việc bên ngoài gia đình và cũng bị cấm bỏ phiếu. Họ có nguy cơ chịu những hình phạt tàn nhẫn nếu vi phạm quy tắc. Mặc dù Taliban đã tiết chế hơn trong những năm gần đây nhưng nhiều người dân vẫn tỏ ra hoài nghi về chính sách cai trị của lực lượng này.
Trong 24 giờ qua, những người phụ nữ nổi tiếng ở Kabul đã lên mạng xã hội để bày tỏ nỗi đau của họ đối với cả đất nước và cuộc sống sau khi Taliban trở lại kiểm soát.
Fawzia Koofi, một nhà hoạt động nhân quyền và chính trị gia, đồng thời là cựu phó diễn giả quốc hội của Afghanistan, viết: "Tôi bắt đầu một ngày của mình bằng việc nhìn những con phố trống trải của Kabul và cuộc sống kinh hoàng của người dân".
Muska Dastageer, nữ giảng viên tại Đại học Mỹ ở Afghanistan, nói rằng: "Nỗi sợ hãi luôn chực chờ trong lồng ngực tôi như báo hiệu điềm xấu sắp tới".
Sahraa Karimi, một trong những nữ đạo diễn nổi tiếng ở Afghanistan, cho biết cô không có kế hoạch rời đi. Trong đoạn video được đăng trên Twitter, cô nói: "Tôi sẽ không từ bỏ đất nước của mình cho đến giây phút cuối cùng".
Nhu Thụy (Theo Guardian, NYT)