hông Đà Lạt có tự bao giờ? Ai biết? Người Đà Lạt sinh ra đã thấy thông trước hiên nhà. Từ mầm cây nhỏ bé như ngọn nến xanh đến những cây thông cao lớn, sừng sững, xòe tán trên cao như chiếc ô khổng lồ che bóng mát cho những con đường, dãy phố. Xa xa phía ngoại ô, thông kết thành rừng điệp trùng, bát ngát. Trên đèo Prenn, đèo Mimosa, thông đứng thành hàng, san sát, nghiêm trang chào đón người qua lại như hàng tiêu binh nghênh đón thượng khách. Thông đứng lặng lẽ bên hồ như kẻ cô đơn ngóng đợi người yêu. Thông còn là loài cây biết ca hát. Mỗi khi có cơn gió tràn qua, vòm lá trên cao lại tấu lên bản giao hưởng thầm thì, mênh mang, dìu dặt. Đi dưới rừng thông, hít mùi thơm của nhựa và nghe lá hát trên cao khiến hồn người an yên, tĩnh tại, mọi nỗi muộn phiền như tan biến. Thông Đà Lạt đã đi vào thơ, vào nhạc. “Đà Lạt lắm thông già phải không em? …Ta vẫn nghe Đà Lạt yên vui lắm, đó quê hương của nàng thơ”, “Đường quanh co quyện gốc thông già. Chiều đan tay nghe nắng chan hòa”, “Cơn gió về lang thang cho ngàn thông reo”, “Hàng thông rung rinh lá, hồ nghiêng soi trăng sáng, một nửa vầng trăng cuối trời dịu êm”…
Nhiều nơi cũng có thông nhưng có lẽ chẳng ở đâu, thông lại mang một vẻ đẹp độc đáo, có “hồn” và gắn bó thân thiết với cuộc sống con người như ở Đà Lạt. Không chỉ là “phấn son” tô điểm cho phố phường, thông còn là nguồn nguyên liệu hữu ích. Thông cho gỗ làm nhà, chế tác đồ gia dụng, cho củi đốt, cho nhựa thơm… Bên gốc thông là nơi ta cất tiếng khóc chào đời, nơi tuổi thơ ta cùng lũ bạn chơi trốn tìm, cúp bắt, là chốn hẹn hò của lứa đôi, điểm tựa cho cái cầm tay và nụ hôn đầu đời run rẩy. Khi qua hết cuộc đời, thân xác ta lại gửi trong những nấm mồ dưới tán rừng thông lặng lẽ.
Yêu thông, người Đà Lạt càng xót xa khi thấy nhiều rừng thông đang lụi tàn, lùi xa thành phố. Những cây thông già gục ngã vì không thể chiến thắng nổi thời gian và lòng tham của con người. Nhiều nơi từng là rừng thông, vườn thông giờ chỉ còn là những bãi gốc mục hoặc bị thay thế bởi những khu vườn, công trình xây dựng, nhà ở. Có cây chết khô giữa phố, trơ cành khẳng khiu như bàn tay giơ lên cầu cứu. Đã có những tiếng thở dài luyến tiếc của du khách và cả nỗi bức xúc của người dân về sự mai một của thông Đà Lạt.
Đà Lạt là thành phố của ngàn thông. Đó không chỉ là một danh xưng mà còn là tài nguyên quý giá. Nếu chẳng còn thông, Đà Lạt sẽ không còn là Đà Lạt. Mong rằng, thời gian tới, các cấp chính quyền và người dân sẽ có những hành động thiết thực hơn nhằm bảo tồn và phát triển loài cây biểu tượng của Đà Lạt. Cho tiếng hát ngàn thông vang mãi trên phố núi mộng mơ.
Vũ Đình Đông (baolamdong)/Quehuongonline.vn