Bang bang: Ca khúc phá vỡ khuôn mẫu

Bản nhạc đa văn hóa

Bang Bang là một trong những ca khúc đặc biệt trong lịch sử âm nhạc nhân loại. Thông thường, các ca khúc thành công trên thế giới chỉ nổi tiếng với 1 hoặc 2 phiên bản, trong một giai đoạn nhất định hoặc được yêu thích trong bối cảnh lịch sử nào đó. Bang Bang thì khác. Hành trình của ca khúc trải dài qua nhiều thập niên, với hàng loạt phiên bản cùng những giao thoa, bồi đắp, sáng tạo khác nhau. Đặc biệt, ở bất kỳ phiên bản nào, ca khúc cũng được yêu thích và đón nhận nồng nhiệt, với sức sống và sức ảnh hưởng riêng, tạo nên một hiện tượng âm nhạc vượt qua những ranh giới địa lý và văn hóa.

Ca khúc vượt ra khỏi biên giới nước Mỹ để đến với nước Pháp qua “tiếng hát học trò” của ca sĩ Sheila

Năm 1966, bản nhạc gốc đầu tiên được nhạc sĩ người Mỹ Sonny Bono viết bằng tiếng Anh với tên gọi Bang Bang (My Baby Shot Me Down). Ca khúc được Bono viết sau khi cuộc hôn nhân của ông với người vợ đầu tiên - Donna Rankin - tan vỡ. Bản nhạc da diết đầy nỗi niềm với nhiều sắc thái cảm xúc được nữ danh ca Cher - vợ của Sonny Bono khi đó - trình diễn. Chất giọng pop sâu lắng pha chút rock và blues của nữ danh ca đã mang đến cho ca khúc một luồng năng lượng có sức quyến rũ kỳ lạ. Bản nhạc mở đầu bằng những giai điệu êm đềm, gợi nhớ về tuổi thơ trong sáng và trò chơi tình yêu ngây thơ. Nhưng rồi niềm vui chợt tắt, nhường chỗ cho nỗi đau đớn khi người yêu ra đi, để lại cô gái với trái tim tan vỡ. Câu hát Bang Bang, my baby shot me down… lặp đi lặp lại như một lời khóc than đầy tuyệt vọng. Hình ảnh “bắn hạ” ở đây mang ý nghĩa ẩn dụ, gợi lên sự phản bội và tổn thương trong tình yêu.

Bang Bang ngay lập tức trở thành một hiện tượng, leo lên vị trí thứ hai trên bảng xếp hạng Billboard Hot 100 của Mỹ. Không chỉ gây sốt tại Mỹ, bài hát còn lan tỏa sức hút ra nhiều quốc gia khác trên thế giới, đưa tên tuổi của Cher trở nên nổi tiếng thế giới và trở thành một trong những ca khúc kinh điển nhất trong sự nghiệp của nữ danh ca cho đến tận bây giờ.

Chỉ vài tháng sau phiên bản của Cher, danh ca Nancy Sinatra đã có bản cover với phần phối khí đầy mạnh mẽ, gai góc và nổi loạn. Với chất giọng trầm khàn đặc trưng, Nancy Sinatra đã tạo nên một Bang Bang bùng nổ cảm xúc, khác biệt hoàn toàn với phiên bản day dứt, sâu lắng của Cher. Bang Bang của Nancy mang tinh thần mạnh mẽ, quyết liệt hơn, như một sự phản kháng của người phụ nữ, dám tháo tung mọi rào cản để quyết định hạnh phúc của riêng mình.

Bono và Cher

Cả hai phiên bản Bang Bang của Cher và Nancy Sinatra đều được yêu thích trên khắp nước Mỹ, đưa ca khúc này trở thành một bản hit vô cùng ăn khách. Hàng chục triệu đĩa được bán ra, giai điệu bài hát vang lên khắp các đài phát thanh, trên những chiếc máy phát nhạc và trong các câu lạc bộ thời thượng. Ca khúc đã tạo nên một cơn địa chấn, gây bão trong nền âm nhạc Mỹ năm 1966, trở thành một biểu tượng văn hóa của thời đại.

Không dừng lại ở đó, cũng ngay trong năm 1966, ca khúc vượt ra khỏi biên giới nước Mỹ để đến với nước Pháp qua “tiếng hát học trò” của nữ ca sĩ Sheila. Phiên bản tiếng Pháp được Claude Carrere và Georges Aber chấp bút, không còn xoay quanh nỗi đau thất tình mà kể về những kỷ niệm tuổi thơ ngọt ngào, trong trẻo, đầy lãng mạn. Phiên bản Bang Bang đầy nữ tính của Sheila đã trở thành một hiện tượng âm nhạc tại Pháp và nhiều quốc gia trên toàn cầu. Ca khúc được yêu thích không chỉ bởi giọng hát thiên thần và những giai điệu đầy cảm xúc mà còn bởi thông điệp sâu sắc về tình yêu, về cuộc đời, với những dấu ấn và hình ảnh đậm văn hóa Pháp.

Năm 2014, gần nửa thế kỷ sau khi Bang Bang ra đời, Jessie J, Ariana Grande và Nicki Minaj đã cùng nhau tạo nên một cú nổ lớn trên thị trường âm nhạc thế giới với phiên bản Bang Bang theo phong cách hoàn toàn mới. Sự kết hợp của 3 nữ ca sĩ đầy cá tính đã mang đến cho Bang Bang màu sắc hiện đại, tràn đầy năng lượng. Bản phối dance pop sôi động, kết hợp với những câu rap và phần trình diễn cuốn hút đã “bùng cháy” trên các sân khấu.

Không chỉ làm mới về mặt âm nhạc, Bang Bang phiên bản 2014 còn mang đến thông điệp nữ quyền mạnh mẽ với những câu hát tràn đầy tự tin. Ca khúc đã đưa 3 nữ ca sĩ tỏa sáng và nổi tiếng khắp thế giới, truyền cảm hứng cho hàng triệu khán giả nữ. “Chúng tôi muốn tạo ra một Bang Bang mới mẻ, phù hợp với thời đại - một ca khúc thể hiện sức mạnh và sự tự tin của người phụ nữ hiện đại” - Jessie J chia sẻ.

Ca khúc Bang Bang- Cher:

Tại Việt Nam, ca khúc cũng tạo ra được sức hút và mức ảnh hưởng rộng rãi. Năm 1967, nhận thấy sự ăn khách của Bang Bang, nhạc sĩ Phạm Duy đã viết phiên bản lời Việt với tựa đề Khi xưa ta bé. Giai điệu dìu dặt gần với bản nhạc Pháp, kết hợp với lời ca giản dị, gần gũi được những giọng ca nổi tiếng như Thanh Lan, Ngọc Lan, Nhã Phương hay mới đây nhất là Thu Phương, Mỹ Tâm, Hồ Ngọc Hà, Lệ Quyên… thể hiện. Đặc biệt, phiên bản nào cũng được đông đảo công chúng yêu thích.

Trên toàn cầu, trong suốt gần 60 năm kể từ ngày ra đời, sức hút của Bang Bang dường như chưa bao giờ suy giảm. Ca khúc liên tục được các nghệ sĩ đương đại nổi tiếng (Lady Gaga, David Guetta, Dua Lipa…) thu âm và trình diễn tại khắp các quốc gia, bằng nhiều ngôn ngữ. Bài hát thường xuyên được xuất hiện trong các bộ phim, các sự kiện âm nhạc lớn hay trên nhiều nền tảng âm nhạc hiện đại, cho thấy sức sống mãnh liệt của ca khúc trong dòng chảy âm nhạc.

Khúc ca nữ quyền vượt thời gian

Không chỉ đơn thuần là một bản nhạc mang giá trị nghệ thuật lớn, lay động lòng người, Bang Bang còn là một bản tuyên ngôn mạnh mẽ về tinh thần tự do và ước mơ phá vỡ những rào cản của phụ nữ. Với câu chuyện về cuộc đời của một cô gái, ngay từ bản nhạc gốc ra đời năm 1966, ca khúc đã được xem như ngọn cờ tiên phong cho tiếng nói của phái nữ trong những năm tháng còn nhiều định kiến. Vượt qua thử thách thời gian, với sự đồng điệu và thấu hiểu sâu sắc dành cho phái đẹp, bài hát đã hòa mình vào dòng chảy văn hóa đại chúng, khơi nguồn cảm hứng cho hàng triệu phụ nữ khắp toàn cầu.

Không chỉ gây sốt tại Mỹ,Bang Bangcòn lan tỏa sức hút ra nhiều quốc gia khác trên thế giới, đưa tên tuổi của Cher trở nên nổi tiếng thế giới và trở thành một trong những ca khúc kinh điển nhất trong sự nghiệp của nữ danh ca cho đến tận bây giờ

Nói về phần thể hiện của mình trong phiên bản gốc năm 1966, danh ca Cher chia sẻ: “Tôi muốn cho mọi người thấy rằng phụ nữ có thể vượt qua bất cứ khó khăn nào”. Và thực tế, với giọng hát đầy năng lượng, nữ ca sĩ đã thổi một làn gió mạnh mẽ và kiêu hãnh vào ca khúc, biến nó thành tiếng nói phản kháng, thức tỉnh tinh thần tự do trong mỗi người phụ nữ. Không chỉ dừng lại ở việc thể hiện nỗi đau, Bang Bang còn cho thấy bản lĩnh của cô gái trẻ khi đối mặt với tổn thương nhưng không chịu khuất phục mà vẫn kiên cường, tiếp tục cuộc sống và giành lấy hạnh phúc.

“Đó là thời đại mà phụ nữ thường bị đóng khung trong hình ảnh yếu đuối, phụ thuộc. Bang Bang đã phá vỡ khuôn mẫu đó, cho phép người phụ nữ thể hiện nỗi đau một cách chân thật và mạnh mẽ” - nhà nghiên cứu âm nhạc Gillian Gaar nhận định.

Nhìn lại hành trình đó, ta thấy rõ giá trị to lớn của ca khúc trong dòng chảy âm nhạc và văn hóa nhân loại. Vượt qua không gian, thời gian, bản nhạc như một sợi dây kết nối các thế hệ, vượt qua mọi biên giới và xu hướng âm nhạc, trở thành một biểu tượng văn hóa, truyền cảm hứng sáng tạo tới nhiều thế hệ nghệ sĩ.

Theo phụ nữ TPHCM